Burgemeesters van Schijndel

Burgemeesters van Schijndel

Borgemeester

Deze term dateert van rond de 14e eeuw tot ongeveer 19e eeuw. Een borgemeester werd meestal benoemd door de kwartierschout van de Heer of Hertog. Gewoonlijk werden daar de “meer gegoede” personen voor aangezocht. De aangezochte persoon had de benoeming maar te aanvaarden en moest wel een zeer gegronde reden hebben om de benoeming ongedaan te laten maken. De borgemeester had als taak:
* lands- en dorpslasten te innen en te beheren;
* deel te nemen aan vergaderingen die door de schepenen van het dorp werden belegd;
* een “schutter” aan te stellen die de schutskooi/schutskuil moest bewaken.
De borgemeester kon de hulp inroepen van een meer twee “achtmannen”, die dan o.a. de bijdrage van de dorpslasten (belasting) moesten innen.
In Schijndel werden er vroeger meestal per “uithoek” twee borgemeesters benoemd. Onderstaand een paar transcripties uit de protocollen van de schepenbank, die nog bewaard zijn in het Brabants Historisch Instituut ’s-Hertogenbosch.

Uijt de Nominatie van de Burgemeesters Dezes Dorps Van Schijndel de Anno 1802 aan de Leeden der Minicipaliteit alhier overgegeven, zijn door de zelve geëligeert, verkooren en aangesteldt om over de jaare Een Duijzend agt hondert en Drie te Regeeren als Borgemeesters dezes Dorps in te gaan met primo januarij 1803, en zullende Expireeren den Laatsten December daar aan volgende:
* Wijbosch: Piet Peters Van de Spank geadsisteert met zijn zoon
* LuttelEijnde: Jan Adriaen Goijaards geadsisteert met zijn zoon Bome Willem Dirk van Liempt
* Elschodt: Gijsbert Andries van der Haagen

En is tot Borgemeester over de Broekstraat verkooren, en door de Municipaliteit aangestelt Leendert Vos.
En worden de voorn: Borgemeesters geordonneert, om ider haar Ampt, en bedieninge te aanvaarden, en getrouwelijk waar te neemen wijders worden Dezelve geciteert teegens Vrijdagh Die weezen zal den 31ste December 1802 voor de middags de clokken Negen uurenomden Eedt, in die qualiteijten aff te Leggen op het Raadhuijs alhier. Er worden inmiddels haare goederen genomen in Arrest tot, teijden en weijlen zij den Eedt in die qualiteit jeder voors het zeijne zullen hebben afgelegt, Aldus geëeligeert ten Raadhuijze van Schijndel den Vier en Twintigsten December 1800 en Twee, bij de ondergeteekende Leden dezer Municipaliteit. G.A. Verhagen president F. Van de Ven A.L. Van Soggel J.P. Van de Ven G.H. Verhagen A.A. Vugts P. Van Beverwijk secretaris

Burgemeester

Een burgemeester wordt ook benoemd, en wel door de Koning(in).
Deze benoeming wordt maar al te graag aanvaard en volgt op een sollicitatie.
De taak van de hedendaagse burgemeester bestaat uit:
* het voorzitten van de vergaderingen van B & W;
* het voorzitten van de vergaderingen van de gemeenteraad;
* het installeren van de raadsleden;
* toezien en zorg dragen voor de uitvoering van wetten en andere regelingen;
* als hoofd van de politie zorg dragen voor de openbare veiligheid;
* fungeren als coördinator tussen het gemeentebestuur en het Rijk;
* zorg dragen voor het goed functioneren van de brandweer.

De burgemeesters van Schijndel

1. Jan van Beverwijk geboren 15 mei 1775 in Schijndel, overleden 28 december 1831 in Schijndel. Burgemeester van ...-1810 tot 28 december 1831.
   
2. L. van Doorn (Lambertus) geboren 29 mei 1786 in Veghel, overleden 15 april 1873 in Schijndel. Burgemeester van 01 februari 1832 tot 31 december 1843.
   
