Zieken en medische zorg

Pest eist veel mensenlevens

In de Meierij van ’s-Hertogenbosch brak in de middeleeuwen en ook in latere tijd met enige regelmaat een pestepidemie uit. De pest noemde men ook wel de ‘zwarte dood’. Door inwendige bloedingen vanwege gesprongen bloedvaten kleurde dat opgedroogde bloed zwart onder de huid. Binnen enkele dagen overleden pestlijders, vandaar dat men ook wel sprak van ‘de haastige ziekte’. Zorgen voor deze doodzieke medemensen was vanwege het acute besmettingsgevaar bepaald niet zonder risico’s. De christelijke naastenliefde gebood gezonde mensen echter om de lijders aan deze epidemische ziekte bij te staan, na hun dood de huizen helemaal schoon te maken en te ontsmetten. Dan moest zo’n huis geschrobd worden, wat gebeurde door ‘schrobbers’. De oudste vermelding van een epidemie binnen de Meierij van ’s-Hertogenbosch dateert van 1316, waarbij ongeveer een derde van de bevolking zou zijn omgekomen. Daarna volgde een hele serie ‘pestjaren’ nl. 1438, 1531, 1554, 1557, 1570, 1616, 1623, 1627, 1630, 1634 en 1664. Men kan zich voorstellen dat de angst onder de mensen groot geweest moet zijn. Ook Schijndel werd niet gespaard. Tussen juni en september 1558 overleden 470 personen, zowat 1/3 van de totale bevolking. Ook vanaf mei 1636 tot en met kerstmis 1637 heerste hier een epidemie, die was overgewaaid vanuit ’s-Hertogenbosch. Als je de berichtgeving leest, dan moet dit een vreselijk jaar geweest zijn. Weer sterft ongeveer 1/3 van de inwoners. Het graan, de hop en andere veldvruchten staan te verrotten op het land. Heel veel dieren zijn gestorven van honger en ongemak. De sterfhuizen worden verlaten. Een groot aantal dorpsbewoners raakt diep in de schuld. Omdat ook in de omliggende dorpen de pest heerste was er nauwelijks aan ‘schrobbers’ te komen. In de jaren 1720-1721 heeft zich dit beeld nog eens herhaald, zij het in een iets mildere vorm.