De naam Oetelaar

DE NAAM OETELAAR WESTELIJK VAN SCHIJNDEL

Westelijk van Schijndel gaat de Oetelaarsestraat naar het gehucht Oetelaar. Dr. J. de Vries merkt over deze naam op: "Zal wel het laar van Oete betekenen, een naam die uit Udo zou kunnen ontstaan zijn" .

Een laar is een open plek in het bos, een bosweide, een weideplaats etc. In dat Oete ziet de Vries een persoonsnaam. Kan dat Oete op iets anders duiden? Op de kaart van Noord-Brabant uit 1841 ziet men een beekje aangegeven dat zuidelijk van Schijndel begint en de plaats aan de westzijde passeert op enige afstand om tenslotte tussen Middelrode en Berlicum de Zuid-Willemsvaart, dus eigenlijk de Aa te bereiken. Dat natuurlijke water moet eens een naam gehad hebben. Bovenlopen heten vaak Rijt maar hoe was de naam verder stroomafwaarts? Waternamen gaan vaak over op hetgeen ernaast is gelegen, waarna dat water weer een andere naam krijgt. Zo kennen we b.v. in Belgisch-Limburg aan de vallei van de Bosbeek de plaatsen Opoeteren en Neeroeteren. In die nederzettingen aan dat water komt de waternaam Oeter tot uitdrukking.

Indien dus de oudste naam van Oetelaar bij Schijndel Oetelaar was, dan zou dat laar aan dat water of omtrent dat water genoemd kunnen zijn naar het watertje Oeter westelijk van Schijndel. Men dient dus te zoeken naar de oudste vermelding van Oetelaar. Lezen we Oetelaar als Oe te Laar dan duidt dat Oe waarschijnlijk op vruchtbaar alluviaal land aan een water. Oe gaat dan terug op het Germaanse Agwjo evenals de vroeger talrijke naamgenoten O en Ge in de Maasstreek in de omgeving van Roermond; 1102 ; bij heel 1280 in de Oe en verder bij Swalmen, Horn, Beegden, Herten, Wessem Thorn en Maasbracht. Op de plattegrond van de gemeente Boxtel (uitgave gemeentebestuur 1974) ziet men zuidelijk van Lennisheuvel vlakbij het Spawater (Beerze) de naam Oetendonken. Was de plaatselijke naam van het Smalwater (Beerse) eens Oeter? Duidt Oetendonken op het vruchtbare alluviale land dat iets uitstak boven het dal? Deze vragen blijven vooralsnog onbeantwoord.