U kunt ons steunen door lid van de Heemkundekring Schijndel te worden. Iedere dinsdagochtend zijn wij tussen 10 en 12 uur in de heemkamer: Cultureel Centrum 't Spectrum, Steeg 9 g, Schijndel. |
Hoepelmaker: verschil tussen versies
Label: Ongedaan maken |
|||
| (13 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
== '''“Ripsnejers” 1880-1940''' == | == '''“Ripsnejers” 1880-1940''' == | ||
[[Bestand:Hoepelmakerij 01.jpg|400px|thumb|Hoepelmakerij.<br> | |||
Een tak van houtbewerking waar Schijndel om bekend stond was de hoepelmakerij, oftewel de reepmakerij. De griendgronden die hier ruimschoots voorhanden waren zorgden voor de grondstof, de wilgenteen. Daarbij moet niet aan knotwilgen gedacht worden. Het kweken van wilgenteen gebeurde door stekken van het griendhout in de grond te steken, waarna die spoedig wortel schoten en uitliepen. Met name de katwilg werd gebruikt. Op vele plaatsen werd deze houtsoort, die na twee jaar '''katrijp''' was, aangeplant. De gekapte wilgenstokken werden op maat gekort, “geblekt” ( is het verwijderen van de bast, dit werd overigens alleen gedaan voor het maken van witte hoepels) en in de zon gebleekt. Daarna werden de wilgenstokken in de lengte doormidden gesneden tot repen. Vandaar de naam “ripsnejers”. Uiteindelijk moest het | Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-9f333a29-6807-3676-4d98-63e63ebbcae3/ hier.]]] | ||
Een tak van houtbewerking waar Schijndel om bekend stond was de hoepelmakerij, oftewel de reepmakerij. De griendgronden die hier ruimschoots voorhanden waren zorgden voor de grondstof, de wilgenteen. Daarbij moet niet aan knotwilgen gedacht worden. Het kweken van wilgenteen gebeurde door stekken van het griendhout in de grond te steken, waarna die spoedig wortel schoten en uitliepen. Met name de katwilg werd gebruikt. Op vele plaatsen werd deze houtsoort, die na twee jaar '''katrijp''' was, aangeplant. De gekapte wilgenstokken werden op maat gekort, “geblekt” ( is het verwijderen van de bast, dit werd overigens alleen gedaan voor het maken van witte hoepels) en in de zon gebleekt. Daarna werden de wilgenstokken in de lengte doormidden gesneden tot repen. Vandaar de naam “ripsnejers”. Uiteindelijk moest het “riphout” tot een hoepel gebogen worden. Behalve witte hoepels, waren er ook grauwe. De herfst en de wintermaanden werden door de hoepelmaker gebruikt om het benodigde hout te kappen, waarna in het voorjaar met het maken van de hoepels werd begonnen.<br> | |||
== '''Afzetgebied hoepels''' == | == '''Afzetgebied hoepels''' == | ||
| Regel 7: | Regel 8: | ||
== '''Aantal hoepelmakerijen''' == | == '''Aantal hoepelmakerijen''' == | ||
Het aantal mensen in Schijndel dat met hoepelmaken aan de kost kwam was erg groot. Vooral omstreeks het midden van de jaren twintig zat er een sterke groei in de bedrijfstak. In 1924 waren er 33 | Het aantal mensen in Schijndel dat met hoepelmaken aan de kost kwam was erg groot. Vooral omstreeks het midden van de jaren twintig zat er een sterke groei in de bedrijfstak. In 1924 waren er 33 hoepelmakerijen met 80 knechten en 1 kind (tussen 12 en 16 jaar) in dienst, twee jaar later was het aantal bedrijven en het personeel verdubbeld: 67 bedrijven met 154 knechten en 15 kinderen in dienst.<br> | ||
== '''Het verdwijnen van de hoepelmakerij''' == | == '''Het verdwijnen van de hoepelmakerij''' == | ||
In de jaren dertig ging het met de hoepelmakerij een stuk achteruit. Enerzijds had dit te maken met de wereldwijde crisis die toen heerste. Een heel grote afnemer was bijvoorbeeld de boterindustrie, die de hoepels gebruikte voor de botervaten. Ten gevolge van de crisis ging het buitenland er niet alleen toe over om hoge invoerrechten op boter te heffen, er werden ook allerlei maatregelen genomen om het zelf gaan produceren te stimuleren. De vraag naar hoepels hield vanzelfsprekend daarmee | In de jaren dertig ging het met de hoepelmakerij een stuk achteruit. Enerzijds had dit te maken met de wereldwijde crisis die toen heerste. Een heel grote afnemer was bijvoorbeeld de boterindustrie, die de hoepels gebruikte voor de botervaten. Ten gevolge van de crisis ging het buitenland er niet alleen toe over om hoge invoerrechten op boter te heffen, er werden ook allerlei maatregelen genomen om het zelf gaan produceren te stimuleren. De vraag naar hoepels hield vanzelfsprekend daarmee gelijke tred. Anderzijds werd voor steeds meer kuipwerk bandijzer gebruikt in plaats van houten hoepels. | ||
== '''Overige afbeeldingen.''' == | |||
<gallery caption="Hoepelmakers of ripmakers." widths="200" hieghts="200"> | |||
