Steenfabriek De Molenhei

Steenfabriek De Molenhei 1897- ~1930.[bewerken | brontekst bewerken]

Steenoven Molenheide Schijndel C. Quick 1899.
Coll. E. Nijhof, ‘s-Hertogenbosch.
Voor meer details klik hier.

Graafmachine (dragline) bij steenfabriek de Molenheide.
Voor meer details klik hier.

De fabriek gebruikte voor het vervoer van de leem van de afgraving naar de oven een electrische spoorbaan welke aangegeven is op deze topografische kaart.

Op 14 mei 1897 kocht Jan Willem van der Elst, steenfabrikant te Zaltbommel, 12 hectaren op de Molenheide voor de som van 500 gulden per hectare.
Dit terrein was bestemd voor een steenfabriek met wat dienstwoningen.
Het overige deel van de Molenheide werd aan hem verhuurd voor leemdelving tegen 400 gulden per hectare.

Volgens een krantenartikel van 30 november 1898 groeide de nieuwe steenfabriek "De Molenhei" flink.
Er waren 80 mensen aan het werk en er werden dagelijks 25.000 stenen gebakken.

Op 14 augustus 1902 bezochten een tweehonderdtal bezoekers uit Duitsland de fabriek. Het waren steenfabrikanten en hun dames. Zij werden aan het spoor afgehaald door den paardentram en verder per stoomtram naar Heeswijk vervoerd. Zoals beschreven in onderstaand artikel in de "De Peel- en Kempenbode" van 16-08-1902. In het artikel staat verder dat op dat moment de steenproductie tussen 40 en 50.000 stenen bedraagt, men aan 120 mensen werk verschaft en dat men overweegt een tweede / ringoven aan te schaffen.

Schijndel. Dinsdagmiddag viel de steenfabriek "De Molenheide" van de heren Van der Elst uit Bommel, de grootte eer te beurt een bezoek te ontvangen van de buitenlandsche steenfabrikanten, die thans in ons land vertoeven. Het talrijk gezelschap bestond uit Duitsche fabrikanteneningenieurs met hunne dames, en kwam per extra tram uit 's Bosch. Geen wonder dan ook, dat de buitenlandsche driekleur hoog boven alles uitwapperde, storm en regenvlagen trotseerende om de hooge bezoekers een welkom toe te roepen, iets wat bij aankomst van het gezelschap nog op flinke manier herhaald werd door de firmanten.

Na de eerste verfrissching werd de groote stoet in verschillende ploegen verdeeld en achtereenvolgens de fabriek met onderhoorigheden bezichtigd en bewonderd. Deze inrichting toch, die wij eene eerste klasse modelfabriek durven noemen, produceert dagelijks tusschen de veertigduizend en vijftigduizend steenen en verschaft aan 120 personen werk en brood.

De grondstoffen worden per tram aangevoerd, gebouwen en terreinen worden electrisch verlicht en het drogen der stenen geschiedt niet in de openlucht maar in speciaal ingerichte machinale drogerijen. En de voorraad steenen? De groote productie kan de talrijke aanvragen moeilijk bevredigen, zoodat de Heeren Van der Elst er ernstig over denken binnenkort een tweede ringoven aan te leggen. Daarbij komt dat niet alleen de gewone steenen, maar de mooiste profiel- en siersteenen door de fabriek geleverd worden en mede eene machtige reclame voor de inrichting zijn.

Hoogst voldaan over het bezoek aan "De Molenheide" keerden de bezoekers per extra tram naar 's Bosch terug om hunne reis met expresse-trein in de richting Dordrecht voort te zetten.

In 1904 veranderde de naam in "NV Steenfabrieken voorheen J.W. van der Elst". Toen werkten er 120 mannen en 10 kinderen. In de volksmond werd de fabriek "De Steenoven" genoemd. Deze naam bestond al in 1662.
Arnold Boland (geboren 1880 zoon van een dominee en wonende in Amerzoden) volgde in 1903, de uit Zaltbommel afkomstige Cornelis Quick (geboren op 6 april 1877 zoon van landbouwer Roelof Quick) als opzichter op en werd directeur in 1906. Hij verloofde zich op 16 mei 1907 met Henrica Magcheliena Louisa Baronesse van Slingelandt. Trouwde met haar en gingen samenwonen op het kasteeltje Well. Arnold was, in 1906, de eigenaar van de eerste auto, met kenteken N-252, die in Schijndel reed.

Bij een veiling in september 1917 van Steenfabriek Perkenoven, werd veel materiaal van steenfabriek De Molendheide te koop aangeboden .
Was dit verouderd materiaal of had men al besloten met de steenfabriek te stoppen? Een stoomloc kan verouderd zijn maar rails blijven lang bruikbaar. Zouden de NS ook op de veiling zijn geweest?

In 1918 besluiten de Nederlandse Spoorwegen dat er een nieuw hoofdgebouw aan de Catharijnesingel in Utrecht moet komen (HGB III, de Inktpot). "De bouwmeester van dit project G.W. van Heukelom besluit door de schaarste in bouwmaterialen steenfabriek de Molenheide over te nemen. Daar produceert men eigenhandig 22 miljoen bakstenen. Men maakt 4.000 kuub eikenhout geschikt voor de bouw door een eigen timmerfabriek te openen"
De Inktpot markeert niet alleen de geboorte van de NS, maar ook die van Strukton. Na de succesvolle bouwwerkzaamheden is in 1921 de N.V. het Spoorwegbouwbedrijf opgericht. In 1952 verhuisde dit bedrijf van Schijndel naar Maarssen. Strukton bleef tot 2010 eigendom van NS en is toen overgenomen door een marktpartij.

De 22 miljoen stenen die nodig waren voor het hoofdgebouw van de Staats spoorwegen aan de Catharijnesingel te Utrecht zijn voor een deel geleverd door genoemde steenfabriek. Een ander deel werd geleverd door steenfabriek de Volharding in Utrecht.
Daarna werd de steenfabriek voor een deel en later geheel omgezet in een timmerwerkplaats. In 1922 werd op de steenfabriek een timmerafdeling vermeld, waarop toen 15 mannen en 5 kinderen werkzaam waren. Bij deze omzetting vielen ontslagen.
Rond 1930 werd met de steenfabricage gestopt en werd het gehele complex omgebouwd tot een timmerwerkplaats voor Werkspoor N.V. te Utrecht.
Na de tweede wereldoorlog vestigde de firma Steenbakkers hier een houthandel.

Omstreeks 1923 werd Sport Vereniging Molenheide (S.V.M.) opgericht met financiële steun van Boland. Deze club speelde in het centrum van Schijndel. Omstreeks 1926 trok Boland zijn steun aan de vereniging in, de reden is niet bekend maar misschien had de oprichting van Ever Quick er wat mee te maken?
In 1926 werd Boland de stimulerende kracht achter de oprichting van de nieuwe voetbalvereniging Ever Quick.
In 1926 was A. Boland beschermheer van Kruisboogvereniging De Heidebloem.

De fabriek gebruikte voor het vervoer van de leem van de afgraving naar de oven een electrische spoorbaan welke aangegeven is op deze topografische kaart.

Overige afbeeldingen.[bewerken | brontekst bewerken]