Vliegveld Schijndel

Vliegveld Schijndel B85

Een vliegveld in Schijndel?

Veel mensen zullen momenteel niet eens weten, dat er in Schijndel een vliegveld is geweest. Mogelijk dat oudere mensen, die de oorlog hebben meegemaakt, zich nog het bestaan van het vliegveld weten te herinneren.
Het lijkt daarom een goed onderwerp om in deze SchijndelWiki te behandelen. Mogelijk maakt het nog veel verborgen herinneringen bij mensen los en levert het weer nieuwe informatie op.

De achtergrond

Op 6 juni 1944 begon de lang verwachte invasie op het Europese vasteland in Normandië. Na een aanvankelijk voorspoedige opmars naar de lage landen en Duitsland, ging de opmars na de mislukte luchtlanding in Arnhem een stuk moeizamer. De hoop op een snelle bevrijding was vervlogen.
De bevrijding van Noord-Brabant verliep moeizaam, maar eind 1944 was een groot deel toch bevrijd. Door de taaie Duitse tegenstand bestond bij de geallieerden veel behoefte aan ondersteuning vanuit de lucht. Jachtvliegtuigen werden veelvuldig gebruikt om grondtroepen tactisch te kunnen ondersteunen.
Om de geallieerden zo goed mogelijk te kunnen ondersteunen waren vliegvelden nodig, die zo dicht mogelijk bij het front lagen. In Zuid-Nederland waren een aantal vliegvelden aanwezig, zoals Eindhoven, Woensdrecht, Volkel, Gilze-Rijen, maar deze waren meestal door de Duitsers grondig vernield, zodat deze niet meteen in gebruik konden worden genomen.
Om toch voldoende vliegtuigen in Zuid-Nederland te kunnen stationeren werd in hoog tempo een aantal nieuwe vliegvelden aangelegd, zoals in Helmond en Schijndel.

Het Schijndelse vliegveld

De aanleg van het vliegveld in 1944
Voor meer details klik hier.

Met de bouw in Schijndel is in november 1944 begonnen en het is afgerond in februari 1945, toen de oorlog al op zijn einde liep.
Het 1300 m. lange vliegveld bestond uit gras en liep parallel aan het Duits Lijntje.
Op de startbaan waren zogenaamde steel pierced plankings gelegd, om te voorkomen dat de vliegtuigen in de drassige grasbaan zouden wegzakken. De grootte van het totale complex bedroeg ongeveer 400 hectare om ook onderkomens en werkruimten voor de manschappen te kunnen herbergen. Op het vliegveld zijn ongeveer 150 barakken geplaatst, waarvan een deel kon worden verplaatst.
Het vliegveld was speciaal aangelegd voor jachtvliegtuigen.

Het legendarische 322 Dutch Squadron

In een periode van twee-eneenhalve maand (zo lang het vliegveld in gebruik is geweest) hebben maar liefst 12 Spitfire-squadrons gebruik gemaakt van het vliegveld, waaronder het legendarische 322 Dutch Squadron, dat op 12 juni 1943 in Engeland werd opgericht. Het squadron werd met Spitfires uitgerust en begon begin 1944 met de eerste offensieve taken.

Het squadron kreeg veel naamsbekendheid door het bestrijden van de beruchte V1, die na de invasie in Normandië massaal op Engeland werden afgeschoten. In totaal werden 110 vliegende bommen neergehaald. Na de invasie bestonden de taken vooral uit het escorteren van bommenwerpers, gewapende verkenningen en andere taken.

