De straat waarin u woont

De straat waarin u woont

Inleiding:

De straat waarin u woont heeft een naam. Ja, dat is vanzelfsprekend, zult u misschien zeggen. Hoe kan ik anders iemand duidelijk maken waar ik woon. Maar we kunnen ons toch afvragen of dit toch wel zo vanzelfsprekend is. Om te beginnen: het woord straat is afkomstig van het latijnse "stratum", wat "plaveisel" betekent. Via (let op de betekenis van dit woord!) een verbuigingsvorm wordt het "strata". VIA STRATA = geplaveide weg. En zo komen we via de weg op de straat.

Het concept:

Wanneer de planologen een bouwlocatie hebben gevonden, wordt een tekening gemaakt. Met inachtneming van allerlei voorschriften wordt de straat met de huizen getekend. Nadat het plan is goedgekeurd moet een straatnaam bedacht worden. Hier werd de hulp ingeroepen van de afdeling Bevolking, sector Burgerzaken. Die maakt in samenwerking met Streekarchief en historici een concept. Bij het maken van zo'n concept wordt rekening gehouden met velerlei aspecten:

• Natuurlijk mag de nieuwe straatnaam niet al ergens in de gemeente voorkomen. Ook mag hij noch in schrijfwijze noch in klank op een reeds bekende straatnaam lijken. Enige gelijkenis geeft al snel verwarring. * De nieuwe straatnaam mag niet kwetsend zijn voor de bewoners.

• De straatnaam moet logisch zijn. Bijvoorbeeld: in Schijndel-Zuid is een wijk met straten met componistennamen. Het zou dan onlogisch zijn om aan een nieuwe straat in Schijndel-Oost een componistennaam te geven. Vreemden zouden bij het zoeken naar die straat in een totaal verkeerde wijk belanden. Is het ontwerpbesluit gereed, dan gaat het naar het college van burgemeester en wethouders. Die spelen het, al dan niet gewijzigd, door aan de Gemeenteraad. De Raad geeft dan zijn goed- of afkeuring of komt met een tegenvoorstel. Het geven van straatnamen is niet zo’n eenvoudige zaak. Dat proces is vaak al maanden voor het bouwrijp maken van de locatie aan de gang.
  

In het verleden:

Vroeger ging dit allemaal veel eenvoudiger. Om bij Schijndel te blijven: er waren maar weinig straten. Bovendien hadden de meeste locaties al van oudsher een naam (toponiem). Echte officiële straatnamen komen pas eind dertiger jaren. Voor die tijd sprak men meestal over een "uithoek", zoals “int Hermalen", "in den Bors", "op de Keur" enz. iemand die in Noordoost Schijndel woonde, woonde "int Elscot". Als hij iets meer naar het dorp "zat", dan zou dat "in de Vossenberg" kunnen zijn. Waar die grenzen nou precies lagen kan niemand exact vertellen.

Wijkindeling:

Toen de topografische kaarten meer gebruikt gingen worden, ging men de gemeente in wijken/secties verdelen. Elke sectie kreeg een eigen kaartblad met een sectieletter. Achter de sectieletter volgde dan het perceelnummer. Officiële straatnamen waren er nog niet. Zo kon het voorkomen dat in Schijndel de tegenwoordige Hoofdstraat nu eens “de Regte weg" werd genoemd, dan weer "de Groote straat". Op oude ansichtkaarten uit eind vorige eeuw kunnen we dat duidelijk zien. Ook kende Schijndel meerdere "Kruisstraten". Men gebruikte wel de varianten "Kruisweg" en "Kruissteeg", maar de verwarring bleef.

Eerste officiële straatnaam:

In de Collectie van A.J.L. van Bokhoven vinden we vermeld wanneer de Gemeenteraad van Schijndel voor het eerst officiële straatnamen bij raadsbesluit benoemde. Dat waren er maar liefst 24, waaronder Hoofdstraat, Pompstraat, Voortstraat, Molenstraat, Akkerstraat, Stationsstraat en Kerkstraat. Dit gebeurde op 26 augustus 1937. In het gemeentearchief wordt vermeld dat de "Pastoor van Erpstraat" de eerste straat van Schijndel was die officieel zijn naam kreeg. Dat gebeurde bij de viering van het eeuwfeest van de Zusters van Liefde en wel bij raadsbesluit van 28 oktober 1936. Tot 1993 geteld zijn er in Schijndel 361 vastgestelde straatnamen.

Bronnen, noten en/of referenties