Oetelaar

Oetelaar

Raadsbesluit 29 juni 1954.

Oetelaar.
Voor meer details klik hier.

Oetelaar.
Voor meer details klik hier.

De huidige methode van het nummeren der woningen kan niet meer geacht worden te voldoen aan de eisen des tijds.
Herhaaldelijk is gebleken dat in een gebied waar de huizen genummerd zijn met een wijkletter, straten worden aangelegd. Deze straten worden dan van een afzonderlijke nummering voorzien.
Het gevolg daarvan is dan dat er een onderbreking komt in de staande wijknummering, wat tot moeilijkheden aanleiding geeft.
Om deze moeilijkheden op te heffen zou het nodig zijn om een gehele wijk te vernummeren, zodra daar een aantal nummers verdwijnt.
Het zal zonder meer duidelijk zijn, dat zulks met aanzienlijke kosten en veel moeite gepaard moet gaan.
Ook voor de betrokken inwoners en allerlei ambtelijke en andere instanties is het zeer hinderlijk als men de woningen al te dikwijls vernummert.
Gedurende de laatste tijd is in meerdere gemeenten reeds een andere methode terzake van de huisnummering toegepast.
Deze methode bestaat hierin, dat men de wijkletters laat vervallen en daarvoor in de plaats namen aan de daarvoor in aanmerking komende wegen geeft.
De gebieden waarin slechts enkele verspreide woningen of groepjes van huizen staan, geeft men de naam van dat gebied met een afzonderlijke nummering voor elk gebied.
Ter bevordering van het op een snelle wijze bepalen van de juiste plaats waar iemand woont, nummert men bij dit systeem, alle huizen welke aan een belangrijke weg staan, met de naam van die weg.
Met dit systeem bereikt men dat, zodra vernummering van een straat of gebied noodzakelijk wordt, dit slechts beperkt behoeft te blijven tot een straat of een gebied.

Raadsbesluit 11 november 1966.

Naam Oetelaar wordt hiermee behouden. Het Oetelaar, deze benaming is vermoedelijk ontstaan van Oud Laar, kasteel, fort of sterkte, welke sterkte later is verrezen te Herlaar, St. Michielsgestel.

De naam Oetelaar westelijk van Schijndel

Westelijk van Schijndel gaat de Oetelaarsestraat naar het gehucht Oetelaar. Dr. J. de Vries merkt over deze naam op: "Zal wel het laar van Oete betekenen, een naam die uit Udo zou kunnen ontstaan zijn" .

Een laar is een open plek in het bos, een bosweide, een weideplaats etc. In dat Oete ziet de Vries een persoonsnaam. Kan dat Oete op iets anders duiden? Op de kaart van Noord-Brabant uit 1841 ziet men een beekje aangegeven dat zuidelijk van Schijndel begint en de plaats aan de westzijde passeert op enige afstand om tenslotte tussen Middelrode en Berlicum de Zuid-Willemsvaart, dus eigenlijk de Aa te bereiken. Dat natuurlijke water moet eens een naam gehad hebben. Bovenlopen heten vaak Rijt maar hoe was de naam verder stroomafwaarts? Waternamen gaan vaak over op hetgeen ernaast is gelegen, waarna dat water weer een andere naam krijgt. Zo kennen we b.v. in Belgisch-Limburg aan de vallei van de Bosbeek de plaatsen Opoeteren en Neeroeteren. In die nederzettingen aan dat water komt de waternaam Oeter tot uitdrukking.

Indien dus de oudste naam van Oetelaar bij Schijndel Oetelaar was, dan zou dat laar aan dat water of omtrent dat water genoemd kunnen zijn naar het watertje Oeter westelijk van Schijndel. Men dient dus te zoeken naar de oudste vermelding van Oetelaar. Lezen we Oetelaar als Oe te Laar dan duidt dat Oe waarschijnlijk op vruchtbaar alluviaal land aan een water. Oe gaat dan terug op het Germaanse Agwjo evenals de vroeger talrijke naamgenoten O en Ge in de Maasstreek in de omgeving van Roermond; 1102 ; bij heel 1280 in de Oe en verder bij Swalmen, Horn, Beegden, Herten, Wessem Thorn en Maasbracht. Op de plattegrond van de gemeente Boxtel (uitgave gemeentebestuur 1974) ziet men zuidelijk van Lennisheuvel vlakbij het Spawater (Beerze) de naam Oetendonken. Was de plaatselijke naam van het Smalwater (Beerse) eens Oeter? Duidt Oetendonken op het vruchtbare alluviale land dat iets uitstak boven het dal? Deze vragen blijven vooralsnog onbeantwoord.

