U kunt ons steunen door lid van de Heemkundekring Schijndel te worden. Iedere dinsdagochtend zijn wij tussen 10 en 12 uur in de heemkamer: Cultureel Centrum 't Spectrum, Steeg 9 g, Schijndel. |
Inheems kannetje
Een "inheems" kannetje uit 1200[1][bewerken | brontekst bewerken]
Aan het einde van de Lariestraat (bij de Eekelhof) is door Marcel Goossens een aardewerk kannetje gevonden. Het werd ontdekt bij het huis van zijn ouders, in de bodem van de tuin, waar een aantal blauw-grijze scherven opmerkelijk dicht bijeen lagen. De scherven werden zorgvuldig verzameld en al snel bleek dat sommige scherven aan elkaar pasten. Deze werden op passende breukpunten aan elkaar gelijmd waarna bleek dat er stukken aan het vaatwerk ontbraken. Toch bleek het mogelijk zoveel stukjes aan elkaar te hechten dat de oorspronkelijke vorm van het voorwerp kon worden vastgesteld. Daarmee waren ook de oorspronkelijke afmetingen een gegeven geworden.
Elmpter aardewerk[bewerken | brontekst bewerken]
Het kannetje - want dat was het - had een hoogte van 16,5 centimeter en de bodemdoorsnede was 10 centimeter. Het buikje had op het breedste punt een middellijn van 15 centimeter en de doorsnee van de hals was 7,4 centimeter.
Het gevonden kannetje is van een bekend grijs-blauw materiaal. Het behoort tot het zogenaamd Elmpter aardewerk. Dit aardewerk werd tegen het jaar 1200 in het Rijnland en (misschien) het gebied rond Venlo vervaardigd en vandaar ingevoerd in de Meierij. Meer dan een eeuw was het daar als eet- en drinkgerei algemeen in gebruik.
Concurrentie[bewerken | brontekst bewerken]
In de veertiende eeuw heeft dit aardewerk in de Meierij concurrentie gekregen van een soortgelijk aardewerk, dat echter van een betere kwaliteit was en dat nieuwe vormen kende. Dat, om het in onze moderne termen te zeggen, moderner was. De wanden waren van dunner materiaal, het aardewerk was minder ruw en het was beter gedraaid. Het vermoeden bestaat dat dit aardewerk van betere kwaliteit het Elmpter aardewerk heeft verdreven, met name uit Den Bosch en omgeving. Het nieuwe aardewerk zou geproduceerd zijn in de streek van Heusden. Na 1400 komt het Elmpter aardewerk in Den Bosch praktisch niet meer voor.
Handmatig[bewerken | brontekst bewerken]
De toenmalige stadsarcheoloog van Den Bosch, drs. H.L. Jansen, kon het Schijndels kannetje niet direct plaatsen. Het kannetje is van kleur gelijk aan het Elmpter aardewerk. Maar het is iets primitiever van vorm en afwerking dan het uit Rijnland-Venlo aangevoerde aardewerk. Het Schijndels kannetje is van buiten op een schijf gedraaid maar binnen met de hand gevormd. Ook de voet toont duidelijk een handmatige vormgeving met zeer duidelijke vingerafdrukken. Hierdoor zou het mogelijk "inheems" bakwerk kunnen zijn. Dat is een interessant gegeven omdat zo'n inheems product nog niet eerder bekend was.
Int Elschot[bewerken | brontekst bewerken]
Na zo'n voorzichtige conclusie komt de vraag op: In Schijndel gebakken? Waar zou dat kunnen zijn? Uit Schijndels archiefbronnen zijn voor zover bekend geen pottenbakkerijen bekend. Wel wordt in Schijndelse archiefstukken enige malen gewag gemaakt van steenbakkerijen. Een daarvan wordt vermeld in een erfdeling in het jaar 1557. Daarbij is sprake van "een stuk land 'den Nulant' int Elschot waar de steenoven stond". Een steenoven hoeft geen pottenbakkerij te zijn, maar het kan wel. De Lariestraat, waar het kannetje gevonden. werd, ligt in het Elschot.
Zou het kannetje zó dicht bij zijn vindplaats gebakken kunnen zijn?
Het antwoord op die vraag is nog niet gevonden. Maar ook zonder die wetenschap blijft het een mooie Schijndelse vondst.
Bronnen, noten en/of referenties
|