Zuiveringsinstallatie

Waterzuiveringsinstallatie aan de Steeg

Op donderdag 4 juni 1953 werd de zuiveringsinstallatie aan de Steeg op officiële wijze in gebruik genomen. Velen zullen zich wel eens hebben afgevraagd wat er zich voor geheimzinnigs op dat terrein afspeelde. De vorm en omvang van wat daar gebouwd werd was zo vreemd dat men slechts gissen kon, waarvoor dat alles diende.
Deze sluier van geheimzinnigheid zal nu worden opgelicht. Een iedereen zal zich met eigen ogen kunnen overtuigen, doe men het vuile rioolwater omtovert in water, zo helder als een bel!
Op die donderdag verzamelde zich omstreeks 15.00 uur een klein gezelschap, dat naast burgemeester en wethouders en de gemeentesecretaris bestond uit leden van de gemeenteraad en verdere genodigden, waaronder oud-burgemeester Wijs.
Ook waren aanwezig de vertegenwoordiger van de R.I.Z.A. (Rijks Instituut voor Zuivering van Afvalwater), professor Mom uit ’s-Gravenhage en ingenieur Bongaerts van het ingenieursbureau Noorman uit Amersfoort. Verder waren aanwezig de aannemers, fa. W. de Vries en Zn. uit Arnhem, de heren V. d. Bron en Visser uit ’s-Gravenhage en fa. Walter v.d. Gevel uit Tilburg. De heer Gildemeester, belast met het dagelijks toezicht was er en ook de heer Math. Jansen. Namens het waterschap De Dommel en Aa waren aanwezig de heren Vorsters, Roeffen en Schampers en uiteraard ook de heer De Vries, gemeenteopzichter en de pers.
Plotseling sprak burgemeester Van Tuijl. Zijn rede was zo helder als het gezuiverde rioolwater:
“Zo is dan eindelijk het ogenblik aangebroken dat deze zuiveringsinstallatie in gebruik zal worden gesteld. Ik zeg eindelijk, want toen ik een jaar geleden het burgemeestersambt van deze gemeente aanvaardde, werd mij al spoedig de in aanbouw zijnde installatie getoond en in het oor gefluisterd, dat binnen enkele maanden de opening zou plaats hebben. Ik geloof dat de wens toen de vader van de gedachte is geweest; immers Schijndel was het vuile rioolwater al sinds de dertiger jaren beu en verlangde naar het moment, dat aan de misère van de vuilwaterlozing een einde zou komen. Ook het waterschap “het stroomgebied van de Aa’’ had duidelijk laten blijken dat de bestaande toestand niet bestendigd kon blijven. Als ik goed ben ingelicht gaat dit waterschap het probleem van de rioolwaterzuivering binnenkort in groter verband bestuderen, teneinde in het hele gebied van het waterschap een gezonde situatie te verkrijgen. Schijndel is er trots op het probleem zelf te hebben opgelost en naar mijn mening -ik kan dat gerust zeggen, omdat ik zelf aan de totstandkoming van deze installatie niet heb meegewerkt- is deze trots volkomen gerechtvaardigd. Immers, dat deze zo zwaar door de oorlog getroffen gemeente het heeft aangedurfd om een dergelijke kostbare installatie te doen bouwen, verdient alle lof en waardering. Hier is dan ook een woord van hulde aan mijn ambtsvoorganger, diens medebestuurders en medewerkers alleszins op zijn plaats.
De plannen tot aanleg van een riolering met zuiveringsinstallatie zijn reeds in 1940 ontworpen door het Rijksinstituut voor Zuivering van Afvalwater te ’s-Gravenhage en door het Ingenieursbureau E. Noorman te Amersfoort. De bouwkosten van een en ander werden toen geraamd op f. 250.000,-- in totaal. Door de oorlog zijn de plannen niet tot uitvoering gekomen.
