Kweekschool: verschil tussen versies

Versie van 5 jun 2020 16:51

Deze pagina is nog in bewerking door de auteur die deze heeft aangemaakt. Gelieve daarom nog even te wachten met aanpassingen en verbeteringen totdat deze mededeling verdwenen is. Excuses voor het ongemak.

DE KWEEKSCHOOL.

Van normaalschool naar kweekschool.

Vanaf 1858, drie jaren voor de dood van de stichter Antonius van Erp, is er in het moederhuis sprake van een normaalschool, een oudere benaming voor kweekschool. De kwekelingen noemde men toentertijd educandinnen. Vermoedelijk is Schijndel in deze geïnspireerd door de liefdezusters van de Oude Dijk in Tilburg. De Tilburgse generale overste schrijft hierover het volgende:

“In het educandaat worden meisjes van fatsoenlijke familiën tusschen de 12 en 16 jaren, tegen een matig kostgeld van f 120,- opgenomen. Deze kinderen, welke eenvormig gekleed zijn, worden door bekwame zusters in alle vakken grondig onderwezen, welke er noodig zijn om haar tot geschikte schoolzusters voor te bereiden. Het ligt geenszins in de bedoeling dezer inrigting, om die jeugdige kinderen op eene of andere manier te verpligten zich later aan een geestelijk leven toe te wijden. Er wordt ongetwijfeld zorg gedragen, dat er aan de vorming van het hart der kinderen en aan de godsdienstige leiding niets ontbreekt. Wanneer de tijd der opleiding, die minsten vier jaren zal duren, verstreken is, worden zijn in de keus van eenen staat volkomen vrij gelaten. Ook krijgen ze elk jaar een maand vacantie”.

Van de Schijndelse normaalschool [1858-1896] is niet zo heel veel historische informatie bewaard gebleven, maar we hebben toch wel enige boeiende aanknopingspunten, die iets verraden over de sfeer en de uitgangspunten van toen. Het belangrijkste document is een geschreven reglement uit 1872 waarvan overigens niet bekend is wie het heeft opgetekend. In de inleiding zet de eerste de beste volzin meteen de toon van de normen en waarden die belangrijk worden gevonden nl……

“Het is niet genoeg om het goede te doen, men moet dat goede ook naar behoren, dat is ordelijk en regelmatig verrichten. Wie bij al zijne handelingen orde en regel in acht neemt, arbeidt met veel gemak, met veel verdiensten, met standvastigheid”. En aan het einde leest men: “De kweekelingen die zich op de getrouwe onderhouding van het reglement met ijver toeleggen mogen zich verzekerd houden, dat zij dien innerlijken vrede, die kalmte der ziel zullen smaken, welke in de H.Schrift vergeleken wordt met een voortdurend feestmaal”.

Als belangrijkste deugden worden dan aangehaald die van gehoorzaamheid, orde, waakzaamheid, liefde en inschikkelijkheid. En waar de schrijfster melding maakt van de doelstelling van de kweekschool, daar kan men haar niet misverstaan. Zij houdt ons het volgende voor:

“Het doel dezer inrichting is de kweekelingen op te leiden tot de beoefening der deugden, die eene christelijke maagd, vooral eene aan God toegewijde maagd, moeten sieren en haar tevens die grondige kennis, dat degelijk karakter te doen verkrijgen, die de onderwijzeres bijzonder moeten kenmerken. Als middel tot bevordering van dit dubbel doel moet alles strekken, wat in dit reglement wordt voorgeschreven”.

Dat was in die tijd de basisfilosofie en de gewoonste zaak van de wereld. Die orde en regelmaat zien we al direct terugkeren in de dagorde der kwekelingen, waarin alles van uur tot uur is voorgeprogrammeerd.

Regeltucht boven alles.

We hebben het hier over een reglement van 84 artikelen bestaande uit maar liefst 14 hoofdstukken waarbij niets aan het toeval wordt overgelaten. Alle belangrijke aspecten t.a.v. de opvoeding en vorming der jonge meisjes, die later doorstromen naar postulaat en noviciaat en uiteindelijk als onderwijzeres intreden in de congregatie, worden uiterst gedetailleerd beschreven en aan het einde zijn zelfs een hele serie formulegebeden voor allerhande gelegenheden opgenomen, zoals bv. morgen- en avondgebed, tafelgebeden, gebed tot de H. Maagd Maria op de laatste dag van het schooljaar, gebed dat de kwekelingen tijdens de vakantiedagen voor elkaar zullen bidden, gebed bij terugkeer in de kweekschool, opdracht aan Maria bij terugkomst na de vakantie, oefening van berouw, het gebed om de genade der volharding te verwerven dat de kwekelingen bij het Allerheiligste Sacrament verrichten voordat ze op vakantie gaan, om er enkele te noemen.
Ter illustratie ook enkele markante artikelen onder de rubriek ONDERDANIGHEID.

“Alle kwekelingen volbrengen met de grootste bereidvaardigheid alles wat haar vanwege de onderwijzeressen of andere zusters bevolen wordt. Hare hoofddeugd bestaat in gehoorzaamheid van hart en geest aan al haar oversten, in dezen God zelf beschouwende” [artikel 7].

Als onbestaanbaar met deze christelijke gehoorzaamheid vermijden zij zorgvuldig alle tegenspraak, bedilzucht, ja zelfs de minste oneerbiedigheid; zij gedragen zich met eene eerbiedige vertrouwelijkheid, spreken haar niet aan dan op een wijze en in bewoordingen, die de wellevendheid en de verschuldigde eerbied vorderen” [artikel 8].

Men kent in die dagen ook een systeem van belonen en straffen en werkt op de rapporten of gedragskaarten met zgn. goede en kwade insignes. Men hanteert daarbij termen als uitmuntend, zeer goed, goed, vrij goed, redelijk en slecht, iets wat ons ook nu nog niet al te raar in de oren klinkt. De kwade insignes zijn vooral gericht op gedragsafwijkingen als ongehoorzaamheid, tegenspreken, oneerbiedigheid onder het gebed, oneerbiedigheid jegens de zusters, „onleerzaamheid‟, het breken van de silence [stilteregeling], onbescheidenheid, onvoorkomendheid, onwellevendheid en onordelijkheid [artikel 80].

