U kunt ons steunen door lid van de Heemkundekring Schijndel te worden. Iedere dinsdagochtend zijn wij tussen 10 en 12 uur in de heemkamer: Cultureel Centrum 't Spectrum, Steeg 9 g, Schijndel. |
Bewerken van Willem Joseph Nicolaas Wijs (1889 - 1958)
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
Deze bewerking kan ongedaan gemaakt worden. Hieronder staat de tekst waarin de wijziging ongedaan is gemaakt. Controleer voor het publiceren of het resultaat gewenst is.
Huidige versie | Uw tekst | ||
Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox persoon | {{Infobox persoon | ||
| naam = | | naam = W.J.N. Wijs | ||
| foto = [[Bestand:W.J.N. Wijs.jpg|300px|thumb]] | | foto = [[Bestand:W.J.N. Wijs.jpg|300px|thumb]] | ||
| tekst = | | tekst = | ||
| volledige naam = Willem Joseph Nicolaas Wijs | | volledige naam = Willem Joseph Nicolaas Wijs | ||
| roepnaam = | | roepnaam = | ||
| geboorteplaats = Den Helder | | geboorteplaats = Den Helder | ||
| geboortedatum = 14 september 1889 | | geboortedatum = 14 september 1889 | ||
Regel 10: | Regel 10: | ||
| overl.plaats = Boekel | | overl.plaats = Boekel | ||
| overl.datum = 7 september 1958 | | overl.datum = 7 september 1958 | ||
| partner(s) = Frederika Louise Wilhelmina | | partner(s) = Frederika Louise Wilhelmina Roggen | ||
| beroep(en) = Burgemeester | | beroep(en) = Burgemeester | ||
| bidprentje = | | bidprentje = | ||
Regel 62: | Regel 62: | ||
Burgemeester Wijs ging wonen in de [[Hoofdstraat]] op nummer 30, een mooi herenhuis vlak bij [[molen Catharina]] van | Burgemeester Wijs ging wonen in de [[Hoofdstraat]] op nummer 30, een mooi herenhuis vlak bij [[molen Catharina]] van Nefkens. | ||
=== Tweede Wereldoorlog === | === Tweede Wereldoorlog === | ||
Regel 85: | Regel 85: | ||
=== Zondag 1 oktober: === | === Zondag 1 oktober: === | ||
Na de korte bevrijdingsroes van enkele dagen geleden heeft burgemeester Wijs moeten onderduiken, evenals zijn wethouder [[Wilhelmus Johannes de Visser (1890 - 1979)|Willem de Visser]] en verschillende anderen. Zij hebben zich openlijk te blij getoond met de vermeende bevrijding en daardoor de bezetter voor het hoofd gestoten.<br> Harry Jansen neemt nu de functie van burgemeester waar. Daarom moet hij de mensen gaan aanzeggen dat zij moeten evacueren. <br>De pastoor heeft vanmorgen bij Geerkens in de kelder de H. Mis gelezen en aan allen de H. Communie uitgereikt. Het is nu 11.00 uur en volkomen rustig. Wij zitten met ons hele gezin inclusief moeder, die bijna de gehele week niet uit de kelder is geweest, in de keuken aan een lekker kopje koffie. De pastoor komt op bezoek; hij belooft ons, als het niet al te gevaarlijk is, morgenvroeg om 8.30 uur de H. Communie te komen brengen. Moeder ziet er slecht uit, maar zij houdt zich kranig. Het rustigst voelt zij zich in de kelder en duikt daarom maar weer. <br>Nog steeds zien wij auto’s die volgeladen zijn met spullen die hier gestolen zijn in de richting van Den Bosch rijden, o.a. ook 2 Rode-Kruiswagens volgeladen met onze kaarsen. Het restant puddingpoeder en vermicelli dat nog niet gestolen is op onze kaarsenfabriek hebben wij naar de centrale schuilkelder bij Geerkens laten brengen. | Na de korte bevrijdingsroes van enkele dagen geleden heeft burgemeester Wijs moeten onderduiken, evenals zijn wethouder [[Wilhelmus Johannes de Visser (1890 - 1979)|Willem de Visser]] en verschillende anderen. Zij hebben zich openlijk te blij getoond met de vermeende bevrijding en daardoor de bezetter voor het hoofd gestoten.