Van de 19e naar de 20e eeuw

Van de 19e naar de 20e eeuw

1850 Inventaris Archief Schijndel 1811-1930 blad 2: "De landbouw is niet meer zo toereikend, daarom wordt meer toegelegd op de handel vooral in houtproducten o.a. hoepel en klompen”.

1851 Van Bokhoven vermeldt aanwezigheid van 5 leerlooierijen.

1851 Op 19 juli zwaar noodweer; zeer grote hagelstenen bleven een dag daarna nog liggen ondanks het hete weer. Er is een schade van 80.000 gulden, waaronder vernietiging van de zeer goede oogst (hop-haver-boekweit-bonen), ook van fruit en groenten. Menige bomen zijn ontworteld en duizenden glasruiten zijn verbrijzeld.

1851 Op 25 augustus was er grote brand op de boerderij van de wed. Gijs Vugts. Hierbij ging de oogst, de varkens en veel brandhout verloren. Dankzij een gunstige windrichting bleven de naast gelegen huizen met strodaken gespaard.

1852 Eindelijk werd door de rechtelijke macht de verdeling van de heide tussen Schijndel en St. Oedenrode een feit.

1853 Oprichting van de St. Vincentiusvereniging. Door ontvangen giften tot een bedrag van fl. 1.967,99 kon er meteen een goede start gemaakt worden.

1854 De Vincentiusvereniging richtte een koehaarspinnerij op waar kinderen werk vonden.

1855 Het noord-westelijk deel van Schijndel kwam aan een overstroomd gebied te liggen ten gevolge van een dijkdoorbraak in Den Dungen.

1856 Schijndel kreeg een vergunning om een nieuw veerpont naar Dinther aan te schaffen fl. 500.--.

1856 Slechte gezondheidstoestand, 127 personen stierven aan “ zenuwenzinkenkoorts “.

1856 “Het gemeentearchief is alhier in verhouding van vele andere plaatsen nogal belangrijk en zou voor de geschiedenis dezer gemeente in het bijzonder, en voor de Meierij van ‘s Bosch en het kwartier van Peelland in het algemeen, veel licht kunnen verspreiden “.

1857 Door de Vincentiusvereniging werd aan de kinderen die in de koehaarspinnerij werkten fl. 750,-. uitbetaald. De vereniging hield ook nog fl. 98.17 1/2 over.

1857 Broeder Taurellus vermeldt: aanleg Zuid-Willemsvaart brengt veel verbetering voor Schijndel. Er voeren regelmatig stoomboten, beurtschepen, volksschuiten en pakschuiten door.

1859 De Vincentiusvereniging doet een oproep aan ouders om hun kinderen naar de koehaarspinnerij te sturen.

1859 Bosschenaar P. de Poorter wijst er tijdens de kamerdebatten op, dat Schijndel alsook Veghel en St. Oedenrode mogelijk aansluiting zouden krijgen op de spoorlijn omdat zij meer dan 1000 inwoners meer dan de stad Eindhoven bezitten. {Schijndel heeft in 1866: 5000 inwoners.} Schijndel is bereid gratis grond af te staan.

1860 Volgens een gemeenteverslag is er veel invoer: Steenkool - kalk - Duitschhout; uitvoer: Hop - Hoepelen, vooral naar België.

1861 Landbouw wordt veel minder, daarom wordt het vee steeds meer het artikel van de vooruitgang.

1864 In Schijndel worden genoteerd: 2193 runderen - 697 varkens - 619 geiten -792 schapen/11 kuddes; onder de runderen zijn: 37 trekossen en 13 slagtossen.

1865 De zustercongregatie bouwt een nieuwe school.

1865 Schijndel telt 7 leerlooierijen. Er is hier dan ook veel run aanwezig door de talrijke eikenbossen.

1866 Het verzoek van de gemeente om een postrit ‘s Bosch, Vught, St.M. Gestel, Schijndel, St. Oedenrode, Son-Breugel, Eindhoven wordt afgewezen.

1868 Dokter Herfst bedankt als “armengeneesheer”, aangesteld wordt P. Dobbelaere uit Best.

1870 De familie Bolsius starten een kaarsenfabriek/wasblekerij

1870 Br.Taurellus vermeldt: 1/8 van de bevolking woont in de kom {625}

{in 1930 blijkt dat 1/2 te zijn dus 2500 v.d. 5000}

1871 Schijndel verleend aan R.C. Kerkbestuur Eerde een renteloos voorschot als ondersteuning in de kosten van een nieuw te bouwen kerk met toren.

1873 Op 15 april overlijdt oud-burgemeester L. van Doorn.

1873 Op 15 juli werd de NBDS-spoorlijn Boxtel - Gennep - Wezel in gebruik genomen, hetgeen de welvaart in Schijndel deed stijgen.