DAGORDE DER KWEKELINGEN

	Weekdagen		Zon- en feestdagen
5.30	Opstaan	5.30	Opstaan
6.00	Morgengebed en meditatie	6.00	Morgengebed en meditatie
6.30	Studie
7.00	H.Mis	7.00	H.Mis
7.30	Ontbijt	7.30	Ontbijt
8.00	Slaapvertrek in orde brengen	8.00	Slaapvertrek in orde brengen + uitspanning
8.15	Klas	8.30	Reglement + uitspanning
9.45	Uitspanning	9.30	Sermoen (= preek) + kruisweg
10.00	Klas	10.15	Uitspanning
11.00	Catechismus of handwerken	11.00	Catechismus + zangles
12.00	Diner of middageten	12.00	Diner of middageten
12.30	Uitspanning	12.00	Uitspanning
13.30	Studie	13.30	Tuin
14.00	Klas	14.00	Rozenhoedje
15.00	Rozenhoedje + bezoek aan de H.Sacrament	14.30	Lof
		15.00	Goûter + uitspanning
15.30	Goûter + uitspanning	16.00	Congregatie
16.00	Klas + 10 min. uitspanning	16.45	Uitspanning
17.00	Klas + 10 min. uitspanning	17.00	De groten naar de klas
18.00	Klas
19.00	Souper of avondeten	19.00	Souper of avondeten
19.30	Uitspanning	19.30	Uitspanning
20.15	Avondgebed	20.15	Avondgebed

Eindelijk subsidie voor de kweekschool.

Op 23 april 1896 richt algemene overste Wilhelmina van Vlokhoven (Zr. Ignatia) een schrijven aan Z.E. de minister van Binnenlandse Zaken en licht daarin het voornemen van de congregatie toe t.a.v. de kweekschoolopleiding. De vierjarige cursus is volgens deze brief gebaseerd op het regeringsbesluit uit 1890 - 1891. Het personeel zal bestaan uit 3 onderwijzeressen en 4 vakonderwijzeressen, die uitsluitend aan de kweekschool zijn verbonden. Daarnaast kent men ook nog externe docenten die normaliter verbonden zijn aan andere scholen en slechts in een deeltijdfunctie lesgeven aan de kweekschool. Zij meldt dit in het perspectief van een mogelijke subsidiëring.

Het docententeam waarmee de bijzondere kweekschool is begonnen in 1896:

Mej. H.H.M. Bogaerts (Zr. Joseph) hoofd en directrice (1865-1897)
Mej. E.M.F. Renders (Zr. Felicité) onderwijzeres met akte B (1872-1929)
Mej. M. Koenraads (Zr. Augustine) onderwijzeres met akte A (1877-1908)
Mej. H. van Os (Zr. Christina) vakonderwijzeres b (1858-1937)
Mej. M.C. Jongbloets (Zr. Virginia) vakonderwijzeres k (1870-1954)
Mej. H.M. Cooijmans (Zr. Francoise) vakonderwijzeres j en k (1872-1906)
Mej. J. Rutten (Zr. Antonio) vakonderwijzeres j (1873-1896)
Mej. C.H. de Gier (Zr. Gonzaga) onderwijzeres verbonden aan de „binnenschool‟ (1860-1944)
Dhr. J.B. Michels hoofd van de openbare school te Schijndel
Dhr. J.H. Steenbergen onderwijzer van de leerschool te Nijmegen

Het heeft weliswaar tot 1 mei 1896 geduurd maar vanaf dat moment kan men rekenen op de nodige rijkssubsidie en worden de nieuwe plannen ingediend bij allerlei instanties. Een forse stap in de goede richting. Meteen wordt een nieuwe prospectus opgesteld waarin de basis voor de nieuwe „bijzondere kweekschool voor onderwijzeressen‟ helder wordt omschreven. Ze is bedoeld „voor jonge juffrouwen uit den fatsoenlijke stand die zullen worden opgeleid tot deugdzame en degelijke onderwijzeressen‟. In de toelatingseisen klinkt dit basisprincipe al meteen door, want men zoekt jonge dames van een onbesproken gedrag, een godsdienstige inslag en zoals het letterlijk gedefinieerd staat „met aanleg voor wetenschappelijke studie‟. De toelatingsleeftijd mag niet beneden de 15 zijn noch boven de 16 jaren. Wat hebben deze jonge meisjes te verwachten…..op de eerste plaats „onderwijs in de christelijke lering dat gegeven zal worden door een RK priester‟, studie van alle vakken die vereist zijn om staatsexamen te kunnen afleggen ter verkrijging van het diploma van hulponderwijzeres, naar verkiezing, dus blijkbaar facultatief, vertrouwd raken met de beginselen van de Franse taal, vrouwelijke handwerken en tenslotte de vrije en ordeoefeningen te beschouwen als een vorm van gymnastiek.
In de prospectus wordt aan de ouders meegedeeld dat aan de gezondheid van de kwekelingen de uiterste zorg besteed zal worden en in geval van ziekte krijgen ouders of voogden meteen bericht. De jaarlijkse grote vakantie begint in augustus en duurt 5-6 weken, de paasvakantie 14 dagen en het „verblijf in het gesticht‟ (lees: internaat) wordt gesteld op 4 cursusjaren.
Er wordt geen directe druk uitgeoefend op de kwekelingen om die vier jaren vol te maken, want, zo schrijft de directrice, het staat de jonge kwekelingen vrij om, op last of onder goedkeuring van ouders of voogden, het „gesticht‟ weer te verlaten. Constateert het docententeam dat er sprake is van ongeschiktheid en de bovenstaande doelstelling werkelijk niet haalbaar is voor de studente, dan wordt daarvan bij de eerstvolgende vakantie kennis gegeven aan de ouders of voogden, die deze kennisgeving het beste kunnen beschouwen als een verzoek om hun kinderen na die vakantie dan ook maar thuis te houden. Tenslotte verzoekt men bij de toelating een deugdelijk geboortebewijs mee te brengen, een vaccinatiebewijs en een document in verband met de verandering van woonplaats.
Wie verdere inlichtingen wenst, kan zich vervoegen bij de directie van de kweekschool.
Deze prospectus en andere details over leerplan e.d. worden door Zr. Ignatia van Vlokhoven en het hoofd onderwijszaken Zr. Innocentia Eijcken aan diverse personen toegestuurd zoals Hare Majesteit de Koningin weduwe en regentes der Nederlanden, Zijne Excellentie de minister van Binnenlandse Zaken, Mr. J.F. Coolen schoolopziener in het arrondissement Veghel, Mr. D.H. van den Acker schoolopziener in het district Eindhoven en Jonkheer J.B. Verheijen inspecteur van het Lager Onderwijs in de 1e inspectie te Loon op Zand.

