Pest

Pest

Pestziekte en pestheiligen

De oudste vermelding van een pestepidemie in het hertogdom Brabant dateert uit 1316. Tussen 1347 en 1351 kwam bijna een derde van de toenmalige Europese bevolking om aan de Pest. Die ook wel ‘de zwarte dood’ werd genoemd. De lijders aan de pest hadden verzorging nodig, ook al was aan die verpleging een groot risico verbonden. Maar het werd als een menselijke plicht gezien vanuit de deugd der naastenliefde.

Nadat iemand aan de pest was gestorven moest diens huis ontsmet worden. Het huis werd helemaal geschrobd door zgn. ‘schrobbers’. In Schijndel stierven tussen juni en september 1558 maart 470 mensen, een derde van de Schijndelse bevolking.

In 1636 werd Schijndel geplunderd en beroofd door de Staatse troepen van Frederik Hendrik. Er werd erg huisgehouden, het dorp was bovendien belast met zware schulden en tot overmaat van ramp brak toen weer de pest uit. Er overlijden meer mensen dan in 1558. Een van de slachtoffers was de pastoor Andreas van den Bogaard of Andreas Bogardus. Ook later in de 18e eeuw breken af en toe nog epidemieën uit.

De heilige Rochus

Als men de heiligenkalender raadpleegt blijkt dat er diverse heiligen werden aangeroepen tijdens een pestepidemie. Een zeer bekende is ‘Antonius met het varken’, een Egyptische kluizenaar die rond 250 n.Chr. heeft geleefd. De vele kleinere Antoniuskapellen herinneren aan hem zoals bv. destijds onder Eerde, in het Hermalen en we kennen de Antoniuskapel in Wijbosch, die al in 1428 in een akte wordt vermeld, maar misschien al veel langer bestond. Verder noemt men als pestheiligen Sebatianus, Martinus, Silvester, Nicasius, Bernardus en tenslotte de heilige Rochus. Het hop veld aan ‘het Voorste Puthorstje’ dat zo zorgvuldig wordt bewerkt door vrijwilligers, krijgt steeds meer bekendheid in de regio. Het wordt langzaam maar zeker een toeristische trekpleister. Lang is gezocht naar een beeldje van deze heilige Rochus. Pastoor Verhoeven van het Wijbosch hielp ons uit de brand en haalde van de zolder een licht beschadigd Rochusbeeldje. Het beeldje zal geplaatst worden bij het hopveld ‘het Voorste Puthortje’. Rochus wordt geeerd als pestheilige en heilige die de hopduvel ( schimmel in de hop) aan kan, getuige het onderstaand gedicht:

Sint Rochus die de pest geneest

In steê en dorp, van mens en beest

Weer het zwart der hoppeblaren,

Breng de stormen tot bedaren,

Jaag de hoppeduvel voort,

Die der bellen bloei verstoort….

En maak ons zielen rijp en schoon

Gelijk de hop, voor ‘sHeren woon !

Zorg voor zware hoppebellen,

Laat de duivel ons niet kwellen !

Als we de hopoogsten op ons hopveld zien, dan verdient Rochus zeker wel een plekje bij de ingang! We rekenen op politieke goedkeuring van dit bescheiden plannetje.