U kunt ons steunen door lid van de Heemkundekring Schijndel te worden. Iedere dinsdagochtend zijn wij tussen 10 en 12 uur in de heemkamer: Cultureel Centrum 't Spectrum, Steeg 9 g, Schijndel. |
A.H. Kooijmans & zonen
De historie van A.H.Kooijmans & Zn. BV.[bewerken | brontekst bewerken]
We gaan ver terug in de tijd, meer dan 250 jaar. De republiek der Nederlanden lag voortdurend in oorlog met de Engelsen. De Gouden eeuw was al even voorbij en steeds meer armoede heerste in de eens zo rijke Nederlanden.
Het is 1755. Even onder Den Bosch in het plaatsje Den Dungen werd bij de familie Kooijmans, een boerengezin, een jongentje geboren. Z’n ouders gaven hem de naam Gerard.
Gerard groeide op als landbouwer en op een gegeven moment werd ie verliefd op een leuk meisje. Ze was 5 jaar jonger dan hij en heette Anna de Pauw. Ze trouwden samen en kregen in 1784 een kindje dat ze André noemden.
Het was in de tijd dat Nederland de aardappel als volksvoedsel ging gebruiken. Aanvankelijk wilden de boeren niets van deze aardappelplant weten immers waren de stengels en bessen ervan giftig. Maar weldra bleek dat zorgvuldig geselecteerde rassen geschikt waren voor menselijke consumptie. Boeren gingen volop aardappels oogsten.
De jonge André Kooijmans was een vlijtig manneke en verdiende toen ie opgroeide, net als vader Gerard, de kost als boer. André wilde wat geld bijverdienen en leerde manden vlechten. Hij ging het mandenmakervak in. Hierin was volop werk. De vraag naar aardappelmanden werd groter en groter.
Nederland was bezet door de Fransen onder leiding van Napoleon. Zijn broer Lodewijk werd verkozen tot Koning van Holland. Deze tijd van onderdrukking duurde van 1795 tot 1813.
André Kooijmans had een oogje op Toos Lindemans uit St. Michielsgestel en trouwde met haar.
Ze gingen omstreeks 1814 wonen in Schijndel waarschijnlijk toen de Franse bezetting ten einde was. In de Bunderstraat huisnummer C95 nabij de Boschweg werd een eigen mandenmakerij gestart. Het adres werd na de tweede wereldoorlog omgezet van nummer C95 naar 50. Het was een moeilijke tijd, men moest hard werken om een paar centen te verdienen.
André Kooijmans en Toos Lindemans kregen 4 zonen en 3 dochters. Alle 4 hun zonen: Gerard (1810), Anton (1813), Johan (1821) en Harrie (1827) werkten in de mandenmakerij van vader André.
Harrie, de jongste van de 4, trouwde op zaterdag 12 mei 1855 op 27 jarige leeftijd met Anna Pennings die 26 jaar oud was. Hij nam de mandenmakerij over toen vader André in 1860 overleed.
Ze kregen samen maar liefst 11 kinderen wat toen vrij normaal was. Toch ging het niet goed. Harrie en Anna hadden erg veel tegenslag in hun gezin. Van hun 11 kinderen werden er 6 niet ouder dan 4 maanden. Dat was niet ongebruikelijk in die tijd. Het land werd geteisterd door pest ofwel TBC, waar erg veel arme mensen aan overleden. De hygiënische omstandigheden waren ook slecht in die tijd. Wassen deed men zich vrijwel niet, bang om ziektes te krijgen die via water werden overgedragen.
Gelukkig was er een taaie onder de 11. Zijn naam was Hans. Het tweede kind van Harrie en Anna. Hij kreeg als bijnaam Hanneske. Hij werd ‘s morgens om 08.00 uur geboren op donderdag 13 augustus 1857, na een lange spannende nacht. Zou onze kleine Hannes het wel volhouden? An, het eerste kindje van Harrie en Anna stierf immers al na 24 dagen. Nou, Hanneske Kooijmans hield het wel 88 jaar vol, tot 24 december 1945. Hij werd net zou oud als zijn vader Harrie.
Mandenmakerij van de familie Kooijmans in 1917.
1. Harrie Kooijmans, 2. Marie Kooijmans, 3. Onbekend, 4. Nel Kooijmans - Steenbakkers, 5. Toosje Kooijmans, 6. Toon Kooijmans, 7. Harrie van Tartwijk, 8. Truus Kooijmans, 9. Henri Kooijmans, 10. Tijn Kooijmans.