De inhoud van het onderwijs.

In genoemde prospectus wordt voorts voor 1896 - 1897 een volledig overzicht gepresenteerd van alle vakken, verdeeld over de vier cursusjaren, steeds opklimmend in moeilijkheidsgraad met duidelijk aangegeven welke boeken men gebruikt per vak, per cursusjaar en de wettelijke letteraanduiding per vakgebied. Als we ons realiseren dat we het hier hebben over kweekschooltoestanden van 110 jaren geleden, dan zijn die overzichten natuurlijk „onderwijs historisch gezien‟ bijzonder interessant.
Op de Mariakweekschool te Schijndel, die vrij snel heel goed bekend staat in de regio, kiest men voor een vrij uitgebreid pakket bestaande uit:
Nederlandse taal (d) onderverdeeld in spraakleer (grammatica) en stijlleer; lezen (a) nl. technisch op een goed niveau, natuurlijk en vloeiend met een perfecte uitspraak en het bekende begrijpend lezen wat toen werd aangeduid met „logisch lezen‟; veel aandacht voor mooi methodisch schrijven (b); het vak rekenen (c) verdeeld in theorie van de onderscheiden onderdelen en de dagelijkse praktijk via allerlei oefenboeken; geschiedenis (e) met aandacht voor de vaderlandse historie en allerlei regeringsvormen; aardrijkskunde (f) gericht op kennis van de aarde, de werelddelen, speciaal Europa en bijzonderheden in eigen land; kennis der natuur (g) onderverdeeld in natuurkunde, plant- en dierkunde en in de 4e cursus nadere beschouwingen over het menselijk lichaam en de functie der organen; het vak zingen h] met overigens ruim aandacht voor notenschrift, maat en ritme, toonsoorten e.d. waarbij de bundel „Zangvogeltjes‟ maatgevend is; tenslotte volgt men lessen in tekenen (i), gymnastiek (j), nuttige handwerken (k) onderverdeeld in breien, knippen, naaien, mazen en stoppen opklimmend in een steeds verdere verfijning der technieken. Een omvangrijk lespakket!
In de 3e en 4e cursus krijgen de jonge meisjes de nodige lessen in pedagogiek of opvoedkunde en onderwijskunde in allerlei facetten, de didactiek van het vakgebied en de manier van lesgeven in al die vakken als ze straks als hulponderwijzeres voor de klas zullen staan.

Jeugdherinneringen aan de kweekschoolperiode

Verhaal van een oude zuster, die een mooi sfeerbeeld heeft geschetst van de kweekschool in haar tijd. Zij schrijft o.a. het volgende: “ Ik ben kwekeling geworden in 1895. Op de slaapzaal brandden kleine petroleumlampjes. Kinderen moesten Frans spreken. Wie het niet deed kreeg een rode band om en wie plat sprak een blauwe band. Op het patroonfeest van zuster Gonzaga de Gier (1860-1944) kregen we stijve rijstepap met suiker. Dat was een buitengewone traktatie. In het begin kregen we 's morgens niets op ons brood, maar op zekere zondag kondigde Zr. Gonzaga, die de zorg voor de kwekelingen had, onder het reglement af, dat we in het vervolg aan het ontbijt één boterham belegd met spek zouden krijgen. De andere boterham bleef onbelegd. We maakten grote wandelingen. Ieder jaar werden we uitgenodigd door de zusters in Sint Oedenrode en Den Dungen, wat toen vanwege het kleine getal kinderen (ca. 50) nog wel mogelijk was. Ons voornaamste uitstapje was de reis naar Volkel naar de heeroom van Zr. Leonard de Vaan (1870-1923) nl. pastoor de Vaan, waar we feestelijk werden onthaald. Dat gebeurde in de kersentijd. We gingen met de trein naar Uden en verder te voet.

Op de binnenplaats der oorspronkelijke kweekschool was het een geliefkoosde sport over de drie stenen paden te springen. Rector Kluijtmans beloonde de sprong over de drie stoepen tegelijk met een dubbeltje, waarmee we dan bij Zr. Gonzaga wat lekkers konden kopen. Tot deze prestatie waren echter maar een paar kinderen in staat.

Daar de speelplaats klein en vlak bij de kapel was, gingen we onder de retraite van de Eerwaarde Moeders spelen „in de Buunder‟. Daar vingen we kikvorsen. Die werden gedood en dan namen we de kikkerbilletjes mee naar huis om ze in een pan, die Zr. Dymphna Valenberg (1858-1935) ter beschikking had gesteld, te braden. Dat was voor ons allen op één na een lekkernij ”.

Het kweekschoolgebouw van toen is ontworpen door architect Heijkants uit Erp en gebouwd door de aannemers F. Rooijakkers uit Gemert en J. v.d. Waardenburg uit Dinther voor een bedrag van f 26.479,88. In april 1898 werd het in gebruik genomen. Wel zijn er typische elementen uit het verhaal van Zr. Theresia te distilleren zoals bv. het voorschrift in de prospectus van de kwekelingen om klompen mee te brengen en wel een paar zwarte klompen voor nat weer in de tuin. Die werden steevast opgeborgen in het zgn. „stenen kamertje‟. Op de binnenplaats, waar het gasthuis aan grensde, moet een wip en schommel gestaan hebben. Op een nog onbestrate speelplaats stonden banken met daarnaast een hardstenen plaat, waarop de kwekelingen „bikkelden‟.