<br> Harry Jansen neemt nu de functie van burgemeester waar. Daarom moet hij de mensen gaan aanzeggen dat zij moeten evacueren. <br>De pastoor heeft vanmorgen bij Geerkens in de kelder de H. Mis gelezen en aan allen de H. Communie uitgereikt. Het is nu 11.00 uur en volkomen rustig. Wij zitten met ons hele gezin inclusief moeder, die bijna de gehele week niet uit de kelder is geweest, in de keuken aan een lekker kopje koffie. De pastoor komt op bezoek; hij belooft ons, als het niet al te gevaarlijk is, morgenvroeg om 8.30 uur de H. Communie te komen brengen. Moeder ziet er slecht uit, maar zij houdt zich kranig. Het rustigst voelt zij zich in de kelder en duikt daarom maar weer. <br>Nog steeds zien wij auto’s die volgeladen zijn met spullen die hier gestolen zijn in de richting van Den Bosch rijden, o.a. ook 2 Rode-Kruiswagens volgeladen met onze kaarsen. Het restant puddingpoeder en vermicelli dat nog niet gestolen is op onze kaarsenfabriek hebben wij naar de centrale schuilkelder bij Geerkens laten brengen. H. Bolsius is ook eigenaar van de Nutriciafabriek te Cuyk, waar zijn zoon directeur is. Wellicht heeft hij in een van de gebouwen van zijn kaarsenfabriek een opslag van Nutricia-producten. Aangezien de burgemeester (half) is ondergedoken en de eerste wethouder W. de Visser geheel, heeft H. Jansen het loco-burgemeesterschap op zich genomen. Een voorlopig raadhuisje is ingericht in de kantoren van de gebr. Geerkens, waar geboorten en doden moeten worden aangegeven en waar de centrale leiding van de voedselvoorziening haar best doet.<br> | ||
Het bestuur van de gemeente Schijndel was tijdens de bezetting in handen van burgemeester Wijs en W. de Visser en H. Jansen als wethouders. Door radio Oranje werd hun opdracht gegeven om zich bestuurlijk terug te trekken, omdat zij door de Duitsers steeds verantwoordelijk werden gesteld en teveel risico liepen (met name na 22 september toen Schijndel voor één dag bevrijd leek). H. Jansen nam de leiding over en trad op als burgemeester.<br> | Het bestuur van de gemeente Schijndel was tijdens de bezetting in handen van burgemeester Wijs en W. de Visser en H. Jansen als wethouders. Door radio Oranje werd hun opdracht gegeven om zich bestuurlijk terug te trekken, omdat zij door de Duitsers steeds verantwoordelijk werden gesteld en teveel risico liepen (met name na 22 september toen Schijndel voor één dag bevrijd leek). H. Jansen nam de leiding over en trad op als burgemeester.<br> | ||
=== Rehabilitatie === | === Rehabilitatie === | ||
Het hier volgende verslag van | Het hier volgende verslag van Piet Verhagen doet je de haren te berge rijzen. Je zou bijna veronderstellen dat Piet een reuze fantasie heeft, maar volgens zijn zoon Jan was zijn vader een heel serieuze kerel, maar hij was voor de duvel niet bang. Ook uit andere geschriften blijkt dat Verhagen met de activiteiten die hij hier beschrijft bemoeienis heeft gehad: <br><br>Burgemeester Wijs is geschorst als burgemeester. Het politie-apparaat in Schijndel functioneert niet goed. Mensen zijn ten onrechte in Vught ondergebracht. Wachtmeester Swinkels en ik trekken de verbalen na en kunnen verschillende van hen naar huis laten terugkeren. Intussen wordt de heer mr. Van Thiel uit Beek en Donk tijdelijk burgemeester in Schijndel. <br>Door de commissie “Zuivering Burgemeesters” worden de aanklachten tegen burgemeester Wijs onderzocht. De burgemeesters van Tilburg, Breda en Roosendaal zijn lid van deze commissie. Claudius