Welkom op Schijndelwiki - de encyclopedie voor Schijndel

U kunt ons steunen door lid van de Heemkundekring Schijndel te worden.

Klik HIER om lid te worden

Iedere dinsdagochtend zijn wij tussen 10 en 12 uur in de heemkamer: Cultureel Centrum 't Spectrum, Steeg 9 g, Schijndel.

Jansen de Wit

Uit Schijndelwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Jansen de Wit
Jansen de Wit.jpg
Kousenfabriek Jansen de Wit Hoofdstraat Schijndel
Gebruik kousen- en sokkenfabriek
Gereed 1917
Sluiting 1986
Bouwpartners
Architect Ch.J. van Liempd
Eigenaar M. Jansen en C. de Wit

Jansen de Wit, Hoofdstraat 183 (1915 - 1986) [1][bewerken | brontekst bewerken]

In 1915 besluit het echtpaar Martinus Jansen en Catharina de Wit om hun bedrijf, gesticht in 1830 te Eindhoven, over te plaatsen naar Schijndel.
De eerste breimachine wordt geïnstalleerd in twee woningen aan de Kluisstraat. Inmiddels werkt architect C.J. Chris van Liempd aan een schetsontwerp voor een kousen- en sokkenfabriek en de bouw is in 1917 voltooid.

Tijdens de granaatweken worden in de kelders van ‘de Sok’, zoals het bedrijf in de volksmond genoemd wordt, heel veel evacués opgevangen. In oktober 1944 is de fabriek zwaar gebombardeerd, maar wordt er daarna voortvarend gewerkt aan het herstel.

In 1955 viert men het 125-jarig bestaan en in 1986 wordt het voor Schijndel zo markante gebouw gesloopt, nadat het bedrijf in 1985 failliet is verklaard. Tegenover Jansen de Wit bevond zich het Jansenpark, in 1955 voor het personeel aangelegd en in 1970 geschonken aan de gemeente.

Gebouw ontworpen door Ch.J. van Liempd.
Gebouw ontworpen door Ch.J. van Liempd.
Jansen de Wit 20 februari 1970.



















Samenvatting [2][bewerken | brontekst bewerken]

De Eerste Wereldoorlog (1914-1918) zorgde voor concurrentie tussen Eindhovense fabrieken. Door gebrek aan buitenlandse producten ging de grootste fabrikant, Philips, deze zelf produceren. Philips slokte alle werknemers op. Kousenfabrikant Jansen de Wit verhuisde zijn fabriek naar Schijndel. Daar waren volop kousenbreisters te vinden!

Kousen waren populair. Het waren gebreide sokken van wol of katoen. Later kwamen er kousen van viscose (= kunstzijde) en nylon. Met machines lukte het om kousen zonder naad te breien. Dat heette 'machinale breierij'.

De kousen werden door vrouwen gebreid. Ze werden kousenbreisters genoemd. Vrouwen konden beter omgaan met de tere stoffen waar de kousen van gemaakt werden.

Martinus Jansen en Catharina de Wit hadden een machinale breierij in Woensel bij Eindhoven. In Eindhoven was veel concurrentie van Philips. Bijna alle werknemers in Eindhoven werkten bij Philips. De kousenfabriek van Jansen de Wit moest naar een plaats waar genoeg kousenbreisters te vinden waren.

Jansen de Wit vond plek in Schijndel. Vanaf 1915 werkten 20 Schijndelse meisjes achter stoommachines als kousenbreisters. In 1916 werd een nieuwe fabriek gebouwd. Stoomkousenfabriek Jansen de Wit. Er was zelfs elektrisch licht in de fabriek!

In 1924 waren er 100 werknemers in de fabriek, in 1938 al 1000 en in 1953 meer dan 2000! Omdat er niet genoeg werknemers in Schijndel waren, kwamen er zelfs fabrieken in Sint-Oedenrode en Veghel. Jansen de Wit werd de grootste kousen- en sokkenfabriek van West-Europa.

Rond 1970 kregen de dure kousen van Jansen de Wit concurrentie van goedkope buitenlandse kousen. De regering beloofde steun als Jansen de Wit zou samengaan met een fabriek in Emmen. In 1977 stopte de steun. Meer dan 2000 Schijndelaren protesteerden met hun burgemeester op straat. Zelfs de burgemeesters van Sint-Oedenrode en Veghel protesteerden mee. Bedrijfssluiting zou een ramp zijn voor de regio.

Het protest hielp niet. In 1985 ging Jansen de Wit failliet. Alle werknemers werden ontslagen. De reusachtige fabrieken werden afgebroken. Nu herinnert het beeldje van de kousenbreister in het Jansenpark aan de grootste kousenfabriek van West-Europa die ooit in Schijndel stond.

Overige afbeeldingen.[bewerken | brontekst bewerken]

Luchtfoto's van de fabriek van Jansen de Wit.[bewerken | brontekst bewerken]

De gebouwen van de fabriek van Jansen de Wit.[bewerken | brontekst bewerken]

Procuctieproces in de fabriek van Jansen de Wit.[bewerken | brontekst bewerken]

Video’s[bewerken | brontekst bewerken]

Video Jansen de Wit
Video De Sok

Bronnen, noten en/of referenties
  1. Attentietegels in Schijndel.
  2. Canon van Meierijstad