Hanneske nam de mandenmakerij van vader Harrie over en trouwde in 1890 met Anna van Uden. Helaas overleed Anna op 4 oktober 1899 waarschijnlijk aan zwangerschapsvergiftiging kort nadat hun 7e kindje dood werd geboren. Ook Hanneske en Anna kenden erg veel tegenslag. Hun eerste kind Harrie overleed op z’n 27e in 1918 aan TBC.
Op de foto welke gemaakt is omstreeks 1917 zit Harrie linksonder een mand te vlechten. Treesje leefde slechts 15 dagen. Toon, hun derde kind die links van de deuropening staat, werd 64 jaar. Maria stierf na 11 maanden. Truus, het 5e kind die in de deuropening staat, werd 72.
De 6e, ook weer Trees genaamd, stierf na 1 maand en 17 dagen. Wat een vreselijk moeilijke tijd!!
De man met snor in de deuropening is Harrie van Tartwijk. De twee jonge knapen rechts op de foto zijn Henri Kooijmans en Tijn Kooijmans.
Hanneske trouwde voor de tweede keer op 27 januari 1900 toen ie 42 was, en wel met de 29 jarige Nel Steenbakkers die uit d’n Elschot kwam. Ze werd ook wel “Dikke Opoe” genoemd. Op de foto, die gemaakt is in de Bunderstraat, houdt ze de stoel met twee handen vast. Nel is hier 47 jaar oud.
Nel en Hanneske kregen samen 5 kinderen en wederom ging dat met veel verdriet gepaard. Marie werd geboren in 1901 en staat links op de foto met een onbekend kindje. Ze overleed op haar 24e aan TBC. In 1902 en vervolgens 1903 twee keer een doodgeboren kindje. De vierde, Gijsje genaamd hield het slechts 14 dagen vol. Toosje die op 3 juli 1905 werd geboren en met haar armpje over de stoel leunt werd slechts 22 jaar en 8 maanden toen ook zij in 1928 aan TBC overleed.
Het is bijna niet voor te stellen, koude rillingen krijg je ervan: Hanneske kreeg 12 kinderen waarvan er 6 binnen een maand stierven, een kind na 11 maanden, vervolgens overleden er drie op 22, 24 en 27 jarige leeftijd aan TBC. Slechts 2 kinderen Toon (64) een Truus (72) werden een heel stuk ouder.
Begrijpelijk dat het niet best meer ging met de mandenmakerij op de Bunderstraat 50.
Toch zette zoon Toon Kooijmans het bedrijfje van Hanneske door. Het verhaal gaat in 1922.
Niet ver van huis, om de hoek in de Meijgraaf, woonde Sien van Breugel die op woensdag 2 augustus 1899 werd geboren.
Toon en Sien trouwden samen op 31 mei 1922. Ze kregen 10 kinderen: Marie, Jo, Nelly, Stien, Toos, Harrie, Dré, Truus, Toon en Josje.
In de mandenmakerij van Toon werkten zijn drie zonen. Jo, Harrie en Dré. Na de 2e wereldoorlog begon Toon met het maken van houten hooiharken, stokken en later ook stelen voor gereedschappen. Tot z’n sterfdag 15 februari 1958 vormde Toon samen met zijn drie zonen een firma. Het bedrijf heette de firma A.H. Kooijmans en Zonen.
Links op de foto de nieuwe werkplaats (1947) op de Bunderstraat 50 welke helaas door brand is verwoest. Bijna de gehele werkplaats is net na de 2e wereldoorlog, zelf gebouwd. De vrachtwagen, een Opel Blitz, staat klaar om een vracht hooiharken af te leveren.
Het bedrijf A.H. Kooijmans & Zn. BV dat sinds juli 2019 een energieneutraal berdrijf is, staat sinds 1975 op de Duinweg nummer 11.
Het begon allemaal met het mandenmakerijtje van André Kooijmans die hij begin van de 19e eeuw startte. We zijn 6 generaties verder en Martien Kooijmans runt samen met een 20 tal medewerkers het bedrijf dat al lang geen manden meer maakt maar stelen en professionele gereedschappen voor de infra, hovenierssector, land- en tuinbouw, bosbouw, consument enzovoorts.
Inmiddels is de 7e generatie Tijn en Tineke Kooijmans werkzaam in het bedrijf.