Na operatie Market Garden (17 september 1944) veranderden de taken van het squadron. Ten eerste moest het gebied tussen Schouwen en Tilburg worden bewaakt en moest de luchtarmada worden beschermd.
Na Market-Garden werd het squadron enige tijd niet meer voor operaties ingezet, om zich voor te bereiden op een nieuwe taak. De belangrijkste taak zou ondersteuning van de grondstrijdkrachten worden. Het squadron ging oefenen om het bombarderen van grond- en luchtdoelen onder de knie te krijgen, wat een erg gevaarlijke taak was, gezien de grote risico's die aan deze taak waren verbonden.
Op 1 november 1944 wordt het squadron op vaderlandse bodem gestationeerd, waar Woensdrecht de eerste vliegbasis zal zijn. Vanuit Woensdrecht werden vele escortes, defensieve patrouilles en bombardementen uitgevoerd. Op 21 februari 1945 volgde stationering op het Vliegveld Schijndel, waar al 5 andere squadrons van de 132^e wing waren gestationeerd. De manschappen hadden geen hoge pet op van het vliegveld, omdat het erg moerassig was, gaten waren met zand gevuld en de wegen rond het vliegveld waren erg drassig en stonden veelal onder water.
De vliegers werden in een barak in Sint-Oedenrode ondergebracht, de mess was in hotel De Gasthof gevestigd. De onderofficieren werden in het Damianenklooster ondergebracht en de manschappen in barakken bij het klooster. Enige uren na aankomst in Schijndel gingen al 8 Spitfires de lucht in voor een verkenning, waarbij 1 voertuig werd vernietigd.

Escorte van Bostons en Mitchells

Op 22 februari werd samen met het 331 squadron en het 322 squadron een escorte verzorgd van Bostons en Mitchells, die het emplacement in Meppel gingen bombarderen. 's Middags werd een gewapende verkenning uitgevoerd.
Op 24 en 25 februari werden operationele verkenningen uitgevoerd, waarbij vele voertuigen werden vernietigd en waarbij een trein met 40 wagons bij Marienbaum in Duitsland tot stilstand werd gebracht.
Een stilstaande trein bij het gehucht Alphen werd onder vuur genomen en op de weg Deventer-Rijssen werden een aantal gecamoufleerde hutten waargenomen die, om burgerlevens te sparen, niet werden aangevallen.
Op 26 februari kwam van luchtondersteuning tijdens Operatie Granada niet veel terecht door het slechte weer. Op 28 februari werden 41 vluchten gemaakt in secties van 2 of 3 jagers, waarbij verschillende voertuigen en treinen werden vernietigd.
In de maand februari werden 309 operationele vluchten gemaakt en verloren 2 vliegers het leven.

The great escape

In maart 1945 wordt het 94 squadron, waarvan ook Bob van der Stok deel uitmaakt, in Schijndel gestationeerd. Hij is beroemd geworden door zijn ontsnapping uit een Duits krijgsgevangenkamp. Velen van ons zullen het boek en de film The Great Escape wel kennen.
Op 2 maart wordt Bob van der Stok squadronleader van het 322 Squadron. Dezelfde dag worden door het squadron 4 locomotieven vernietigd. Op 5 maart vindt de laatste gewapende verkenning boven Duitsland plaats, waarbij helaas Res. Elt. VI. Vlug wordt neergeschoten en om het leven komt.
Op 9 maart wordt een formatie bommenwerpers, die het emplacement in Borken aanvalt, geëscorteerd. De 12^e maart krijgt het squadron een hele speciale taak om de Dakota van koningin Wilhelmina te escorteren bij haar verhuizing van Engeland naar Brussel. Op 14 maart worden de spoorwegemplacementen bij Bocholt en Maltern aangevallen. De spoorbrug bij Weesp die op 18 maart wordt aangevallen wordt niet geraakt, wel de spoorlijn. Vlieger Res. Sgt. VLSD Lazerus verliest op 19 maart het leven bij een bombardementsoefening.

