Anna Maria Vugts (1861 - 1890)

Anna Maria Vugts
Persoonsinformatie
Volledige naam	Anna Maria Vugts
Roepnaam	Annemiek
Geboorteplaats	Schijndel
Geboortedatum	12 december 1861
Overl.plaats	Schijndel
Overl.datum	13 maart 1890
Bidprentje

Anna Maria Vugts (1861-1890)

Anna Maria werd geboren op 12 december 1861 in Schijndel (Hermalen) als dochter van Hendrikus Gijsbertus Vugts geboren in Schijndel (1831 – 1903) van beroep landbouwer en Anna Maria Steenbakkers geboren in Schijndel (1834 – 1921), als tweede kind in een gezin van vijftien kinderen waarvan er zes op vroegtijdig overleden. Anna Maria overleed op 13 maart 1890 in Schijndel, 28 jaar oud.

Het is elf uur ’s-avonds als op donderdag 12 december 1861 Anna Maria wordt geboren in de boerderij van haar ouders in het Hermalen, ongeveer twee kilometer ten zuidwesten van de kern van Schijndel. De volgende ochtend gaat vader Hendricus naar het Raadhuis in het dorp in gezelschap van Andries van den Bergh en Hendrikus Pijnappels, evenals hij landbouwers in het Hermalen. De geboorte van het meisje wordt opgetekend in het Geboorteregister door burgemeester Wilhelmus Verhoeven.

Ze is het eerste meisje en het zal meer dan vijf jaar duren voordat er weer een dochter wordt geboren. Er is weinig over haar leven te vinden. Waarschijnlijk is ze belangrijk geweest in het huishouden van haar ouders. Ze blijft steeds op de boerderij wonen, terwijl we zien dat de twee meisjes die na haar komen in andere dorpen gaan werken als ze wat ouder zijn.
Moeder is vaak in verwachting. Na Anna Maria worden nog dertien kinderen geboren. De laatste, een jongetje dat na een half jaar zal overlijden, in 1879. Ze is dan net achttien jaar geworden.
Annemiek van der Veen (1989) beschrijft welke werkzaamheden er waren voor vrouwen op de kleine boerenbedrijven in Brabant. Daar is de zorg voor de kinderen, het huishouden, het eten. Van boekweit werden koeken en pap gemaakt. De aardappelen kwamen bij het middag- en avondeten op tafel en er was stamppot van kool, wortelen en bonen. Het werk in de moestuin was een taak voor de vrouw. Op het veld hielp ze bij het wieden van onkruid, het hooien, het binden van het gemaaide graan en het rooien van de aardappelen. Ze zorgde voor het vee dat in de wintermaanden drie keer per dag werd gevoerd met een hutspot van stoppelknollen, spurrie, aardappelen en allerlei andere afvalproducten die in de sopketel werd gekookt. De koeien werden door haar gemolken en van de melk werd boter gemaakt in de karnton met behulp van de karnstok.
In 1877 en 1878 zien we dat vader Hendrikus boter naar de botermijn in de onderlokalen van het Raadhuis in het dorp brengt.

Naast de koeien waren er ook varkens en kippen. Terwijl het slachten van het varken meestal werd uitbesteed, bracht de conservering van het vlees veel werk voor de vrouwen.
Op het gebied van brandstof (hout, plaggen en turf) was men zoveel mogelijk zelfvoorzienend. Vrouwen en kinderen sprokkelden hout en verzamelden mastappels.
Voor kleding en overig textiel gebruikte men vlas en wol. Van het vlas werden onder meer linnen hand- en zakdoeken, lakens, schorten en kielen gemaakt. De wol diende voor sokken, borstrokken en dassen.
Vlak vóór zijn huwelijk had vader Hendricus vanuit de inboedel van zijn ouderlijk huis het nodige gereedschap voor de bewerking van vlas aangekocht: braken, zwongstapel, haspel en spinnewiel. Om van het geoogste vlasstro uiteindelijk tot een kledingstuk te komen is een langdurig en arbeidsintensief proces, waarin de vrouw een belangrijke rol speelt. Er zijn geen aanwijzingen dat de familie schapen had.

Akte van overlijden van Anna Maria Vugts

Op 13 maart 1890 komt Anna Maria om zeven uur ’s-avonds te overlijden. De reden is onbekend. De tekst op het bidprentje doet vermoeden dat het een onverwachte gebeurtenis is geweest. De volgende dag brengen de buurmannen Antoon van der Aa en Hendrikus van der Velden dit bericht over aan de burgemeester. Haar rol in het huishouden wordt in de overlijdensakte door hem aangegeven met de vermelding dat ze “landbouwster” van beroep was.

Bronnen, noten en/of referenties