Kermis

Kermis in Schijndel

Kermis

Behalve de jaarmarkt waren kermis en Koninginnedag echte dorpsfeesten. De kermis had een wat negatieve klank. Het kwam namelijk nogal eens voor dat er gevochten werd. Op dergelijke feestdagen werd het steeds populairder om te gaan dansen. Verklaarde de geestelijkheid er een grote tegenstander van te zijn, de gemeentelijke overheid liet het in beperkte mate toe. In 1919 werd in verband met de kermis bepaald dat de meisjes op zondag tot 19.00 uur mochten dansen, terwijl op de andere kermisdagen het tot 18.00 uur toegestaan was. De jongens mochten alle dagen tot 22.00 uur dansen.

Voorval na Schijndel-kermis.

In het verleden is het begrip jaarmarkt en kermis een normale combinatie. Bekend is ook dat er op dorpskermissen altijd wel wat te beleven viel, zowel positief als negatief. Maar ook buiten de kermisdagen was het niet veel anders en kon het er wel eens spannen.
Oude getuigenverklaringen zijn daarvoor een prachtige bron, zeker als het om ondervragingen of ‘interrogaties’ gaat, omdat die vaak gedetailleerde informatie geven over een bepaald voorval.

Zo passeert op 3 mei 1662 een notariële akte bij notaris Jan van den Heuvel waarin Dirck Janssen Cuenen (37) ketelaar en herbergier wonende ‘omtrent de kercke’, Aerdt Corstiaen ‘toolman’ = landbouwer (45) en Eijmbert Eijmberts van den Oetelaer ook ‘toolman’ alle drie een verklaring komen afleggen over een gebeurtenis in oktober, pal na de kermisdagen van 1661.
In de buurt van het huis van Cuenen is een straatgevecht hoog opgelopen en zelfs zo hoog dat er een dodelijk slachtoffer te betreuren is geweest luisterend naar de naam Paulus Hermens.
Volgens de verklaring van Aryken Jan Dirckssen de vrouw van Adriaen Janssen, die als dienstbode werkt bij Cornelis Janssen Vercuijlen, die ook een herberg dreef ‘omtrent de kercke’, vond die burenruzie plaats tussen hun herberg en die van Cuenen. Ze voegt er aan toe dat het nogal donker was en ze in de nachtelijke schemering niet exact heeft kunnen zien wie de dader was.
Het ging er op die avond daar binnen overigens vrolijk aan toe, terwijl beneden in de kelder Jan Jan Wouters te midden van het drinkend gezelschap zat vrolijk ‘spelende op de pijpe’. Plotsklaps drong het luide geroep door dat er iemand dood op straat lag.
Het gezelschap schoot meteen overeind en de vraag wie die doodslag op zijn geweten zou kunnen hebben hield iedereen bezig.
Volgens sommigen werd Jan Jan Wouters beticht van deze misdaad, maar gezien het feit dat hij beneden zat te spelen bleek deze verdachtmaking een pure vergissing.
Dirck Cuenen snelde naar de voordeur en gebaarde zijn vrouw dat ze alle deuren gesloten moest houden, ook die van de kelder, zodat iedereen die binnen was in ieder geval binnen zou blijven.
Vlak na het gevecht is toen een zekere Jan Janssen van Kessel zwaar gewond het huis binnengelopen, maar die was binnen de kortste keren voortvluchtig (fugityff).
Bij de omstanders groeide het idee dat hij de dader wel eens geweest zou kunnen zijn, maar de getuigenverklaringen zijn niet helder wat dat betreft.