Zuster Alphonsina schrijft, bij gelegenheid van het gouden feest van de kweekschool in 1946, over de jaren '90 van de 19e eeuw enkele markante details. Zij was de laatste kwekeling die algemene overste zuster Emmanuël de Gier in 1894 nog had aangenomen. Zuster Gonzaga, bekend als een goede moeder, had samen met zuster Hubertina de zorg voor 42 kwekelingen.
En dan volgt een persoonlijke ontboezeming als ze schrijft: “Wat had ik de eerste dagen heimwee! Had ik me maar enigszins kunnen oriënteren, ik had beslist het hazenpad gekozen. De goede God, die me immer zo trouw leidde en bijstond, wilde niet dat ik den weg naar Olland, mijn geboorteplaats, terugkende, al had ik die vroeger zeer dikwijls begaan. Stilletjes aan gevoelde ik me beter thuis en spoedig werd de kweekschool me zeer dierbaar. Toen de nieuwe kweekschool werd geopend en de nieuwe kapel ingewijd (1898) kregen we voor het eerst paasvakantie, later zelfs ook nog kerstvakantie.”

Zuster Augusta van de Westelaken heeft nog vóór de nieuwe kweekschool van 1896 de hulpakte gehaald. Ze moest studeren in een studiekamer staande aan een lessenaar met aan weerszijden drie à vier plaatsen. 's Morgens om 6 uur werd verwacht dat de kwekelingen gangen en trappen zouden vegen, daarna een misviering, gevolgd door het ontbijt en dan afwassen in de bijkeuken. Het lesrooster zag er toen nog redelijk simpel uit…..maandag taal, dinsdag rekenen, woensdag taal, donderdag rekenen etc..

Een andere anonieme zuster schrijft over het begin van de kweekschool het volgende:

“Op een morgen begin 1896 werd aan de leerlingen der normaalschool aangekondigd, dat de taalles die dag niet door zou gaan omdat de lerares Zr. Joseph Bogaerts met de eerwaarde Zr. Innocentia Eijcken op reis was. Enige weken later werd ons verteld dat HEW (hunne eerwaarden) op verkenning waren geweest bij de eerwaarde Zusters van Dongen, waar het jaar tevoren de R.K. Kweekschool was opgericht. Dit was de eerste in Nederland. Weer een poos later vernamen wij, dat onze normaalschool ook zou worden omgezet in kweekschool. Op 1 mei 1896 werd dan de Schijndelse kweekschool als de tweede R.K. Kweekschool in Nederland geopend. Vereisten nu waren: 4 cursussen, voorafgegaan door de voorbereidende klassen A en B. Als directrice werd aangesteld Zr. Joseph Bogaerts tevens lerares in de Nederlandse Taal. Verder nog Zr. Felicité Renders voor rekenen, opvoedkunde en aardrijkskunde. Tevens Mijnheer Michels leraar N. Taal, rekenen en de bijvakken. Mijnheer Steenbergen voor tekenen; Mijnheer Tielstra hoofd der school in Boxtel uitsluitend N. Taal. Na enige maanden is jammer genoeg deze Heer verongelukt. In diens plaats werd aangesteld Mijnheer van Gils hoofd der school in Wijbosch, die enige maanden later overleed. Sindsdien trad als leraar op Mijnheer Baudoux. Reeds op 27 febr. 1897 overleed de 1e directrice Zr. Joseph. Als de 2e directrice werd benoemd Zr. Felicité Renders en als nieuwe lerares in de N. Taal werd aangesteld Zr. Vincentia van Esch. Handwerken en muziek werden resp. gegeven door Zr. Virginia Jongbloets en Zr. Leonard de Vaan. De hoogste klas der normaalschool werd nu de 4e cursus en begon met 4 kandidaten Zr. M. Helena v.d. Stappen, Zr.Matheo van Heeswijk, Zr. Christiana Teunissen en Theodorine van Vugt. Van deze 4 eerste kandidaten zijn op 5 mei 1897 de drie eerstgenoemden geslaagd. Op 31 mei hebben deze drie met goed gevolg ook examen gedaan voor handwerken en kwamen 's avonds om 8 uur thuis, gereed om ergens als onderwijzeres geplaatst te worden, wat niet lang op zich liet wachten. Reeds den volgenden morgen om 5 uur verlieten Zr. M. Helena en Zr. Matheo het Moederhuis. De eerste om reeds te 9 uur in Woensel voor de klas te staan en de tweede moest dien zelfden dag in Borne ook nog haar taak aanvangen. No.3 kon nog een maand in het Moederhuis blijven, om eind juni, met Zr. Mathilde v.d. Dennen als hoofd, naar St. Anthonis te vertrekken en daar samen op 1 juli de school voor het L.O. te beginnen”.

Het wekelijks aantal lesuren in 1896-1897 in de vier cursusjaren met voor de meisjes zoals men kan zien een zwaar accent op de nuttige handwerken, overigens exclusief de uren godsdienstonderwijs.

Vak	CI	CII	CIII	CIV
A. Lezen	4	3	3	2
B. Schrijven	2½	1½	1	1
C. Rekenen	5	5½	5	6
D. Taal	4	4	6	7
E. Geschiedenis	1	2	2	2
F. Aardrijkskunde	2	2	2	2
G. Kennis der natuur	2	2	2	3
H. Muziek	2	1	1	1
I. Tekenen	2	2	2	3
J. Gymnastiek	1	1	1	1
K. Nuttig handwerken	6	6	6	7
Subtotaal	31½	30	31	35
Totaal 127½ lesuur.