Prinssen, burgemeester van Roosendaal, is voorzitter. <br>Landelijk Herstel krijgt contact met burgemeester Wijs. Wij krijgen twijfels over de juistheid van de gehele gang van zaken en houden een enquête onder de bevolking. De reactie is geweldig; bergen brieven komen binnen, alle in het voordeel van burgemeester Wijs. Geen enkele tegenactie en op elke afdeling van het gemeentehuis, tijdelijk ondergebracht in de [[Landbouwschool]], hangt een foto van burgemeester Wijs. <br>Er komen gesprekken op gang op bestuurlijk niveau tussen [[Joannes Wilhelmus Hovenier (1909 - 1973)|Jan Hovenier]], [[Wilhelmus Johannes de Visser (1890 - 1979)|Willem de Visser]], burgemeester van Thiel, secretaris [[Nicolaas Johannes Josephus Verhagen (1903 - 1978)|Verhagen]] en mijzelf. Wij benaderen verschillende stands- en vakorganisaties in Schijndel. Hieruit wordt een tijdelijke gemeenteraad samengesteld. Wethouders zijn Jan Hovenier en Willem de Visser. <br> De uitspraak over de zuivering van burgemeester Wijs blijft maar uit. De moeilijke positie van mr. Van Thiel is duidelijk waarneembaar. In een gesprek met hem komt duidelijk de behoefte aan meer zekerheid naar voren. Ik ga met secretaris Verhagen de Zuiveringscommissie bezoeken. De voorzitter Claudius Prinssen verklaart dat hun rapport allang is doorgezonden aan het Militair Gezag in Den Bosch, al drie maanden geleden! <br>Ik ga op onderzoek uit bij het Militair Gezag. Generaal Kruls verklaart dat er geen rapport is en dat ik er niets mee te maken heb! Ik ga naar de secretaresse en vraag naar de registratie van ingekomen post. En jawel hoor, daar staat een ingekomen brief inzake de zuivering van burgemeester Wijs. Maar generaal Kruls snauwt mij af en verwijst mij naar luitenant Ten Brink; maar die zit in Bussum. Hij zal de volgende dag terug zijn. <br>Willem Fassbender rijdt mij de volgende dag met zijn auto naar Papenhulst, naar Militair Gezag. Inderdaad tref ik luitenant Ten Brink op zijn kantoor. De stukken worden gevonden en er blijkt een kapitein van Uden te zijn die de stukken nog moet tekenen. Deze zit in Sleewijk. Ik zeg: “Geef mij die stukken mee, dan rijden wij er naar toe.” “Nee,” zegt luitenant Ten Brink, “dit is ambtsgeheim.” Ik zeg: “Dan rijd ik er toch naar toe, als ik maar benzinebonnen krijg om te kunnen rijden. Dan leg ik het kapitein van Uden allemaal uit.” Ten Brink gaat op het kantoor benzinebonnen halen en ik pak de stukken van Wijs en ga op de gang staan wachten. En jawel, ik krijg de bonnen en vertrek met Willem Fassbender. Ik heb de stukken en wij rijden naar het bureau van Welstand in Den Bosch, het secretariaat van burgemeester Wijs. Ik maak daar fotokopieën en bezorg die aan Wijs. | ||
Wij rijden richting Sleewijk, kopen onderweg kersen en brood, want de tocht duurt lang. Overal kapotte bruggen. In Sleewijk vinden wij het kantoor van kapitein van Uden, maar het is gesloten. Ik loop achterom en jawel hoor, daar hebben wij kapitein van Uden. Ik laat hem de rapporten zien. Hij zegt: “Is dat nog niet afgewerkt? Deze man had allang weer in functie moeten zijn als burgemeester!” Hij tekent de rapporten en wenst ons veel succes. Na veel omwegen komen wij in de nacht in Schijndel aan. <br>Thuis deelt men mij mede dat de politie naar mij zoekt vanwege de gestolen stukken Wijs. ’s Morgens vroeg is adjudant van Herpen al bij mij om mij naar Militair Gezag te brengen voor een politioneel verhoor. Commissaris Verharen, Papenhulst Den Bosch, bespreekt met mij de gang van zaken en laat