U kunt ons steunen door lid van de Heemkundekring Schijndel te worden. Iedere dinsdagochtend zijn wij tussen 9 en 12 uur in de heemkamer: Cultureel Centrum Spectrum, Steeg 9 g, Schijndel. |
Klompenmakerij
Van boom naar klomp[bewerken | brontekst bewerken]
Schijndel heeft altijd bekend gestaan als een dorp van klompenmakers. Het gezegde ”In Skendel gaon de kènder mi skôn skoen naor skool” komt dan een beetje vreemd over.
Voor het maken van een klomp was populierenhout bij uitstek geschikt en die stonden er vanaf het begin van de negentiende eeuw in het gebied Schijndel-Boxtel-Liempde-Best en Sint Oedenrode volop. Zo ontwikkelde dit gebied zich als centrum van de klompenmakerijen. Over het hele land werden klompen verhandeld.
Bij de aankoop van “kanjasse", zoals de populier hier werd genoemd, werd als volgt te werk gegaan. Op borsthoogte werden de armen om de boom geslagen op grond waarvan een inschatting werd gemaakt hoeveel paar klompen de stam op kon leveren. Uit een goede populier konden ongeveer 80 paar klompen gehaald worden.
Het gebruik was dat de verkoper de boom moest rooien. Voor het vervoer van de boom naar zijn klompenmakerij moest de koper zelf zorg dragen. Vaak schakelde hij daarvoor anderen in.
Daarna kon de “klumper” aan de gang. Allereerst was het “bollen zagen”, waarna die werden gekloofd tot blokken. Het kwam er natuurlijk op aan om zo voordelig mogelijk te werken. De blokken werden vervolgens met een dissel zo bewerkt dat er een ruwe klompvorm verscheen. Hierna moesten de juiste bewerkingen en verfijningen aangebracht worden totdat de juiste klompvorm er was. Dan werd begonnen met het “heulen” (uithollen), wat gedaan werd in de zogenaamde heulbank. Als laatste werd de klomp van binnen en buiten glad gemaakt.
Een goede klompenmaker maakte in ongeveer 1,5 uur een paar klompen. De prijs van een paar mansklompen bedroeg rondom het jaar 1900 ongeveer 40 cent, drie paar vrouwenklompen brachten een gulden op.
De klompenmakerij zorgde in Schijndel voor heel wat werkgelegenheid.
- In 1879 waren er 25 klompenmakersbedrijfjes, waar 79 mannen en jongens in dienst waren.
- In 1915 deed in Schijndel de eerste machine in de klompenmakerij zijn intrede bij Oerlemans.
- In 1929 waren er bij 64 klompenmakerijen in totaal 184 personen werkzaam.
Er waren in dat jaar 5 klompenfabrieken, te weten de gebroeders Oerlemans (10 personeelsleden), gebroeders Steenbakkers (7 personeelsleden), W. Oerlemans (8 personeelsleden), W. van de Wijdeven (5 personeelsleden) en J. van Rozendaal (4 personeelsleden).
Vier jaar later was het aantal klompenmakersbedrijven sterk teruggelopen, terwijl er een forse toename was van het aantal klompenfabrieken. In 1933 waren er nog 25 handmatige- en 13 machinale klompenmakerijen. De productie in dat jaar bedroeg tezamen 260.000 paar.
Overige afbeeldingen.[bewerken | brontekst bewerken]
- Klompenmakerij.
Klompenmakersfamilie van Herpen uit de Heikantstraat. (nr. B 118 nu 19?). Van links naar rechts: Piet van Herpen, Cornelis van Herpen, Antonia van den Akker (2e vrouw van Cornelis) met Josine op schoot, knecht, Janus van Herpen, knecht. Op de achtergrond de St. Servatiuskerk en villa Colorito. Voor meer details klik hier.
Personeel van de klompenfabriek aan de Elschotseweg. Links de eigenaar Jan van Geffen, 3e van links Bernard Hellings. De foto is omstreeks 1947 gemaakt. Voor meer details klik hier.
Het personeel van de klompenfabriek aan de Elschotseweg. Links de eigenaar Jan van Geffen en verder Dries Rijkers, Bernhard Hellings, Toon Rijkers, Sjef van Geffen, Jan van Geffen. Voor meer details klik hier.
Klompenmaker van Kaathoven Wijbosscheweg, Januske van Kaathoven. Voor meer details klik hier.
Klompenmaker Mathijsen in de Molenstraat. Voor meer details klik hier.
Klompenmakerij Christianus Wouters Hoogzaad. Zittend van links naar rechts: Hr. van Geffen, Bert Smits, onbekend, Willem Wouters, Hermine Wouters, Johannes Wouters. Staand van links naar rechts: H. Langenhuizen, Christiaan Wouters en zijn vrouw Wilhelmina Hoogzaad met Antonius Wouters (op de arm, geboren 23-11-1908), W. Heesakkers, Jan van den Heuvel en zijn zoons Adrie en Piet van den Heuvel. Voor meer details klik hier.
Woonhuis Hoofdstraat 173 in Neo-Renaissance gebouwd rond 1910. Gintelenberg woonde er en er was een klompenmakerij. Voor meer details klik hier.
Klompenmakerij van Fa. Wed J.P. Boom (elektrische klompenmakerij) aan de Boschweg gezien vanuit smid van Kasteren. Voor meer details klik hier.
Klompenmaker Bert van Geffen met een haalmes waarmee de klomp in model werd gemaakt. Voor meer details klik hier.
Klompenmaker Adrianus van de Wijdeven bezig met het uitholen van klompen. Voor meer details klik hier.
De klompenmaker aan het werk. Voor meer details klik hier.
De klompenmaker aan het werk. Voor meer details klik hier.
De klompenmaker aan het werk. Voor meer details klik hier.
De klompenmaker aan het werk. Voor meer details klik hier.
Klompenfabriek Korteweg 7 opgericht 1919.
Klompenfabriek Korteweg 7 opgericht 1919. Voor meer details klik hier.
Klompenfabriek Korteweg 7 opgericht 1919. Voor meer details klik hier.
Klompenfabriek Korteweg 7 opgericht 1919. Voor meer details klik hier.
Klompenfabriek Korteweg 7 opgericht 1919. Voor meer details klik hier.
Klompenmaker Harrie van den Brand aan het werk in de klompenmakerij van Hennie van Kaathoven aan de Korteweg 7. Voor meer details klik hier.
Klompenmaker Harrie van den Brand aan het werk in de klompenmakerij van Hennie van Kaathoven aan de Korteweg 7. Voor meer details klik hier.
Aan de heulbank staat de klompenmaker klompen uit te heulen. Voor meer details klik hier.
Gebroeders Oerlemans Schootsestraat 47, Jos Oerlemans in 1979. Voor meer details klik hier.
Gebroeders Oerlemans Schootsestraat 47, Diny Mulder-Oerlemans in 1979. Voor meer details klik hier.
Klompenmakerij van de familie Oerlemans Schootsestraat 45-47-49. Voor meer details klik hier.
Klompenmakerij van de familie Oerlemans Schootsestraat 45-47-49. Voor meer details klik hier.
Klompenmaker Steenbakkers aan de Sint Servatiusstraat. Voor meer details klik hier.
Machinale klompenmakerij aan de St Servatiusstraat waar nu Mgr. Bekkersstraat is. Destijds Sint Servatiusstraat 22. Voor meer details klik hier.
Video[bewerken | brontekst bewerken]
Video Van Canada tot klomp