De bouw van een nieuwe kweekschool

Op de 1e vrijdag in september 1923 wordt een eerder beraamd plan uit de kast gehaald nl. de bouw van een nieuwe kweekschool, verbetering van de voorbereidende klassen en restauratie van de rechtervleugel van het moederhuis, nadat het jaar daarvoor al een nieuwe verdieping is gezet op de hoofdbouw van het moederhuis. Na aanbesteding wordt het werk gegund aan de firma Segers uit Nijmegen voor een geldsom van f 238.400,-. Door sterke toename van het aantal kwekelingen was de noodzaak tot uitbreiding extra urgent geworden. Algemene overste Zr. Theodora Slits stelt het college van B&W op 26 november 1923 in kennis van het congregatiebesluit en schrijft: “Geacht College, het bestuur der kweek- en opleidingsschool der Zusters van Liefde te Schijndel aan de Heikant geeft met verschuldigde eerbied te kennen, dat door haar is aanbesteed een nieuwe opleidingsschool ter vervanging en verbetering der bestaande. Dat door vermeld bestuur echter geen aanspraak zal worden gemaakt op een hogere uitkering wegens gebruikswaarde aan gebouwen, terreinen en meubelen dan de thans voor hare opleidingsschool vastgestelde vergoeding, ook al wordt die waarde door vernieuwing aanzienlijk verhoogd”.
Architect Ch.J. van Liempd maakte destijds een raming van de bouwkosten en kwam tot de volgende conclusie:

	Bedrag
Grondwerk en riolering	f 8.485, -
Kelder centrale verwarming	f 15.000,-
Kweekschool zonder kapel	f 157.485,-
Vloer speelplaats en putjes	f 3.000,-
Centrale verwarmingsinstallatie	f 10.000,-
Architect- en opzichtkosten	f 8.530,-
Totaal	f 202. 050

Er wordt voortvarend gebouwd, zelfs zo dat de voorbereidende klassen al op 1 september 1924 in de nieuwbouw gehuisvest kunnen worden tot grote tevredenheid van personeel en leerlingen. De kweekschool zelf volgt op 1 mei 1925.
Rector Rubbens heeft, op verzoek van monseigneur Diepen, de nieuwbouw en de nieuwe kapel van de Mariakweekschool op 8 december 1925 ingezegend en ook de wijding verricht van de aangebrachte kruisweg.
Inmiddels heeft de kweekschool een nieuw privilege verworven. Per 28 december 1923 is nl. bepaald dat men in de toekomst niet meer hoeft deel te nemen aan landelijke staatsexamens, maar door het zgn. „jus promovendi‟ wordt het docententeam de bevoegdheid toegekend zelf voortaan in eigen huis de eindexamens af te nemen en de akte van bekwaamheid uit te reiken. Dit alles gebeurt vanaf 1924 in de gastenzaal van het moederhuis. Het examen omvat dan de vakgebieden lezen, schrijven, taal, rekenen, vaderlandse geschiedenis, aardrijkskunde, natuurkunde, zingen, tekenen en opvoedkunde. In 1925 worden daar aan toegevoegd de vakken wiskunde, rekenkunde i.p.v. het gewone rekenen, algemene geschiedenis, handwerken, vrije en ordeoefeningen (een vorm van lichamelijke oefening) later de akten J en K en de talen Frans, Duits en Engels.
Het vak godsdienst met als onderdelen godsdienstkennis, bijbelse geschiedenis en kerkgeschiedenis, wordt op dat examen niet vereist. Men haalde hier destijds een apart diploma voor.

Het bijzondere jaar 1929.

Had in oktober 1918 de Spaanse griep voor de nodige opschudding gezorgd, overleden enige meisjes en stuurde men de overige kwekelingen naar huis, in februari 1929 openbaart zich roodvonk. Het is een besmettelijke ziekte, gepaard gaande met koorts, keelpijn en helderrode huiduitslag. Deze bacteriële infectie wordt veroorzaakt door een streptokokkenbacterie en is een typische kinderziekte, die overigens ook bij volwassenen kan voorkomen. Vroeger was het een gevreesde ziekte die weken kon duren en soms oor-, nier-, hart- of gewrichtsaandoeningen tot gevolg kon hebben. Sinds de komst van penicilline en antibiotica kan men de besmetting efficiënter bestrijden. Logisch dat men op het internaat uiterst zorgvuldig omging met deze ziekteverschijnselen. Op de 16e van die maand wordt bij twee meisjes de ziekte ontdekt en nog dezelfde dag worden ze overgebracht naar de barakken in 's-Hertogenbosch. Op andere kostscholen in de regio was al een besluit gevallen de internen naar hun ouders te laten gaan, zodat zich de ziekte niet verder zou uitbreiden. Op de 22e constateert men dat zich op de Schijndelse kweekschool bij een derde meisje de ziekte openbaart, zodat op medisch advies van de huisarts toch iedereen huiswaarts moet keren. Alle families worden telefonisch en telegrafisch in kennis gesteld. Met name de meisjes uit de voorbereidende klassen had men uit voorzorg al afgezonderd van de rest. Pas op 13 april, dus na de paasvakantie, keert iedereen weer terug naar het internaat. Bij aankomst volgt meteen een nauwkeurige medische controle. Men wil niets meer aan het toeval overlaten, te meer omdat ook al sinds eind februari twee jonge zusters besmet waren en men geen enkel risico meer nam. Nadat iedereen genezen was verklaard, werd de hele kweekschool grondig ontsmet.
In september wordt iedereen opgeschrikt door een andere niet voorziene gebeurtenis. Op de 1e dag van die maand overlijdt directrice Zr. Felicité Renders die met ingang van de zomervakantie al ziek was geworden. Ondanks het feit dat ze voortdurend aangaf na de vakantie haar lessen weer te willen hervatten, was de huisarts van mening dat bedrust de enige remedie zou zijn. Ze zou helaas niet meer op haar post terugkeren.
Na ruim 32 jaren intensieve en voortreffelijke bestuursjaren moet de kweekschoolgemeenschap definitief afscheid van haar nemen. Op 14 september wordt een opvolgster benoemd in de persoon van Zr. Anselma Tijhuis en gaat de opleidingsschool voor onderwijzeressen weer een nieuwe fase in.

De start van zuster Anselma Tijhuis.