Bestand:P02832.jpeg|Hoepelmakers of ripmakers. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-b92e1199-c322-835b-40bd-707b8f450a17/ hier.] | |||
Bestand:P02833.jpeg|Hoepelmakers of ripmakers. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-be8a4bd8-eb18-fc90-70e8-505b2d3e1c5d/ hier.] | |||
Bestand:P03375.05.jpeg|Steenbakkers hoepelmakers of ripmakers. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-1983ad96-fee7-b989-0909-5b2f3638042a/ hier.] | |||
Bestand:P01463.jpeg|De hoepelmakerij van Harry Mettler. Van links naar rechts: Harrie Mettler, Willem van Doremalen, Chris Mettler en Bernard Mettler. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-ce77cbc6-0128-af53-3016-ea6d477e05fc/ hier.] | |||
Bestand:P03452.jpeg|Hoepelmaker Steenbakkers. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-1a35e6fa-7a78-3865-52b6-2988ada7a61a/ hier.] | |||
Bestand:P01268.04.jpeg|Hoepelmakerij Steenbakkers Schootsestraat 10-12-14, bijnaam Janus van Dieren. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-ca22e5f4-8d89-6cf7-2445-26056534b7f6/ hier.] | |||
Bestand:P01268.05.jpeg|Hoepelmakerij Steenbakkers Schootsestraat 10-12-14, 3e van links Jan van Doremalen. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-fe1cf2d7-2cb9-cd83-2c57-733d8dac195d/ hier.] | |||
Bestand:P00982.07.jpeg|Hoepelmakers of ripmakers. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-2003def6-0462-6cac-1763-baab0c7b4e48/ hier.] | |||
Bestand:P02844.jpeg|Hoepelmakers of ripmakers, het splijten van wilgentakken. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-0d186925-306d-653b-573d-e9731c1a23db/ hier.] | |||
Bestand:P00982.05.jpeg|Een hoepelmaker met gezin met kinderen en knecht. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-1c3a858e-fc01-3f64-2cfe-66790f34d8e2/ hier.] | |||
Bestand:P00982.jpeg|Ripmakers oftewel hoepelmakers. Van links naar rechts: Jos, Henk, Sjef en Gerard Verhoeven. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-bb1cd6e2-8232-11e5-bc4b-bf66ad4268bc/ hier.] | |||
Bestand:P00982.01.jpeg|Hoepelmaker Verhoeven, van links naar rechts Sjef en Henk Verhoeven. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-bb1c678e-8232-11e5-bc49-531143a8c06b/ hier.] | |||
Bestand:P00982.02.jpeg|Hoepelmaker Sjef Verhoeven. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-bb1c9f2e-8232-11e5-bc4a-2fc18f4df25c/ hier.] | |||
Bestand:P00982.03.jpeg|Hoepelmakers, de repenopslag in het water. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-bb1c0a5a-8232-11e5-bc48-ab0a23974a44/ hier.] | |||
Bestand:P00982.04.jpeg|Hoepelmakers of ripmakers. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-bb1d1076-8232-11e5-bc4c-93918eda05e1/ hier.] | |||
Bestand:P02173.jpeg|Meijgraaf 4, Woning met hoepelmakerij gebouwd rond 1880. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-c3eb92e0-8232-11e5-9e54-0fa7a23da8c9/ hier.] | |||
Bestand:P03106.jpeg|Marinus Cromsigt in zijn werkplaats. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-2e3dff0a-4ae6-5ee7-8bea-4fef35c43dd1/ hier.] | |||
Bestand:P02963.jpeg|Hoepelmaker Marinus Cromsigt geeft een demonstratie reepmaken op de Hartemert. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-bb8234ec-8232-11e5-bdf2-2f1bfcff5b31/ hier.] | |||
Bestand:P02177.jpeg|Hoepelmakerij op de Meijgraaf 4. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-c3ec63a0-8232-11e5-9e58-c7fc83cb9d62/ hier.] | |||
</gallery> | |||
[[Categorie:Hoepelmakerij]] | [[Categorie:Hoepelmakerij]] | ||
[[Categorie:Cultuur]] | [[Categorie:Cultuur]] | ||
Huidige versie van 28 mrt 2024 om 17:33
“Ripsnejers” 1880-1940[bewerken | brontekst bewerken]
Een tak van houtbewerking waar Schijndel om bekend stond was de hoepelmakerij, oftewel de reepmakerij. De griendgronden die hier ruimschoots voorhanden waren zorgden voor de grondstof, de wilgenteen. Daarbij moet niet aan knotwilgen gedacht worden. Het kweken van wilgenteen gebeurde door stekken van het griendhout in de grond te steken, waarna die spoedig wortel schoten en uitliepen. Met name de katwilg werd gebruikt. Op vele plaatsen werd deze houtsoort, die na twee jaar katrijp was, aangeplant. De gekapte wilgenstokken werden op maat gekort, “geblekt” ( is het verwijderen van de bast, dit werd overigens alleen gedaan voor het maken van witte hoepels) en in de zon gebleekt. Daarna werden de wilgenstokken in de lengte doormidden gesneden tot repen. Vandaar de naam “ripsnejers”. Uiteindelijk moest het “riphout” tot een hoepel gebogen worden. Behalve witte hoepels, waren er ook grauwe. De herfst en de wintermaanden werden door de hoepelmaker gebruikt om het benodigde hout te kappen, waarna in het voorjaar met het maken van de hoepels werd begonnen.
