Van Swaay Hout

Van Swaay Hout - 100 jaar

In 1976 kwam Van Swaay Hout B.V. vanuit Den Bosch naar Schijndel. Op een enorm uitgestrekt terrein van zo'n 100.000 m2 lagen ruim een miljoen palen, bielzen en paaltjes opgestapeld te drogen en te wachten op een behandeling die het hout zeker vijf maal de levensduur gaf.
Grootvader Van Swaay begon in 1893 een impregneerbedrijf in Den Bosch. Een ingelijste brief, die het kantoor van Jan en Bob van Swaay siert, is daar nog een herinnering aan. Toen heette het bedrijf: "'s-Hertogenbossche Stoom-Loonzagerij en fabriek tot houtbereiding tegen bederf"; inmiddels is het bedrijf uitgegroeid tot het grootste in Nederland.
Al honderd jaar, van 1893 tot 1993, impregneerde de Schijndelse firma Van Swaay hout. Dat werd onder andere gevierd met het aanbieden van een beeldje aan de Schijndelse gemeenschap dat door burgemeester Gerard Scholten werd onthuld op de hoek Eerdsebaan/Vlagheide: 'n Hoge vlucht. Aansluitend was er een receptie voor genodigden. Ter afsluiting van het jubileum gingen directie en personeel vier dagen naar Parijs.

1893
Nadat in 1892 door de Gebroeders J. en G.J. van Swaay een vergunning werd aangevraagd voor het bedrijf “Van Swaay & Co”, werd in 1893 officieel gestart met het “bereiden van hout tegen bederf”. Een goed vooruitzicht want met de toenemende industrialisatie voor ogen, werd er een uitstekende toekomst voor het bedrijf voorspeld. Van Swaay & Co vestigde zich op het grondstuk “Siberië” te ’s-Hertogenbosch.

1923
De naam “Van Swaay & Co” werd omgezet in “Van Swaay & Co’s Houtbereiding en Houthandel NV”.

1925
Op het terrein “Siberië” te ’s-Hertogenbosch groeide het bedrijf aanmerkelijk en werden vele opdrachten van overheid en bedrijven uitgevoerd.

1940
Bij het begin van de oorlog werd het creosoteerbedrijf door onteigening stilgelegd en werd alleen de tak houthandel voortgezet.

1941
Het jaar dat J. van Swaay senior directeur werd. Het bedrijf werd verplaatst naar de Veemarktkade, waar meer ruimte was om de groei aan te kunnen. Gelegen aan het water en aan het spoor was transport geen enkel probleem. Tevens werd ook de conservering onder vacuüm en druk met in water oplosbare houtconserveringsmiddelen ter hand genomen.
Na de oorlog werd in het kader van de wederopbouw van ons land enorm veel gebruik gemaakt van verduurzaamd hout, hetgeen een grote werkdruk betekende voor het bedrijf.

1949
In dit jaar werd door de NV Van Swaay en Co en de NV Gips Houtbereiding een fusie aangegaan onder de naam Verenigde Houtbereidingsinrichting en Houthandel Van Swaay-Gips NV met als directeuren de heren J. van Swaay en D. Boom. De Verenigde richtte later te Harlingen een nieuw bedrijf op. Dit bedrijf was van strategisch belang in verband met de aanvoer per coaster van electriciteits- en telefoonpalen uit Finland.

1953
Na de watersnoodramp werd er door de overheid beslag gelegd op verduurzaamd hout om dit te gebruiken bij de bescherming van de bevolking in de overstroomde gebieden. Dit had echter niet tot gevolg dat de leveringen aan particulieren in gevaar kwamen. Naast de eigen voorraden hout werden ook geschenkzendingen voor het rampgebied ontvangen uit Finland en Oostenrijk. Ook nu nog wordt het bedrijf door de rijksoverheid aangemerkt als bedrijf van strategisch belang waarvoor tijdens oorlogssituaties speciale condities gelden.

1956
Dit jaar ontstond er een enorme brand op het terrein Veemarktkade. De brand had echter weinig invloed op de productie en na enkele dagen draaide het bedrijf weer als vanouds.

1966
In dit jaar kwam er een einde aan de fusie met NV Gips en komen alle aandelen in handen van Van Swaay, die doorgaat met de Verenigde Houtbereidingsinrichtingen en Houthandel Van Swaay NV.

1976
Inmiddels heeft Van Swaay NV een zeer vooraanstaande plaats in de markt ingenomen, met name de land- en waterbouw zijn belangrijke afzetgebieden en ook het verduurzamen van tuinbouw en woningbouw komt op gang. Daarom ging men uit ruimtegebrek naarstig op zoek naar uitbreidingsmogelijkheden en in 1976 werd er een geschikte locatie gevonden in de gemeente Schijndel aan de Vlagheide. Hier kreeg men de beschikking over een ongeveer 14 hectare groot terrein, waarop de modernste verduurzamingsinstallatie van Europa werd gebouwd.