Het is interessant om te zien hoe de congregatie ten aanzien van de zusters-docenten van de Mariakweekschool de meesten van hen lang op hun post laat blijven en ze ogenschijnlijk vrijwaart van allerlei overplaatsingen van het ene klooster naar het andere. Op zich natuurlijk wel logisch, want het aantal zusters dat de bevoegdheden bezat om kweekschooldocente te worden was uiteraard beperkt! Een kweekschool is immers een uiterst belangrijke beroepsopleiding die zonder meer „een docentenkorps dient te hebben van een bijzonder hoog kwaliteitsgehalte'. Daar heeft de congregatie dan ook altijd een professioneel beleid in gevoerd en er zéér terecht de uiterste zorg aan besteed. Over die langdurige aanstellingen is het een en ander af te lezen van de volgende tabel van 1 september anno 1929, waarin naast de naam ook de diensttijd vermeld staat. Er is dus ook een enkele externe leerkracht in dienst bv. vanuit een praktijkschool, als de nieuwe directrice Zr. Anselma aantreedt.

Naam	Kloosternaam	Diensttijd in jaren en maanden
J.M. Tijhuis	Zr. Anselma	0
G. Gebbink	Zr. Constantina	15 + 1 maand
A.M. Lambooij	Zr. Carmela	17 + 10 maanden
G. Strevers	Zr.Gonzalina	17 + 1 maand
Dhr. G.M. van Velthoven		29 + 11maanden
Voorbeeld	Voorbeeld	Voorbeeld
Voorbeeld	Voorbeeld	Voorbeeld
Voorbeeld	Voorbeeld	Voorbeeld
Voorbeeld	Voorbeeld	Voorbeeld
Voorbeeld	Voorbeeld	Voorbeeld
Voorbeeld	Voorbeeld	Voorbeeld
Voorbeeld	Voorbeeld	Voorbeeld
Voorbeeld	Voorbeeld	Voorbeeld
Voorbeeld	Voorbeeld	Voorbeeld

Tijhuis J.M. Zr. Anselma 0 Gebbink G. Zr. Constantina 15 + 1 mnd. Lambooij A.M. Zr. Carmela 17 + 10 mnd. Stevers G. Zr. Gonzalina  17 + 1 mnd. Velthoven v. G.M. Dhr.  29 + 11 mnd. Aarts M.P. Zr. Stephana 17 + 6 mnd. Dam van W.J. Zr. Stephano 17 + 1 mnd. Boom van de Th.J.E. Zr. Alphonsini 3 + 7 mnd. Horbach J.G. Zr. Theresiana 15 + 6 mnd. Laarschot van de F. Dhr.  tijdelijk – hij was hoofd in Den Dungen Leemputten van de H.F. Zr. Jesualda 17 + 2 mnd. Onzenoort A.M.W. Zr. Antonilla 13 + 1 mnd. Rubbens A.M.J. rector  9 + 10 mnd. Sprangers E.M.H.Th. Zr. Henricia 4   Van deze groep docenten zien we in de lijst van 1940 nog terug: Zr. Anselma met 11 dienstjaren, Zr. Constantina [26 +1], Zr. Carmela [28 + 10], Dhr.v.Velthoven [40 + 11], Zr. Theresiana [26 + 6] en Zr. Antonilla [24 + 9]. Zij hebben gezamenlijk de Mariakweekschool grote bekendheid en een goede naam bezorgd hier in de regio.

Voor het verdere feitenmateriaal over de historie van de kweekschool uit de jaren ‟30 van de vorige eeuw zijn we grotendeels aangewezen op een totaal andere archiefbron. Voor 1929 kan men terugvallen op het bekende memoriaalboek van de congregatie [1836-1929] wat bv. intensief is gebruikt om het gedenkboek van 1926 samen te stellen. Vanaf 1929 zijn het de zgn. hectografen of circulaires van de algemene oversten, die overigens meer direct betrekking hebben op het intern beleid binnen de congregatie en het gemeenschappelijk leven van de zusters, met al z‟n regels en bijzondere gebruiken. Ten slotte is er een derde belangrijke informatiebron bestaande uit 14 dagboeken [1931-1967] die zéér minutieus zijn bijgehouden en waarin men haast van dag tot dag de belangrijkste gebeurtenissen „in telegramstijl opgetekend‟ kan nalezen. Enige opmerkelijke wapenfeiten binnen de Schijndelse kweekschool zijn natuurlijk eerst het zilveren ambtsjubileum van docent Van Velthoven op 8 september 1930. Dat is onder meer herdacht met een prachtige hulde, maar klap op de vuurpijl is zeker geweest de groots opgezette en druk bezochte reünie van oud-leerlingen.

Een overzichtsfoto uit 1930 van de jubilerende docent van Velthoven met familie te midden van alle reünisten. Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters

Ook mag niet onvermeld blijven hoe met name alle studenten van het mulo- en kweekschoolinternaat samen met alle zusters van het moederhuis steevast aanwezig waren bij de bekende sacramentsprocessies, een typische uiting van het rijke roomse leven, waar ook de inwoners van Schijndel zich sterk bij betrokken voelden. In de grote kloostertuin trok men destijds met de monstrans onder het baldakijn, flambouwen en kaarsen rond en de slotplechtigheid vond plaats bij de bekende koepel. Een indrukwekkende stoet die al biddend en zingend rondtrekt.