Aanvullende informatie

Een naam zo Schijndels dat het vreemd is dat Den Bosch zich met carnaval Oeteldonk noemt. Duidelijk is immers dat de "oetels" hun thuisbasis hebben tussen Schijndel en Gemonde, waar de landelijke weg ligt die nu Oetelaar heet, de verbinding tussen de Gemondseweg en de Oetelaarsestraat. De straatnaam heeft alles te maken met het gehucht Oetelaar. In het boek Het Schijndelse Landschap citeert Henk Beijers taalkundige dr. J. de Vries, van het gelijknamige woordenboek. "Zal wel laar van Oete betekenen, een naam die uit Udo ontstaan zou kunnen zijn. Een laar is een open plek in een bos, een bosweide, een weideplaats." Beijers komt daarbij zelf met de suggestie dat "Oete" ook wel eens verband zou kunnen houden met plaatsnamen als Opoeteren en Neeroeteren, waarbij "oeter" verwijst naar een beek of riviertje. In Schijndel zou ter plaatse ooit zo'n beekje gelopen hebben. Ook wijst Beijers op het woord "oe", wat vruchtbaar land zou betekenen. Een tenslotte sluit hij niet uit dat het iets met kikvorsen te maken heeft, met "oetels".
In Schijndel spreekt met overigens zelden over "Oetelaar", daar heet het gebied in de volksmond "doetler". Van de(n) Oetelaar is een veel voorkomende naam binnen het Schijndelse en ook volop te vinden in de nabije omgeving. De Rooise koster A.C. Brock noemt "Oetelaar" in zijn Beschrijving van Stad en Meierij van 's-Hertogenbosch uit het eerste kwart van de negentiende eeuw "een kleine niet aanmerkelijke buurt, dan dat dezelve waarschijnlijk het stamhuis is van een oud adelijk Meierysch geslacht, gezeit van Oetelaar,(...)"
Er is overigens geen enkele aanwijzing dat "oetel" iets met "kikker" te maken heeft. Waarschijnlijk is Oeteldonk "een schertsende verwijzing naar de Bossche bisschop Godschalk uit Den Dungen, die eind 19e eeuw fel tegen het "heidense" Carnavalsfeest gekant was. Van den Oetelaar was een veel voorkomende achternaam in Den Dungen in die tijd. Oetel is derhalve schertsend bedoeld in de naam "Oeteldonk", aldus wikipedia.

Bewoners van het Oetelaar

Wijk B in 1941 :

Nr.	Voornaam	Tussenvoegsel	Achternaam	Bijschrift
B2	Johannes	van	Heesch
B3	Hendrikus	van	Roosmalen
B3	Hendrikus	van	Tartwijk
B4	Johannes		Korsten
B15	Lambertus		Rijkers
B14	Wed. Hendrikus	van de	Ven	Doorgehaald
B14	Johannes	van de	Ven
B14	Anna Maria	van de	Ven
B14	Hendrikus A.	van de	Ven
B13	Martinus	van den	Bogaard	Doorgehaald
B13	Gijsbertus	van den	Bogaard
B13	Theodorus	van den	Bogaard
B13	Wilhelmus	van den	Bogaard
B12	Antoon		Vermeer
Ongenummerd	Cornelia	van der	Schoot	Doorgehaald
B10	Marinus		Brus
B11	Christianus M.	van	Kasteren
Ongenummerd	Hendrikus	van	Nuland	Doorgehaald
B9	Antonius		Habraken
B8	Eijmbertus	van	Heeswijk
B7	Wed. Adr.	van	Aarle
B6	Hendrikus	van	Zoggel	Doorgehaald
B6	Christianus J.	de	Vroom
B5	Jan J.		Hellings

Wijk B in 1945 :

Nr.	Voornaam	Tussenvoegsel	Achternaam	Bijschrift
B2	Joh.	van	Heesch
B3	H.	van	Tartwijk	en Van Roosmalen, H.
B4	Joh.		Korsten
B5	J.J.		Hellings
B6	Chr. J.	de	Vroom
B7	Weduwe Adr.	van	Aarle
B8	E.	van	Heeswijk
B9	A.		Habraken	Inwonend: Van Helvoort, P en Habraken, Hendr.
B10	M.		Brus	en Brus, J.J. inwonend
B11	Chr. M.	van	Kasteren
B12	A.		Vermeer
B13	Kinderen	v.d.	Bogaard
B14	Kinderen	v.d.	Ven	Doorgehaald: Kinderen
B15	Adr.		Venmans

