Steenfabriek De Molenhei

Steenfabriek De Molenhei 1897- ~1930. Op 14 mei 1897 kocht Jan Willem van de Elst, steenfabrikant te Zaltbommel, 12 hectaren op de Molenheide voor de som van 500 gulden per hectare. Dit terrein was bestemd voor een steenfabriek met wat dienstwoningen. Het overige deel van de Molenheide werd aan hem verhuurd voor leemdelving tegen 400 gulden per hectare. Volgens een krantenartikel van 30 november 1898 groeide de nieuwe steenfabriek "De Molenhei" flink. Er waren 80 mensen aan het werk en er werden dagelijks 25.000 stenen gebakken.*3)

Op 14 augustus 1902 bezochten een tweehonderdtal bezoekers uit Duitsland de fabriek. Het waren steenfabrikanten en hun dames. Zij werden aan het spoor afgehaald door den paardentram en verder per stoomtram naar Heeswijk vervoerd. Zoals beschreven in bovenstaant artikel in de De Peel- en Kempenbode van 16-08-1902. In het artikel staat verder dat op dat moment de steen productie tussen 40 en 50.000 stenen bedraagd, men aan 120 mensen werk verschaft en dat men overweegt een tweede ringoven aan te schaffen. *7) In 1904 veranderde de naam in " NV Steenfabrieken voorheen JW van der Elst". Toen werkten er 120 mannen en 10 kinderen. In de volksmond werd de fabriek "De Steenoven" genoemd. Deze naam bestond al in 1662. *3) Anno 2018 zijn er nog Schijndelse inwoners die deze naam gebruiken !! Bij een veiling in september 1917 van steenfabriek De Perkhoven, zie beneden, werd veel materiaal van steenfabriek De Molendheide te koop aangeboden (zie onderstaande veiling lijst).

Was dit verouderd materiaal of had men al besloten met de steen fabriek te stoppen? Een stoomloc kan verouderd zijn maar rails blijven lang bruikbaar. Zouden de NS ook op de veiling zijn geweest? Immers ..... In 1918 besluiten de Nederlandse Spoorwegen dat er een nieuw hoofdgebouw bij moet komen in Utrecht (HGB III, de Inktpot). "We produceren eigenhandig 22 miljoen bakstenen door baksteenfabriek De Molenheide uit Schijndel over te nemen. We maken 4.000 kuub eikenhout geschikt voor de bouw door een eigen timmerfabriek te openen" De Inktpot markeert niet alleen de geboorte van de NS, maar ook die van Strukton. Na de succesvolle bouwwerkzaamheden is in 1921 de N.V. het Spoorwegbouwbedrijf opgericht. In 1952 verhuisde dit bedrijf van Schijndel naar Maarssen. Strukton bleef tot 2010 eigendom van NS en is toen overgenomen door een marktpartij. *4)

De 11 miljoen stenen die nodig waren voor het hoofdgebouw van de Staats spoorwegen aan de Catharijnesingel te Utrecht zijn allen geleverd door genoemde steenfabriek. Daarna werd de steenfabriek voor een deel en later geheel omgezet in een timmerwerkplaats. In 1922 werd op de steenfabriek een timmerafdeling vermeld, waarop toen 15 mannen en 5 kinderen werkzaam waren. Bij deze omzetting vielen ontslagen. Rond 1930 werd met de steenfabrikage gestopt en werd het gehele complex omgebouwd tot een timmerwerkplaats voor Werkspoor N.V. te Utrecht. Na de tweede wereld oorlog vestigde de firma Steenbakkers hier een houthandel. *3) Arnold Boland (geb. 1880 en wonende in Amerzoden) startte in 1903 als opzichter en werd directeur in 1906. Hij verloofde zich op 16 mei 1907 met H.M.L. Baronesse van Slingelandt. Arnold was, in 1906, de eigenaar van de eerste auto, met kenteken N-252, die in Schijndel reed. *5)

Omstreeks 1923 werd Sport Vereniging Molenheide (S.V.M.) opgericht met financiële steun van Boland. Deze club speelde in het centrum van Schijndel. Omstreeks 1926 trok Boland zijn steun aan de vereniging in, de reden is niet bekend maar misschien had de oprichting van Ever Quick er wat mee te maken? zie ook http://www.schijndelse.nl/Sp_VoetbAlg_1.html In 1926 werd Boland de stimulerende kracht achter de oprichting van de nieuwe voetbalvereniging Ever Quick. Zie ook http://www.schijndelse.nl/Sp_EverQ_1.html In 1926 was Boland beschermheer van Kruisboogvereniging De Heidebloem. Zie ook http://www.schijndelse.nl/Sp_Heide1.html

Foto BHIC_HDL1456 met de auto van Boland in 1932. Bron: BHIC. Telefoongids 1915 In 1915 waren er 7 telefoon nummers in Schijndel in gebruik, 4 was het nummer van de steenfabriek

De fabriek gebruikte voor het vervoer van de leem van de afgraving naar de oven een electrische spoorbaan welke aangegeven is op deze topografische kaart.*2)