Twee sfeerfoto‟s van de plechtigheid van een sacramentsprocessie uit 1934. Om de sfeer te proeven van de kweekschool van die dagen is de neerslag van een interview met Sjaan Verschuren die toen in Schijndel studeerde, tekenend ….. …… “De zusters, zo vertelt Sjaan, eisten van ons stipte gehoorzaamheid, weerhielden ons van contacten met de buitenwereld, lieten ons dagelijks een kort wandelingetje in de directe omgeving van het moederhuis maken en eenmaal per week een lange wandeling in rijen van drie naar alle windstreken in en om Schijndel met zijn prachtige buitengebied. We werden geconfronteerd met vaste studie- en ontspanningsuren, slechts driemaal per jaar op vakantie nl. met Kerst, Pasen en een maand zomervakantie, geen permanent in je haar, verplicht dragen van een uniform, dagelijks een mis bijwonen in de kweekschoolkapel, ‟s avonds gezamenlijk het rozenhoedje bidden, saaie weekenden waarin we heel vaak gedichten zaten over te schrijven. Typerend voor die strakke discipline is de anekdote over een van de leerlingen, die het waagde met Schijndelkermis vanuit het openstaande raam wat té uitbundig naar feestvierende jongelui te zwaaien…..de waaghals kon uit Schijndel vertrekken. Ja zo ging dat…..tegenwoordig zou het niet meer denkbaar zijn met onze mondige jeugd, aldus Sjaan. Wij waren nogal gezagsgetrouw opgevoed in die tijd. De regelgeving was duidelijk en van thuis uit hadden we geleerd „volgzaam‟ te zijn. Enigszins rebelse typen onder de internen hadden geleerd hun gevoelens redelijk te onderdrukken en zich maar aan te passen. Op de kweekschool golden logischerwijs de normen en waarden die in de ogen van de toenmalige zusters heel belangrijk waren en de meisjes werden in een religieuze sfeer door hun studietijd heen geleid en begeleid, in de hoop, dat velen van hen zouden intreden. Sjaan herinnert zich van de lange wekelijkse wandelingen o.a. de specialiteit van zuster Constantina, die werkelijk elk willekeurig bermplantje in het buitengebied met naam en toenaam kende. Ze ziet ook nog met ongelofelijk veel plezier terug op de kunstkring van de Mariakweekschool, waar men o.a. toneelstukken schreef en feestliederen en cantates instudeerde. Zelf heeft Sjaan eens een behoorlijke toneelrol gespeeld in een historisch stuk over de bekende Frankische koning Clovis en zijn Clothilde. Het maakte je wat cultuurgevoeliger, iets waar je je hele leven plezier van zou kunnen hebben, was vaak de achterliggende filosofie. Ook bezochten de kwekelingen, meestal klassiek getinte, toneeluitvoeringen op de abdij van Heeswijk en bij de paters Damianen te Sint Oedenrode. Buiten een wat huiselijker aangeklede recreatie- of ontspanningszaal zag je verder saaie gangen, klassen en een strak ingerichte studiezaal met een surveillerende zuster die vanuit haar iets hoger geplaatste katheder alles nauwkeurig in de gaten hield. Ook op de slaapzalen was toentertijd weinig te beleven. Op je slaapcel, die van boven gewoon open was, had je een gordijn als „deur‟ en verder naast je bed een kleine eenvoudige wastafel. Dat was overigens al luxe in vergelijking met het mulo-internaat, want daar had je alleen maar lange rijen wasbakken voor gemeenschappelijk gebruik. De slaapzaalzuster riep met luide stem wanneer het tijd voor je was om je te verschonen. Baden deden we met een rokje aan”. Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters

Groepsfoto van de kwekelingen uit 1936 - 1e rij v.l.n.r.: Mien Korti, Jaantje Bekkers, Sjaan of Jaantje Verschuren, Jo Huls, Maria Peeters Weem, Paula Sterke, Maria Bakers, Lina Lomme; 2e rij v.l.n.r: Betsie van Heck, Anneke van Munster, Tonia van Zeeland, Jet Lagarde, Dora Poos, Maria Albers, Marian Croonen, Tinie Greep, Mia van Loon, Lucie Krol; 3e rij v.l.n.r: Zr. Francesca Tausch, Tonnie Tausch, Erica Doreleijers, Marietje Kanen, Mien Wijtvliet, Riet van der Steen, Lies van Berkel, Tonnie van Onzenoort, Marietje Blankers, Jule van der Heijden, Truus Lagarde, Mia der Kinderen, Zr. Anselma Tijhuis; 4e rij v.l.n.r: Mien van de Nieuwenhof, Maria Verhagen, Toos Saenen, Til Houbraken, Bertha van der Hagen, Lucie van der Hagen, Chris Bakermans, Stanny van Lith, Marietje Peters, Marietje Saenen, Gerarda ten Haef, Marietje Scholten, Petra Versantvoort [later zijn er verschillenden van ingetreden]

Dan de feestelijke viering van het 40-jarig bestaan van de kweekschool met een gezongen H.Mis in de Mariakapel op 1 mei 1936. Bij die gelegenheid is weer een fraaie feestcantate gecomponeerd. Maar dat feest zal toch enigszins overschaduwd zijn geweest door andere ontwikkelingen met af en toe donkere wolken boven Pastoor van Erpstraat 1. Op de 29e april vindt er een centrale vergadering plaats van de R.K.Kweekschoolbond op de toenmalige Bisschoppelijke Kweekschool van de Fraters van Tilburg in de Sint Josephstraat te ‟sHertogenbosch. Dit alles naar aanleiding van een brief van de minister van Onderwijs Kunsten en Wetenschappen dd. 23 april 1936. Er komen vertegenwoordigers bijeen van maar liefst 43 kweekscholen. Blijkbaar is gespreksonderwerp geweest de voortzetting van de rijkssubsidie voor kweekscholen. Diverse opleidingsscholen zien het zwaard van Damocles al boven hun hoofd hangen. Wat zal er straks gebeuren met de kweekscholen waarvan de subsidie wordt ingetrokken of sterk verminderd…..kunnen die rekenen op de onvoorwaardelijke steun van de andere instituten die wel gesubsidieerd blijven? Dat heeft in die dagen de gemoederen sterk bezig gehouden. Op de 6e juni volgt een tweede bespreking en wordt van hogerhand meegedeeld, dat er in ieder geval zeven meisjeskweekscholen opgeheven zullen worden. De 19e van dezelfde maand valt de definitieve beslissing, waarbij Schijndel gelukkig van opheffing gespaard blijft. Een hele geruststelling! Men kan nu wat rustiger toeleven naar het eeuwfeest van de congregatie op 1 november 1936, waarover in deel 3 uitgebreid is ingegaan. Het eeuwfeest is voor de kweekschool echter wel een uitgelezen gelegenheid om eens een prachtig uitstapje te organiseren. In het Burgers‟ dierenpark in Arnhem hebben ze het geweten….rector van Heusen, Dhr. van Velthoven, 44 kwekelingen van de 1e tot en met 4e cursus, 7 leerlingen van de huishoudschool, 84 meisjes van de voorbereidende kweekschoolklassen, 18 zusters aspiranten [met tijdelijke geloften], 21 leden van de congregatie [zusters met eeuwige geloften] vertrekken vanuit het moederhuis richting Arnhem en brengen tevens een bezoek aan paleis het Loo te Apeldoorn. Vervoersbedrijf van der Rijt zet tegen een vergoeding van f 2,- per persoon zes bussen in en het entreekaartje voor het dierenpark kost de reisleiding slechts f 0,25. p.p. Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters

