Stierhouderijen

Fok-en Controlevereniging en Stierhouderijen in Schijndel

In 1915 heeft de Schijndelse Boerenbond al pogingen ondernomen om tot oprichting van een fokvereniging te komen. Waarschijnlijk was toen de belangstelling van de plaatselijke bevolking nog te gering of vond het bestuur van de Schijndelse Boerenbond de risico’s nog te groot. Wel zijn er al enkele particuliere stierhouders, onder andere Stierhouderij Schoot en Stierhouderij Wijbosch die in 1918, op de keuring in Boxtel, een eerste en een vierde premie behaalden. Vier jaar later op 4 december 1919 is de vereniging alsnog een feit.

Oprichting Stierhouderij “Ons Belang” van de N.C.B.

Het eerste Bestuur:

• Voorzitter: H.Timmermans,
  
• Ondervoorzitter: G.Roefs,
  
• Secretaris: Piet van Boxtel.
  

Ons Belang start wat moeizaam, in 1924 zijn er slechts twaalf leden, samen goed voor 60 koeien. In 1930 is het ledenaantal al uitgegroeid tot 228 veehouders die samen 762 keien bezitten. Financieel gaat het de Stierhouderij voor de wind want de vereniging beschikt over een typemachine en zelfs een eigen stempel. Voor de vier stieren, eigendom van de vereniging, zijn er ook vier standplaatsen: Wijbosch, Hermalen, Boschweg en Houterd. Om inteelt te voorkomen rouleren de dieren om het jaar en regelmatig wordt een stier “ingeruild” tegen een nieuwe. Alleen leden van de NCB kunnen lid zijn van Ons Belang en ze zijn dan ook verplicht “al het vrouwelijk rundveefokmateriaal te laten dekken door een door het Bestuur daartoe aangewezen stier”.

1921
De Stierhouderij “Ons Belang “ sluit zich aan bij de bond van Fok- en Controleverenigingen en Stierhouderijen “Veghel en Omstreken”. Een jaar later zijn er 23 verenigingen bij deze bond aangesloten, te weten: twee Fok- en Controleverenigingen en 21 Stierhouderijen. Steeds meer N.C.B.-afdelingen die een Stierhouderij hebben gaan over tot het oprichten van een eigen Fok- en Controlevereniging. Zo ook Schijndel, die in 1923 zo’n vereniging opricht en wel onder dezelfde naam, namelijk: “Ons Belang”. Evenals de Stierhouderij heeft ook deze instelling een trage start. In de periode van 23 augustus t/m 31 december 1923 worden er nog maar 23 kalverschetsen gemaakt op vijf bedrijven.

Wat is een kalverschets?

• Een controle die de vereniging uitoefende op het rundvee van de leden. Een veehouder mocht op een veemarkt alleen een dier te koop aanbieden als hij kon aantonen dat zijn stal vrij was van bepaalde rundveeziekten zoals TBC, abortus bang en dergelijke. Hij moest een schets van het betreffende rund met gezondheidsverklaring van een inspecteur kunnen overleggen.
  
• Een controle op de melk. Hiertoe nam men melkmonsters. De monsternemer, meestal “de romschöpper” geheten , moest om de drie weken een bedrijf bezoeken om van een betreffende koe een melkmonster te nemen en de hoeveelheid melk te wegen en te noteren.
  
• De monsternemer bezocht het bedrijf op een bepaalde dag, zowel ‘s morgens als ’s avonds, omdat de veehouder zijn koeien tweemaal daags melkte.
  
• Als er sprake was van een “nieuw –melkse” koe, die pas een kalf had, moest hij ’s avonds om een uur of negen nog een keer langsgaan, omdat die koe driemaal per dag werd gemolken.
  
• Controle van het vet- en eiwitgehalte.
  

Al deze controles vergden een uitgebreide administratie. Hoe beter de melklijst van een koe, des te beter was de prijs die de boer bij verkoop van die koe of haar kalf kon maken.

1946
De N.C.B.-afdeling Boschweg richt haar eigen Stierhouderij op. Omdat deze vereniging slechts één stier heeft en rouleren dus niet mogelijk is, moet men regelmatig een nieuwe stier kopen wat nogal een kostbare zaak is. De Boschwegse vereniging sluit zich dan ook in 1950 al aan bij de eerder opgerichte “K.I. – Erp”. Zij heeft dus slechts vier jaar bestaan.
1957
De Schijndelse Stierhouderij “Ons Belang” houdt op te bestaan. Dat jaar koopt de vereniging haar laatste stier met als standplaats Wijbosch voor een bedrag van fl. 1.600,-- en verkoopt hem later voor fl. 1.112,50.

De Fok- en Controlevereniging "Ons Belang"

Deze gezamenlijke instelling van de N.C.B. Schijndel en N.C.B. Boschweg blijft nog een aantal jaren bestaan.
1951
De vereniging heeft dan nog 89 aangesloten veehouders, die samen ongeveer 480 koeien bezitten.
1960
Nog slechts 63 leden met samen 482 koeien.
1962
Slechts 20% van de veehouders is nog aangesloten.
1976
Op de Algemene ledenvergadering op 25 mei, met slechts een opkomst van 27 leden, wordt gesproken over rayonvorming. Blijkbaar is de interesse niet groot. De rayonvorming komt er nog niet.
1980
De vereniging besluit tot opheffing en gaat op in de grotere regionale Vereniging Melkproductiecontrole Meijerij. Schijndel, Heeswijk en Dinther vormen dan Rayon 3 van deze regionale bond.