In 1946 zijn de plannen tot aanleg van riolering en zuiveringsinstallatie herzien en werden de kosten geraamd op f. 670.000,--. Achteraf blijkt alleen de riolering, welke in de periode 1947 – 1949 tot stand is gekomen, reeds meer dan dit bedrag te hebben gekost, namelijk f. 737.864,67. Hierbij zij evenwel opgemerkt dat de lengte van het hoofdriool, welke aanvankelijk op 15,7 kilometer was gesteld, thans 19,5 kilometer beloopt. In 1950 werd overgegaan tot de bouw van een pompstation en een transformatorgebouwtje. Dit werk werd na gehouden openbare aanbesteding gegund aan de fa. Schellekens alhier voor de som van f. 36.450,--. De pompinstallatie met bijbehorende pijpleidingen werd opgedragen aan het Technisch Installatiebureau W. de Vries en Zn. te Arnhem voor de som van f. 17.269,--.
In 1951 werd de bouw van de zuiveringsinstallatie na gehouden openbare aanbesteding gegund aan de fa. Van den Bron en Visser te ’s-Gravenhage voor de som van f. 264.000,--. Het bouwkundige gedeelte van deze installatie was eind 1952 gereed.
Inmiddels was in oktober 1951 aan de fa. W. v.d. Gevel te Tilburg opgedragen de levering en opstelling van de mechanische inrichting, zulks voor de som van f. 72.085,--. Uiteindelijk blijken de kosten van de zuiveringsinstallatie, inclusief pompgemaal en transformatorgebouwtje in totaal f. 418.360,74 te hebben bedragen.
Gezien de hoge kosten welke met de bouw van deze installatie zijn gemoeid geweest, mag ik niet nalaten mijn welgemeende dank te betuigen aan het provinciaal bestuur dat de benodigde kapitaalsuitgaven heeft goedgekeurd.
Eveneens zijn wij grote dank verschuldigd aan het Rijksinstituut voor Zuivering van Afvalwater, onder wiens auspiciën dit grootse werk tot stand is gekomen en aan het Ingenieursbureau Noorman (thans ir. Bongaerts), onder wiens deskundige leiding deze prachtige installatie is verrezen. Wat de uitvoering betreft, deze was bij de fa. Van den Bron en Visser in uitstekende handen, zij heeft een degelijk stuk werd geleverd. Voorts mag ik niet nalaten de overige aannemers in mijn dankwoord te betrekken. In de eerste plaats de fa. Schellekens alhier, die het pompgebouw en het transformatorhuisje heeft opgericht, vervolgens het Installatiebureau W. de Vries en Zn. te Arnhem, die de pompinstallatie en een prachtige schakelkast heeft gemaakt en voorts de fa. V.d. Gevel te Tilburg, die de mechanische inrichting van de zuiveringsinstallatie heeft verzorgd en daarmee de kroon op het werk heeft gezet.
Tenslotte moge ik u, professor Mom, om u onze grote erkentelijkheid te tonen voor l hetgeen door het Rijksinstituut voor Zuivering van Afvalwater is gepresteerd, verzoeken de installatie in werking te willen stellen.”
Hierna gaf ir. Bongaerts een technische uiteenzetting, die alleen door ingewijden werd begrepen. Hij sprak over een zandvang, over zwevende, drijvende, oplosbare en onoplosbare stoffen, over de bezinkingstank, over het mechanische en biologische gedeelte van de zuivering, over de evatietank, de nabezinkingstank, de slijkgistingstanks en de gedraineerde slijkdroogvelden.
Toen Ir. Bongaerts echter daarna een rondgang hield, waarbij hij zijn les nog eens repeteerde en ter plaatse verduidelijkte, toen elke tank zijn beurt kreeg en we konden zien hoe alles werkte, toen we tenslotte over de witte tegeltjes het kristalheldere water zagen vloeien, ja, toen begrepen we er toch iets van. En tenslotte zagen we de meststoffen op de slijkdroogvelden al klaar liggen voor het gebruik.
Alles bijeen is het een zeer interessant bedrijf en als men er enige uitleg bij krijgt, kan ook een doodgewone sterveling, toch wel iets begrijpen van het zo geheimzinnig lijkende proces om het vuile rioolwater zodanig te bewerken dat het zich ontbindt in schoon water en nuttige meststof. Schijndel is de eerste Brabantse gemeente, die een dergelijk modern bedrijf bezit en daar mogen we terecht trots op zijn. De installatie is in 1971 en 1986 uitgebreid.

Bronnen, noten en/of referenties