Afzetgebied hoepels[bewerken | brontekst bewerken]
De vraag naar hoepels had alles te maken met het grote gebruik van allerlei tonnen, vaten en kuipen in de periode voor 1940. De hoepels zorgden er voor dat het kuipwerk bij elkaar bleef. De Schijndelse hoepels vonden niet alleen in Nederland afzet, de grootste afnemers waren in het buitenland te vinden, met name in Duitsland en België.
Aantal hoepelmakerijen[bewerken | brontekst bewerken]
Het aantal mensen in Schijndel dat met hoepelmaken aan de kost kwam was erg groot. Vooral omstreeks het midden van de jaren twintig zat er een sterke groei in de bedrijfstak. In 1924 waren er 33 hoepelmakerijen met 80 knechten en 1 kind (tussen 12 en 16 jaar) in dienst, twee jaar later was het aantal bedrijven en het personeel verdubbeld: 67 bedrijven met 154 knechten en 15 kinderen in dienst.
Het verdwijnen van de hoepelmakerij[bewerken | brontekst bewerken]
In de jaren dertig ging het met de hoepelmakerij een stuk achteruit. Enerzijds had dit te maken met de wereldwijde crisis die toen heerste. Een heel grote afnemer was bijvoorbeeld de boterindustrie, die de hoepels gebruikte voor de botervaten. Ten gevolge van de crisis ging het buitenland er niet alleen toe over om hoge invoerrechten op boter te heffen, er werden ook allerlei maatregelen genomen om het zelf gaan produceren te stimuleren. De vraag naar hoepels hield vanzelfsprekend daarmee gelijke tred. Anderzijds werd voor steeds meer kuipwerk bandijzer gebruikt in plaats van houten hoepels.
Overige afbeeldingen.[bewerken | brontekst bewerken]
- Hoepelmakers of ripmakers.
Hoepelmakers of ripmakers. Voor meer details klik hier.
Hoepelmakers of ripmakers. Voor meer details klik hier.
Steenbakkers hoepelmakers of ripmakers. Voor meer details klik hier.
De hoepelmakerij van Harry Mettler. Van links naar rechts: Harrie Mettler, Willem van Doremalen, Chris Mettler en Bernard Mettler. Voor meer details klik hier.
Hoepelmaker Steenbakkers. Voor meer details klik hier.
Hoepelmakerij Steenbakkers Schootsestraat 10-12-14, bijnaam Janus van Dieren. Voor meer details klik hier.
Hoepelmakerij Steenbakkers Schootsestraat 10-12-14, 3e van links Jan van Doremalen. Voor meer details klik hier.
Hoepelmakers of ripmakers. Voor meer details klik hier.
Hoepelmakers of ripmakers, het splijten van wilgentakken. Voor meer details klik hier.
Een hoepelmaker met gezin met kinderen en knecht. Voor meer details klik hier.
Ripmakers oftewel hoepelmakers. Van links naar rechts: Jos, Henk, Sjef en Gerard Verhoeven. Voor meer details klik hier.
Hoepelmaker Verhoeven, van links naar rechts Sjef en Henk Verhoeven. Voor meer details klik hier.
Hoepelmaker Sjef Verhoeven. Voor meer details klik hier.
Hoepelmakers, de repenopslag in het water. Voor meer details klik hier.
Hoepelmakers of ripmakers. Voor meer details klik hier.
Meijgraaf 4, Woning met hoepelmakerij gebouwd rond 1880. Voor meer details klik hier.
Marinus Cromsigt in zijn werkplaats. Voor meer details klik hier.
Hoepelmaker Marinus Cromsigt geeft een demonstratie reepmaken op de Hartemert. Voor meer details klik hier.
Hoepelmakerij op de Meijgraaf 4. Voor meer details klik hier.