Operatie Varsity

Het escorteren, bombarderen en verkennen gaat in alle hevigheid door. Geen enkel voertuig kan zich nog zonder gevaar op de weg vertonen. Op deze manier worden de Duitsers uitgeput en immobiel gemaakt.
Zo ook op 20 maart, waarop Bocholt, Dorten, Dingen en Vreden met bommen worden verrast. Dezelfde dag wordt de spoorlijn Almelo-Hengelo aangevallen.
Op 24 maart 1945 gaat operatie Varsity van start, waarbij de 82 US Airbornedivisie wordt ingezet in Duitsland. Het is de taak van het squadron om luchtdekking te geven in het gebied Arnhem-Zwolle-Oldenzaal-Emmerich.
De 25^e worden verkenningen in Twenthe en de Achterhoek uitgevoerd.
Helaas zou de 26^e niet de spannende dag worden die het had moeten zijn, omdat 8 Spitfires van het squadron samen met het 332 Noorse Squadron de vliegvelden Furstenau, Platune en Gutersloh zouden gaan aanvallen, waarbij geen enkel vliegtuig werd gezien. In de middag werden verkenningen in het gebied Zwolle-Enschede-Emmerich uitgevoerd, waarbij Res. Sgt. VIT. M. Biallosterski motorpech kreeg. Hij werd door twee burgers uit zijn brandende toestel gered en met brandwonden in een veldhospitaal opgenomen.

Noodlanding

Op 28 maart worden Bostons en Mitchells, die een aanval op het spoorwegemplacement bij Olpe zouden uitvoeren, geëscorteerd. De 30^e maart werd samen met het 127 squadron het hoofdkwartier in Schaarsbergen aangevallen met 11 bommen van 500 lbs en met 22 bommen van 250 lbs. Op 4 na bereikten alle bommen hun doel.
Ook werd het hoofdkwartier in Zutphen aangevallen, waarbij 4 vliegtuigen werden getroffen. Eén vlieger moest een noodlanding maken en de Res. Aoo Sm Vl. Cramm verloor het leven omdat zijn toestel neerstortte.
Op de laatste dag van de maand werden 12 Spitfires ingezet voor een gewapende verkenning in het gebied Zutphen-Zwolle-Enschede-Osnabruck, waarbij verschillende voertuigen werden vernietigd. In de maand maart werden in totaal 325 operationele vluchten gemaakt.

Landende Spitfire.
Voor meer details klik hier.

April 1945

De maand april zou een slecht begin kennen: de 1^e april was het slecht weer, toch zou er een gewapende verkenning in het gebied Deventer - Zwolle - Meppel - Lingen - Hengelo worden uitgevoerd.
De Duitsers waren deze dag goed ingeschoten, waardoor het toestel van Res. Vl. J.C. van Roosendaal werd geraakt en hij moest springen. Ook de toestellen van Res. Elt. Vl. A.A. Homburg en Res. Elt. Vl. L.M.W. Hendrikx werden geraakt. Van Roosendaal werd gevangengenomen, maar wist weer te ontsnappen. Hendrikx werd zwaargewond opgenomen in een ziekenhuis in Apeldoorn en Homburg kwam helaas om het leven. Homburg heeft tijdens de bezetting 2 keer de overtocht naar Engeland gemaakt en is in Delden begraven.

Gewapende verkenningen

In de eerste week van april werden gewapende verkenningen uitgevoerd. De 8^e april was een zeer succesvolle dag voor het squadron tijdens de 20 gemaakte vluchten op Wilhelmshaven en Oldenburg. Vele voertuigen werden geraakt, 6 treinen werden vernietigd en op het vliegveld Zwischahn werden 3 vliegtuigen geraakt.
De dag daarop werden operaties in het gebied Bremen-Verden-Neustadt ondersteund. Op de 11^e april werden Mitchells geëscorteerd die een aanval deden op Soltan en in de middag werden duikbomaanvallen uitgevoerd bij Fuesoythe en bij Huntelerbroek (Eems) om de Polen daar te ondersteunen.
Tussen de 13^e en 16^e april werden gewapende verkenningen uitgevoerd in Noord-Holland en het gebied Amsterdam-Utrecht en Emden-Zeer, waarbij 7 voertuigen werden geraakt. De 17^e april werd Operation Cleanser op de Veluwe ondersteund, waarbij 1 tank en 20 voertuigen werden vernietigd. Res. Sgt. Vl. M.A. Rackwitz wordt echter neergehaald en krijgsgevangen gemaakt.
De volgende dag worden in West-Nederland nog eens 2 vrachtwagens geraakt, waarbij 5 Duitsers het leven laten.