3. Wilhelmus Verhoeven geboren 03 maart 1811 in Schijndel, overleden 16 december 1890 in Geldrop. Burgemeester van 01 februari 1844 tot 01 mei 1874.
   
4. P.A. (Peter) Verhagen geboren 03 november 1823 in Schijndel, overleden 18 maart 1905 in Schijndel. Burgemeester van 01 juni 1874 tot 01 januari 1889
   
5. B.J. Hulshof geboren 24 maart 1856 in Lichtenvoorde, overleden 14 augustus 1926 in s-Hertogenbosch. Burgemeester van 15 februari 1889 tot 01 april 1890.
   
6. H.L. Manders geboren 25 mei 1853 in Schijndel, overleden 06 juli 1919 in Schijndel. Burgemeester van 19 mei 1890 tot 06 juli 1919.
   
7. J. J. Janssens geboren 02 september 1870 in Deurne, overleden 10 juli 1952 in Heeze. Burgemeester van 01 oktober 1919 tot 01 oktober 1937.
   
8. W.J.N. Wijs geboren 14 september 1889 in Den Helder, overleden 07 september 1958 in Boekel. Burgemeester van 01 december 1937 tot 01 februari 1952.
   
9. A.Th.J.H. van Tuijl geboren 19 maart 1913 in Duizel, overleden 28 december 1975 in Schijndel. Burgemeester van 1952 tot 1975.
10. Gerard Marie Scholten geboren 23 december 1933 in Borne, overleden 24 april 2020 in Schijndel. Burgemeester van 1976 tot 1998.
11. J.L.M. Baartmans - van den Boogaart Waarnemend burgemeester in 1998.
12. H.Th.H. Opsteegh Burgemeester van 1998 tot 2011.
13. J. Eugster van Bergeijk Burgemeester van 2011 tot 2017.