1992-1993
Het bedrijf in Harlingen werd totaal gemoderniseerd. Met de investering was een bedrag van circa 2 miljoen gulden gemoeid. Harlingen is nu het modernste houtverduurzamingsbedrijf in Nederland en voldoet aan de hoogste milieueisen.

De werknemers bij Van Swaay zijn trouw aan het bedrijf. Velen werkten en werken er meer dan 25 jaar en enkele meer dan 40 jaar. Wegens bijzondere verdiensten voor het bedrijf werden een vijftal werknemers geridderd met een eremedaille verbonden aan de Orde van Oranje-Nassau. Het zijn Hendrik Smulders, Bas van der Wulp, Jo Verstappen, Harry Kerkhof en Toon van de Voort.

De toepassingen van verduurzaamd hout zijn in de moderne tijd enorm uitgebreid. Naast de overheid en bedrijven heeft ook de particuliere sector de schoonheid van hout en de vele toepassingsmogelijkheden ontdekt. De belangrijkste toepassingen zijn: afrasteringen, boompalen, hekwerken, damwanden met gording, jachthavenpalen, fruitboompalen, recreatiehout, wildrasters en waterbouwhout.

De toekenning van de kwalificatie “Hofleverancier bij Koninklijke Beschikking” bevestigt wat de honderdjarige geschiedenis van dit familiebedrijf laat zien: continuïteit, degelijkheid en kwaliteit.

De gebroeders Jan en Gerard van Swaay starten in 1891 in ’s-Hertogenbosch het bedrijf Van Swaay & Co. Specialiteit is "het bereiden van hout tegen bederf". Hoewel de term ‘duurzaamheid’ pas ruim honderd jaar later populair werd, was dit begrip vanaf het begin onlosmakelijk verbonden aan het bedrijf. Van Swaay specialiseerde zich in verduurzaming van hout of ‘bereiden van hout tegen bederf’ zoals het in de oprichtingsakte beeldend staat beschreven.
Na het overlijden van Jan van Swaay in 1929, neemt zijn echtgenote, Rosalie van Swaay-Schutjes het roer over. Zoon Jan is vervolgens van 1941 tot 1971 directeur. Zijn zonen Jan en Bob zetten het bedrijf daarna voort en besluiten in 1976 dat een verhuizing naar Schijndel voor verdere professionalisering van het bedrijf kan zorgen. Daar bouwt Van Swaay een nieuw hoofdkantoor en een verduurzamingsinstallatie. Bij de uitbouw van het bedrijf spelen medewerkers een belangrijke rol. Ook zij zijn soms met drie of zelfs vier generaties aan Van Swaay verbonden. In 1960 opent de tweede vestiging van Van Swaay in Harlingen.

Met de komst van Tessa van Swaay (2002), Sanne van Swaay (2010) en Jan van Swaay (2014) heeft de vierde generatie haar intrede gedaan. Van Swaay is en blijft een familiebedrijf waar de liefde voor duurzaam hout en een hoge mate van bouw- en civieltechnische kennis samenkomen.

Inmiddels bestaat Van Swaay ruim 130 jaar. “We hebben hart voor duurzaam hout”, vertelt Tessa van Swaay, “maar onze diepste drijfveer is de wereld mooier door te geven aan de volgende generaties. In het vertalen van die missie en visie naar de dagelijkse praktijk gaan we heel ver.”

Vanaf de prilste jaren zoekt Van Swaay naar oplossingen om de levensduur van snelgroeiend hout te verlengen. Daarbij speelde en speelt de zoektocht naar natuurlijke en ecologievriendelijke methoden een grote rol. Dat Van Swaay hier succesvol in is wordt ook onderstreept door de toekenning van het duurzaamheidcertificaat Cradle to Cradle. Van Swaay was het eerste houtbedrijf in Europa dat hiermee werd onderscheiden. Het bedrijf is ook erkent door Fair Trade.

Sinds 1993 is Van Swaay bij Koninklijke Beschikking Hofleverancier. In Nederland mogen ongeveer 500 bedrijven dit predicaat voeren. Het zijn kleine of middelgrote ondernemingen die ten minste honderd jaar bestaan en aan specifieke criteria voldoen. Het predicaat wordt exclusief door de Koning verstrekt na uitgebreid onderzoek. Het bedrijf moet niet alleen van onberispelijk gedrag zijn maar het moet ook een vooraanstaande positie in de eigen regio hebben opgebouwd. Het verkrijgen van het predicaat “Hofleverancier” is dan ook een prestigieuze en zeldzame onderscheiding die Van Swaay met trots draagt.

Van Swaay richt zich anno 2023 op diverse marktsegmenten. De levering van hout voor de waterbouw in de GWW-sector is één van de pijlers. Daarnaast biedt men een zeer breed assortiment hout voor de agrarische- en bouwwereld. Via wederverkopers door heel Nederland levert Van Swaay tuinhout. Een vierde belangrijke tak is het in opdracht van derden verduurzamen van hout. Ook biedt Van Swaay oplossingen bij houtvraagstukken en levert zij grootschalige Duurzame Houtoplossingen.

Bronnen, noten en/of referenties