1873 Schijndel gaat de straten van de kom verlichten met petroleum lampen.

1874 13 mei groot feest wegens 25-jarig regeringsjubileum van Z.M. Koning Willem III.

1874 25 nov. Eervol ontslag gemeenteveldwachter F. Louwen, opvolger wordt W. Eekels.

1874 Tolheffing op den gemeentegrindweg wordt opgeheven.

1874 Burgemeester Wilhelmus Petrus Verhoeven wordt ontslagen. Nieuwe burgemeester wordt P.A. (Peter) Verhagen.

1876 Vergunning wordt verleend tot het oprichten van een leerlooierij aan: A. Verkuijlen, H.v.d. Waal en J. Schrijvers. {vermoedelijk een hervergunning i.v.m. nieuwe Hinderwet 2 juni 1875}

1876 De school van de zusters telt 300 kinderen waarvan de grootste helft kosteloos onderwijs krijgt.

1877 Er wordt een Botermijn opgericht in de onderlokalen van het Raadhuis.

1877 Willem Johannes de Vries wordt aangesteld als geëxamineerd veearts-keurmeester. Hij ontvangt fl. 150.-. p.j.

1877 De aanwezigheid van de spoorlijn brengt welvaart in Schijndel. De handel neemt toe als invoer vooral steenkolen, kalk, huiden, fransche schors en guano uit Duitschland als ook in uitvoer van leder, vlas, hop, lijnzaad, hoepels, vette kalveren, runderen en varkens. {in 1874 werden ook schoenen bij de uitvoer vermeld }

1879 Aanwezig zijn 6 leerlooierijen waarin 14 mannen werken.

1879 Aanbesteding verbouwingen: openbare school gegund aan H. Hermes voor f. 994, -. Raadhuis aan Ant. van den Einden voor f. 190, -.

1880 Bouw van de St. Servatiuskerk Wijbosch.

1880 Benoemd J.B. Michels tot hoofd van de openbare school in de kom.

1880 De Harmonie (opr.1848) wordt nieuw leven ingeblazen tijdens vergadering in herberg van Antonie Knicknie. {later Sepp.v.d. Akker “De Arend“} Er wordt tevens een nieuw bestuur gekozen.

1880 Aan Isaak en Abraham van de Waal wordt vergunning verleend tot oprichting van een Stoomkunstboterfabriek nabij het station.

1880 L.J.(Bertus) Bolsius zoon van dokter H.G.J. Bolsius, gehuwd met Raupp gekozen tot President van de Harmonie.

1881 Jhr. Wesselman van Helmond krijgt geen vergunning tot aankoop van grond in het Weiboschbroek voor exploitatie van een steenoven.

1881 De Harmonie Sint Cecilia geeft haar eerste concert na de strubbelingen in de herberg van Antonie Knicknie.

1882 J. de Poorter wordt aangesteld om nieuwe muzikanten te kweken. Een premie van f. 5,- wordt zijn beloning als de leerlingen tenminste klaar zijn.

1883 Aanleg weg Boxtel - Schijndel – Veghel.

1883 Eerste steenlegging van de Wijbossche Kerk { eerste kerkdienst in 1884, inwijding in 1887 }

1883 Bij Koninklijk Besluit wordt uitgevaardigd dat oud-rechtelijke archieven van de gemeente dienen te worden overgebracht naar de rijksarchiefbewaarplaatsen. In vele gemeenten stuitte dat op verzet. De weerstand werd nog vergroot door opmerkingen van Bondam (1886-1905) die soms zeer scherp waren. Bondam kwam met Schijndel in conflict, omdat hij het archief van Schijndel had omschreven als een Augiasstal.

1884 J.F.M. Dobbelaere verkrijgt vergunning tot oprichting eener leerlooierij op zijn perceel A 3329 en onder bepaling dat het daarlangs gelegen voetpad {de huidige Meester Michelsstraat} niet tot rijweg met karren mag gebezigd worden.

1884 De Harmonie in problemen. Mogen de dames van de muzikanten nu wel of niet naar het concert?

1885 Schijndel heeft een nieuwe pastoor nl. Norb.Willibrordus Leonardus N.W.L. Baekers. {*1839 - +1920}

1885 Snorfiets niet nieuw bij de posterijen? In sept.1885 plannen voor een driewielige velocipedes

1885 De weg St. Oedenrode - Schijndel is met fijn gehakte straatkeien verhard. Om slijtage van de hoeven van de paarden te vermijden kiezen de voerlui de zijden van de weg.

1885 Diligence van station naar St. Oedenrode in gebruik.

1886 Pontveer naar Dinther wordt opgeheven.

1887 Werkverschaffing aan 30 dagloners voor ontginning woeste gronden en onderhoud wegen. 110 kinderen mochten 's-middags via St. Vincentiusvereniging eten.