De eerste burgemeester is Jan van Beverwijk, geboren te Schijndel 15 mei 1775. De vader van deze burgemeester was Gijsbertus Hermanus van Beverwijk, geboren te Bergeijk 3 mei 1739, die op 1 oktober 1762 werd aangesteld als substituut-secretaris van de gemeente als opvolger van Hermanus Rijsterborgh. Evenals deze Rijsterborgh was ook G.H. van Beverwijk notaris te Schijndel. Gelijk zijn vader was ook Jan van Beverwijk aanvankelijk secretaris van Schijndel en werd hij later notaris en de eerste burgemeester (1810). Uit eertijds op het oude Raadhuis berustende stukken bleek dat zijn kinderen zich in brieven bedienden van de Franse taal. Omdat de familie Van Beverwijk nog in vele herinneringen leeft volgen hierna nog enkele gegevens over de kinderen en kleinkinderen van Schijndels eerste burgervader.
Zijn zoon Cornelis van Beverwijk geboren te Schijndel op 19 september 1804 was ook secretaris en notaris hier ter plaatse en diens zoon Jan Gijsbert van Beverwijk, geboren te Schijndel 13 september 1834, was wederom notaris van Schijndel en zodoende de vierde notaris Van Beverwijk. Deze laatste vertrok op 10 oktober 1911 met zijn echtgenote naar Vreeswijk.
De protestantse burgemeester, Jan van Beverwijk, werd in 1831 opgevolgd door de katholieke Schijndelaar Lambertus van Doorn. Hij was geboortig uit Veghel 29 april 1786 en ten tijde van het overlijden van burgemeester Van Beverwijk eerste assessor (wethouder) onzer gemeente. Toen hij in 1843 moest worden herbenoemd verkoos hij het burgemeestersambt niet langer. Na zijn aftreden woonde hij nog bijna dertig jaren in het voormalige huis van oud-burgemeester Janssens.
De enige zoon was monseigneur W.A. van Doorn, pastoor te Hedel en deken van het dekenaat Zaltbommel. Burgemeester van Doorn stierf op 15 april 1873 in Schijndel.
Wilhelmus Verhoeven werd geboren te Schijndel op 3 maart 1811 en werd in 1844 de derde burgemeester van Schijndel. Hij heeft gewoond in het eveneens door de oorlog verwoeste ruime herenhuis waarin laatstelijk de dames De Vries woonden. Hij was tot 1 mei 1874 burgemeester van Schijndel. Zijn naam leeft o.a. nog voort in de gedenksteen die door hem waarschijnlijk in het NS-Station Schijndel werd geplaatst. Enkele jaren voor zijn dood nam hij zijn intrek in het klooster der zusters van Schijndel te Geldrop.
Zijn zoon P.J. Verhoeven overleed als kapelaan te Tilburg.
P.A. Verhagen, een der meest bekende burgemeesters van Schijndel, was de vierde burgervader. Hij was geboren te Schijndel op 3 november 1823 en werd op 1 juli 1874 burgemeester. Eerst bewoonde ook Verhagen het huis van oud-burgemeester Janssens. P.A. Verhagen was een man met zin voor de historie die o.a. het monument van Jan van Amstel aan De Steenen Kamer hielp oprichten en een uitgebreide schat van gegevens verlucht met tekeningen over de plaatselijke geschiedenis naliet, waaruit tot op de dag van heden wordt geput. Hij overleed te Schijndel op 18 maart 1905.
Toen 1 januari 1889 burgemeester Verhagen zijn hoog ambt vaarwel zei, werd de rij van Schijndels burgemeesters daaraanvolgend onderbroken door de komst van Bernardus Johannes Hulshof, geboren te Lichtenvoorde op 24 maart 1856. Volgens zijn eigen woorden zou hij hier 'met ijzeren arm' gaan regeren. Dit schijnt hem niet goed vergaan te zijn. De ouderen weten daarover nog dolle verhalen die voor publicatie niet zo zeer geschikt zijn, want op 1 april 1890 neemt hij ontslag en wordt later nog burgervader van Bergen op Zoom.
De Schijndelaar Hendrikus Lambertus Manders, geboren 25 mei 1853, volgde Hulshof op 19 mei 1890 op en zijn naam bleek tot op de huidige dag nog zulk een klank bij de boerenbevolking te hebben, dat de Boerenbond Schijndel er op stond het portret van deze burgemeester aan te bieden, hetgeen dan ook is geschied. Burgemeester Manders bewoonde het huis waar nu Lambertus van Esch in de Hoofdstraat woont, de vroegere Rotterdamse Bank en bleef burgervader tot zijn dood op 6 juli 1919.
Burgemeester Johannis Joseph Janssens, geboren te Deurne op 2 september 1870, volgde Manders met ingang van 1 oktober 1919 op. Voordien was hij burgemeester-secretaris te Vlierden. Hij nam ontslag als burgemeester van onze gemeente op 1 oktober 1937 en woont na de oorlog te Heeze.
Burgemeester Willem Joseph Nicolaas Wijs, geboren te Den Helder op 14 september 1890, was sinds 1934 burgemeester van Heusden en verwisselde het burgemeesterschap over dit maasstadje op 1 oktober 1937 met dat van onze gemeente tot 1952. Zijn opvolger was burgemeester Aloysius Theodorus Josephus Henricus van Tuijl, geboren op 19 maart 1913 te Duizel en Steensel. Hij was burgemeester tot 28 december 1975, de dag dat hij overleed.
Dit waren de voornaamste bijzonderheden over Schijndelse burgemeesters, waarvan de portretten in het gemeentehuis hingen en wellicht weer komen hangen.
Onze dorpsgenoot Antoon van Domburg schilderde de portretten van de burgemeesters Manders en Janssens.
Jan J.H. Heesters die van H. van Beverwijk en Wijs, terwijl de Bossche kunstschilder A. de Laat de burgemeesters Van Doorn, Verhoeven, Verhagen en Hulshof in olieverf vereeuwigde.

Bronnen, noten en/of referenties