Wijk C in 1941 :

Nr.	Voornaam	Tussenvoegsel	Achternaam	Bijschrift
C28	Wed. Corn.	van	Rijswijk	Doorgehaald
C28	Adriana	van	Kaathoven	Inwonend
C28	Simon		Brok
C27	Christiaan	den	Otter
C26	Gijsbertus	van	Geffen
C25	Johannes	van der	Heijden	Doorgehaald
C25	Petrus		Verbruggen
C24	Johannes		Smits
C23	Leonardus		Smits
C22	Wilhelmus	van	Heeswijk	Doorgehaald
C22	Johannes A.	van den	Oetelaar
C21	Marinus		Pennings
C20	Adrianus L.	van	Oorschot
C19	Johannes	van	Aarle
C18	Gijsbertus	van	Liempd
C17	Hubertus P.	van	Roosmalen
C16	Jan	van	Zandbeek
C15	Petrus		Persons
C14	Wed. Johannes		Verhagen
C13	Petrus	van	Boxtel
C12	Gijsbertus	van	Aarle
C11	Wed. Marinus	van der	Eerden
C6	Antonius		Verbruggen
C6	H.J.	van der	Heijden
C5	Marinus		Vermeer
C4	Adrianus	van der	Heijden	Inwonend
C3	Petrus		Verbruggen	Doorgehaald
C3	Jan J.	van der	Sangen
C3	Lambertus		Hagelaars	Inwonend
C2	Johannes A.	van	Kasteren
C1	Wilhelmus	van	Heeswijk

Wijk C in 1945 :

Nr.	Voornaam	Tussenvoegsel	Achternaam	Bijschrift
C1	W.	van	Heeswijk
C2	J.A.	van	Kasteren
C3	J.J.	v.d.	Sangen
C4	Adr.	v.d.	Heijden	en V.d. Heijden, Adr.M. inwonend
C5	M.		Vermeer
C6	A.		Verbruggen
C11	Kinderen	v.d.	Eerden
C12	G.	van	Aarle
C13	P.	van	Boxtel
C14	Weduwe J.		Verhagen
C15	P.		Persons
C17	Hub.	van	Roosmalen
C18	G.	van	Liempd	Langenhuijsen, Adr. inwonend
C19	Joh.	v.d.	Aa	V.d. Aa, Wilh. inwonend
C20	A.L.	van	Oorschot
C21	Mar.		Pennings
C22	J.H.	v.d.	Oetelaar
C23	L.		Smits
C24	J.		Smits	Smits, Henri inwonend
C25	P.		Verbruggen
C26	G.	van	Geffen
C27	Chr.	den	Otter
C28	Simon.		Brok

Vernummering van het Oetelaar Wijk B en Wijk C in 1954:

Op 15 augustus 1954 zijn de woningen van het Oetelaar wijk B en wijk C vernummerd. Zie voor een compleet overzicht de desbetreffende vernummeringslijst.

Nr.	Oude straat/buurtschap	Nr.	Voorletters	Tussenvoegsel	Achternaam	Opmerking
1	Oetelaar	B 2	Joh.	van	Heesch
2	Oetelaar	B 3	H.	van	Roosmalen
2	Oetelaar	B 3	H.	van	Tartwijk
3	Oetelaar	B 4	Joh.		Korsten
3	Oetelaar	B 4	J.A.		Korsten
4	Oetelaar	B 5	Jan J.		Hellings
5	Oetelaar	B 11	Petrus		Pennings
6	Oetelaar	B 10	J.C.		Pennings
7	Oetelaar	B 12	Antoon		Vermeer
8	Oetelaar	B 13	Wilh.	van den	Boogaard

Bewoners van het Oetelaar in 1967:

Het Oetelaar behoorde bij de Parochie Boschweg.

Nr.	Voornaam	Tussenvoegsel	Achternaam	Opmerking
1	Joh.	van	Heesch
1	Corn. J.	van	Heesch	Inwonend
3	Gijsb. C.		Hellings
5	Johan A.		Korsten

Bronnen, noten en/of referenties