1887 Ned.Herv. Gemeente: Beheer der bezittingen. Genoemd worden twee huizen met schuren, erven en bouwland gelegen in Schijndel die overgedragen zijn van Maatschappij tot Bevordering van Welstand aan de Diaconie.

1888 Nogmaals problemen bij de harmonie. Omdat de dames niet worden toegelaten op het concert zeggen E.v.d. Waal en J.v. Dijk hun lidmaatschap op.

1888 Aanbesteding school en onderwijzerswoning alsmede schoolmeubelen t.b.v. het gehucht Wijbosch. Gegund wordt aan P.A. Bloem aannemer te Boxtel de gebouwen voor fl. 8.550,-. En de meubelen aan L. Paaps te Veghel voor fl. 425,-. Hoofd der school wordt Hendrik van Gils, jaarwedde fl. 800,-.

1888 Swinkels uit Lieshout richt bierbrouwerij op 200 meter van Openbare Lagere School Hoofdstraat.

1889 Burgemeester Pieter Arnoldus Verhagen neemt ontslag. Opvolger is Bernardus Johannes B.J. Hulshof.

1890 Het gaat niet goed met de harmonie. Voorzitter Bolsius vindt dat er dringend nieuwe muziek moet komen en ook een nieuwe kapelmeester, maar er is geen geld. Er wordt fl. 100,-. subsidie gevraagd, burgemeester Hulshof vindt echter dat de gemeentelijke financiën geen fl. 100,-. kan missen. Er kwam toch een nieuwe kapelmeester nl. de heer Jeuken.

1890 Aftreden burgemeester Hulshof, zeg maar weggejaagd. (zie spotlied). Opvolger wordt de in Schijndel geboren Hendrikus, Lambertus H.L. Manders, 37 jaar. Hij overlijdt in 1919 na 20 j. hier burgemeester te zijn geweest .

1891 De gemeente heeft een geschil met de diaconie inzake medicijnenvergoeding voor een kind.

1893 Mr.Bondam catalogiseert het archief van Schijndel.

1893 Nieuwe plannen bij de brandweer. Men wil oprichting van een vrijwillige brandweer. Er komt een commissie bestaande uit A.J. Bolsius, J. Gooijaarts en J.W. Timmermans.

1894 Politie en ambtenaren doen een nauwkeurig onderzoek naar schoorstenen en kachelpijpen.

1894 In Wijbosch komt een meisjesschool.

1895 Schijndel moet mede betalen aan oprichting van rijkstelefoon/telegraafkantoor in Gemonde.

1895 Mgr. W. van de Ven ( geb.te Schijndel op 2 Juni 1834) door Paus Leo XIII benoemd tot huisprelaat en assistent bisschop bij den Pauselijk Troon. Hij wordt tevens tot Romeinsch graaf verheven tijdens zijn 61e verjaardag.

1895 30 juni Mrg. P. Leijten reikt het Eere Diploma uit aan Lambertus v. Liempd, Adrianus Verhagen, Petrus Kastelijns en Marinus Pennings en aan de Wijbosschenaren Wilhelmus Hoogzaad, Wilhelmus van de Wijdeven en Joannes van Dinther.

1896 Gisbert Gijsselen, Raadsheer Den Bosch legateerde in 1494 aan de Predikheren de Lobbehoeve en een rente van 12 rijksguldens en een pacht te Erp voor grafstede en jaargetijde in hun kerk. {vandaar het toponiem “De Prekers”}

1896 Leerlooierij van Andries Verkuijlen in de Heikant (nu Pastoor van Erpstraat) wordt gesloopt. Eerder (1884) vertrok looier Maurits v.d. Waal en 1885 Elias v.d. Waal (beide looierijen verdwenen)

1896 Verkoop grond in Wijbosch en Molenheide aan van der Elst uit Zaltbommel fl. 5,- per m2. Ook een gedeelte verhuurd voor fl. 4,- per m2.

1896 Weer mis bij de harmonie. Slecht bezoek concerten terwijl andere muziekgezelschappen volle zalen trekken. Jeuken wordt vervangen door Krever, en men zoekt combinatie met toneel. Gelukkig zijn er 9 Schijndelaren die fl. 95,-. bij elkaar brengen.

1897 Plechtige onthulling van het monument Jan van Amstel. “De Dageraad” verleent medewerking.

1897 De stoomtram doet zijn intreden. (op 26 juni verbinding met Den Bosch tot stand gekomen)

1897 J.W. van der Elst, steenfabrikant te Zaltbommel heeft heide in bruikleen gekregen ter leemdelving.

1897 Op 4 mei wordt de Boerenbond opgericht. Voorzitter A.J.M. Bolsius, (vrijgezel, bierbrouwer) en op 23 december van dat jaar de Boerenleenbank, kassier W. Kriellaars.

1898 Oprichting “Steenfabriek De Molenheide”.