kapitein van Gulik van Militair Gezag de rapporten naar luitenant Ten Brink brengen. Deze zal zorg dragen voor doorzending aan de Commissaris van de Koningin. Ik denk: “Nu is alles zó geregeld,” maar niets blijkt minder waar! 2 à 3 maanden verlopen; geen enkele reactie van de Commissaris. Ik laat persoonlijk de Commissaris vertellen waarom het zo lang duurt. Hij laat mij buiten de deur zetten! <br>Een week of drie later gaat burgemeester Wijs mee, gezeten op een licht motortje van wachtmeester Swinkels en met een leren jasje van hem aan. Achter op de motor, zonder voetsteunen, rijden wij naar Den Bosch. Het resultaat is nihil.<br> De bevolking is zeer verontwaardigd over de gang van zaken. Ik rijd weer naar Den Bosch met burgemeester Wijs en loop rechtstreeks naar de kamer van de Commissaris en vraag nogmaals om uitsluitsel. Hij snauwt mij af en wil mij weer laten verwijderen. Ik zeg: “Commissaris, ik zal gaan, maar ik kom morgen terug met minstens 1000 Schijndelaren, die hier komen protesteren tegen Uw laksheid van handelen.” <br>Ik loop kwaad weg. Vóór ik buiten kom roept de portier mij terug en deelt mij mede dat de stukken getekend zijn. Wij gaan naar het kantoor van de portier die de stukken brengt. Tegelijk gaan alle deuren open en komt men Wijs feliciteren. Er worden cadeaus aangedragen en bloemen. Het is een ontroerend moment. <br>Wij spreken af dat een week later via raambulletins het eerherstel van Wijs zal worden aangekondigd. <br>Intussen wordt met mr. van Thiel de verdere gang van zaken besproken. Er wordt afscheid genomen van mr. van Thiel en burgemeester Wijs treedt wederom op als burgemeester van Schijndel. | Wij rijden richting Sleewijk, kopen onderweg kersen en brood, want de tocht duurt lang. Overal kapotte bruggen. In Sleewijk vinden wij het kantoor van kapitein van Uden, maar het is gesloten. Ik loop achterom en jawel hoor, daar hebben wij kapitein van Uden. Ik laat hem de rapporten zien. Hij zegt: “Is dat nog niet afgewerkt? Deze man had allang weer in functie moeten zijn als burgemeester!” Hij tekent de rapporten en wenst ons veel succes. Na veel omwegen komen wij in de nacht in Schijndel aan. <br>Thuis deelt men mij mede dat de politie naar mij zoekt vanwege de gestolen stukken Wijs. ’s Morgens vroeg is adjudant van Herpen al bij mij om mij naar Militair Gezag te brengen voor een politioneel verhoor. Commissaris Verharen, Papenhulst Den Bosch, bespreekt met mij de gang van zaken en laat kapitein van Gulik van Militair Gezag de rapporten naar luitenant Ten Brink brengen. Deze zal zorg dragen voor doorzending aan de Commissaris van de Koningin. Ik denk: “Nu is alles zó geregeld,” maar niets blijkt minder waar! 2 à 3 maanden verlopen; geen enkele reactie van de Commissaris. Ik laat persoonlijk de Commissaris vertellen waarom het zo lang duurt. Hij laat mij buiten de deur zetten! <br>Een week of drie later gaat burgemeester Wijs mee, gezeten op een licht motortje van wachtmeester Swinkels en met een leren jasje van hem aan. Achter op de motor, zonder voetsteunen, rijden wij naar Den Bosch. Het resultaat is nihil.