Verhuizing naar Twenthe

De tijd in Schijndel zit er op voor het 322 Squadron en het verhuist naar het vliegveld Twenthe. Tijdens de stationering in Schijndel werden 64 voertuigen vernietigd, 65 voertuigen beschadigd, 10 locomotieven, 20 wagons, 3 vliegtuigen en een aantal tanks vernietigd. Door de acties van het Squadron kwamen 21 Duitsers om het leven. In totaal werden 61 bommen van 500 lbs. en 118 bommen van 250 lbs. gebruikt. Er werden maar liefst 679 operationele vluchten gemaakt in 911 uren. Al met al kan worden geconcludeerd, dat het Squadron in Schijndel een zeer succesvolle tijd heeft gehad.

Menige Schijndelaar zal de vliegers van het Squadron hebben zien opstijgen. Voor zover is na te gaan heeft de laatste gevechtshandeling plaatsgevonden op 18 april 1945.
De geallieerden veroverden steeds meer terrein op de Duitsers, zodat het front steeds verder van Schijndel af kwam te liggen en de vliegvelden die dichter bij het front lagen in gebruik werden genomen.
In het najaar van 1945 is de grond herverkaveld onder de boeren.

Overige afbeeldingen.

• Vliegveld Schijndel.
• 

  Militair vliegveld begin 1945 met het 66e squadron Spitfires met onder de propeller van het vliegtuig links de toren van Dinther en iets naar rechts de molen van Eerde. Onder de propellers van het middelste vliegtuig de kerk van Eerde zonder toren. Het vliegveld is slechts 2 maanden operationeel geweest, begin 1945. Voor meer details klik hier.

• 

  Het vliegveld in Schijndel was gesitueerd binnen de rode lijnen. Voor meer details klik hier.

• 

  Kaart met de situatie van het vliegveld. Voor meer details klik hier.

• 

  Militair vliegveld B85 plattegrond NIMH. Voor meer details klik hier.

• 

  Militair vliegveld begin 1945 voor het 66e squadron Spitfires. Het vliegveld is slechts 2 maanden operationeel geweest. Voor meer details klik hier.

• 

  Militair vliegveld begin 1945 voor het 66e squadron Spitfires. Het vliegveld is slechts 2 maanden operationeel geweest. Voor meer details klik hier.

• 

  Militair vliegveld begin 1945 voor het 66e squadron Spitfires. Het vliegveld is slechts 2 maanden operationeel geweest. Voor meer details klik hier.

• 

  De aanleg van het vliegveld met behulp van een bulldozer. Voor meer details klik hier.

• 

  Materieel voor de aanleg van het vliegveld. Militair vliegveld begin 1945 voor het 66e squadron Spitfires. Het vliegveld is slechts 2 maanden operationeel geweest. Voor meer details klik hier.

• 

  Militair vliegveld begin 1945 voor het 66e squadron Spitfires. Het vliegveld is slechts 2 maanden operationeel geweest. Voor meer details klik hier.

• 

  Langs het vliegveld liep de spoorlijn Schijndel-Veghel. Hier passeert de stoomtrein het vliegveld. Voor meer details klik hier.

• 

  Militair vliegveld begin 1945 voor het 66e squadron Spitfires. Het vliegveld is slechts 2 maanden operationeel geweest. Voor meer details klik hier.

• 

  Neergestorte Spitfire op het vliegveld in Schijndel. Voor meer details klik hier.

• 

  Glider neergekomen in Schijndel. Voor meer details klik hier.

Bronnen, noten en/of referenties