<br> De bevolking is zeer verontwaardigd over de gang van zaken. Ik rijd weer naar Den Bosch met burgemeester Wijs en loop rechtstreeks naar de kamer van de Commissaris en vraag nogmaals om uitsluitsel. Hij snauwt mij af en wil mij weer laten verwijderen. Ik zeg: “Commissaris, ik zal gaan, maar ik kom morgen terug met minstens 1000 Schijndelaren, die hier komen protesteren tegen Uw laksheid van handelen.” <br>Ik loop kwaad weg. Vóór ik buiten kom roept de portier mij terug en deelt mij mede dat de stukken getekend zijn. Wij gaan naar het kantoor van de portier die de stukken brengt. Tegelijk gaan alle deuren open en komt men Wijs feliciteren. Er worden cadeaus aangedragen en bloemen. Het is een ontroerend moment. <br>Wij spreken af dat een week later via raambulletins het eerherstel van Wijs zal worden aangekondigd. <br>Intussen wordt met mr. van Thiel de verdere gang van zaken besproken. Er wordt afscheid genomen van mr. van Thiel en burgemeester Wijs treedt wederom op als burgemeester van Schijndel. | ||
=== Benoeming | === Benoeming === | ||
Benoeming tot burgemeester van Schijndel bij Koninklijk Besluit van 15 november 1937 no. 15 met ingang van 1 december 1937. <br>Herbenoeming met ingang van 1 december 1943 bij K.B. van 21 mei 1946. <br>Tweede herbenoeming bij K.B. van 29 november 1949 met ingang van 1 december 1949.<br> | Benoeming tot burgemeester van Schijndel bij Koninklijk Besluit van 15 november 1937 no. 15 met ingang van 1 december 1937. <br>Herbenoeming met ingang van 1 december 1943 bij K.B. van 21 mei 1946. <br>Tweede herbenoeming bij K.B. van 29 november 1949 met ingang van 1 december 1949.<br> | ||
Ontslag per 1 februari 1952 op eigen verzoek bij K.B. van 15 december 1951 no. 12. | Ontslag per 1 februari 1952 op eigen verzoek bij K.B. van 15 december 1951 no. 12. | ||
=== | === Overlijden === | ||
Overleden op 7 september 1958 te Boekel. | Overleden op 7 september 1958 te Boekel. | ||
De Schijndelse Krant van vrijdag 12 september 1958 no. 36: | |||
Burgemeester Wijs overleden.<br> | Burgemeester Wijs overleden.<br> | ||
Regel 181: | Regel 168: | ||
P.S. <br>Ten aanzien van de staking kan ik U nog mededeelen dat door den Procureur-generaal van Leeuwen(?) geeischt werd dat gijzelaars uit de boerenstand werden opgehaald, vanwege de stopzetting van de melkleverantie door de boeren.<br> | P.S. <br>Ten aanzien van de staking kan ik U nog mededeelen dat door den Procureur-generaal van Leeuwen(?) geeischt werd dat gijzelaars uit de boerenstand werden opgehaald, vanwege de stopzetting van de melkleverantie door de boeren.<br> | ||
De Burgemeester heeft dit telefonisch geweigerd, zeggende dat de zaak aan hem overgelaten moest worden en de procureur-generaal er buiten moest blijven. Diens optreden zou de zaak alleen maar moeilijker maken. <br>De Burgemeester kreeg toen blanco volmacht. Door de Boxtelsche politie was inmiddels Tijs Verhagen uit Gemonde, onder de gemeente Schijndel, bestuurslid van de Zuivelfabriek te Gemonde, gevangen genomen. Burgemeester Wijs heeft bewerkt dat Verhagen vrijgelaten werd. Verhagen is toen persoonlijk Burgemeester Wijs komen bedanken. | De Burgemeester heeft dit telefonisch geweigerd, zeggende dat de zaak aan hem overgelaten moest worden en de procureur-generaal er buiten moest blijven. Diens optreden zou de zaak alleen maar moeilijker maken. <br>De Burgemeester kreeg toen blanco volmacht. Door de Boxtelsche politie was inmiddels Tijs Verhagen uit Gemonde, onder de gemeente Schijndel, bestuurslid van de Zuivelfabriek te Gemonde, gevangen genomen. Burgemeester Wijs heeft bewerkt dat Verhagen vrijgelaten werd. Verhagen is toen persoonlijk Burgemeester Wijs komen bedanken. | ||
[[Categorie: Wijs|Willem Joseph Nicolaas]] | [[Categorie: Wijs|Willem Joseph Nicolaas]] | ||
[[Categorie: Burgemeester]] | [[Categorie: Burgemeester]] | ||
{{DEFAULTSORT:Wijs | {{DEFAULTSORT:Wijs W.J.N.}} | ||