In het kader van dat eeuwfeest is vanuit de kweekschool en de ulo [voorbereidende kweekschoolklassen] nog wel meer gebeurd in de novembermaand van 1936 o.a. een grootse huldiging, een gezamenlijk bezoek aan het graf van pastoor Antonius van Erp de stichter van de congregatie, bezoek van alle ouders van de kwekelingen en over twee data verdeeld een reünie van oud-leerlingen waarvan er de ene week 256 en de andere week 260 naar Schijndel zijn afgereisd.

Afkondiging van de mobilisatie In het boek over de granaatweken van de hand van mijn oud-collega Louis van Dijk is over de [voor]mobilisatie en de oorlogsperiode alles wat aan wetenswaardigheden bekend was prachtig bij elkaar geplaatst. Op de oorlogsdocumentatie vanuit het moederhuis is al uitgebreid ingegaan. We concentreren ons nu meer op de lotgevallen van kweekschool en internaat en de vervelende gevolgen daarvan, vooral puttend uit de aantekeningen zoals die zijn vastgelegd in de serie dagboeken van het hoofdbestuur. De eerste tegenvaller biedt zich al meteen aan als in 1939 de op 6 januari 1937 benoemde rector Verhoeven, die de 22e daarop volgend zijn intrek neemt in het rectoraat, wordt opgeroepen om als majoor Verhoeven zijn functie van legeraalmoezenier op te pakken, zonder te weten voor hoe lang. Op 25 augustus 1939 vertrekt hij naar Den Helder. Twee dagen later wordt de mobilisatie definitief afgekondigd onmiddellijk gevolgd door een oproep om paarden te leveren. De zusters krijgen op de 4e september hun eerste oefening in het kader van de luchtbescherming. De zomervakantie voor de meisjes van de kweekschool wordt verlengd tot de 6e september, zodat de zusters wat langer intern koortsachtig overleg hebben kunnen plegen van …..hoe zullen we alles perfect organiseren onder de nieuwe omstandigheden. Hun improvisatievermogen zal nog duchtig op de proef worden gesteld. Op het moment dat alle internen weer binnenstromen wordt door de heren Kooken en de Bever een deskundige inspectie uitgevoerd naar de kwaliteit van de ingerichte interne schuilkelder nl. het souterrain van het kweekschoolgebouw. De militaire staf van de 4e divisie wordt bij particu lieren ingekwartierd en men richt het patronaatsgebouw in als bureau. De directe gevolgen van deze inkwartiering is dat het consultatiebureau voor zuigelingen zich moet vestigen in de gymzaal en het personeelskamertje van de lagere school, de Sint Elisabethvereniging voorlopig vergadert in de kleine gastenzaal, hun magazijntje wordt ondergebracht in de school en alle EHBO-artikelen bergt men op in het magazijn van het Wit Gele Kruis. Ook zijn de militaire doktoren Oppenraaij en Michels in de weer om ergens een zaaltje te bemachtigen voor zieke soldaten, dat uiteindelijk ook in de gymzaal van de „buitenschool‟ wordt ingericht. Intussen is de functie van godsdienstleraar aan de kweekschool vacant en wil het hoofdbestuur op zeer korte termijn in deze vacature voorzien. Dat lukt. Op 8 september 1939 meldt zich de heer Mercx prefect van klein seminarie Beekvliet aan om de honneurs van rector Verhoeven waar te nemen. Hij treedt daags daarop al in functie. Maar het is helaas van zéér korte duur. Tien dagen later immers wordt een nieuwe vervanger verwelkomd in de persoon van Dr. Kerssemakers, die juist zijn theologische studie te Rome en Bonn heeft voltooid. De lesgevende taak in godsdienstonderwijs, bijbelse geschiedenis, kerkgeschiedenis en liturgie aan de kweekschool is voorlopig weer veilig gesteld. Alles gaat door zoals men gewend is en ook zullen de gebruikelijke examens worden afgenomen. Wat de kweekschoolleiding in die dagen daadwerkelijk heeft moeten regelen om geen inbreuk te hoeven doen op het normale les- en studieprogramma zullen we nooit weten, maar het zal niet gering geweest zijn! Tegelijk met het initiatief voor een structurele bijdrage aan een omvangrijke breiactie nl. 35.000 wollen mutsen en handschoenen voor de militairen krijgt kapitein Brouwers half november verlof om in de openvallende uren de gymzaal van de kweekschool voortaan te gebruiken om met de soldaten te kunnen turnen. Het mobilisatiejaar wordt volgens de dagboeken afgesloten met een sfeervolle kerstnachtviering in de Mariakapel van de kweekschool voor alle ingekwartierde militairen die in Schijndel verblijven en voor hen wordt eerste kerstdag een feestelijk kerstontbijt geserveerd in de grote gymzaal. Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters

De geslaagden uit 1938 vl.n.r. 1. Guus Voets 2. Mien van den Nieuwenhof 3. Paula Sterke 4. Mia der Kinderen 5. Marietje Scholten [Zr.Angelina] 6. Mien Wijtvliet 7. Jo Huls 8. Bets van Heck 9. Marietje Blankers 10. Lucia van der Hagen 11. Mien Korte 12. Tobie Scholten 13. Tonny van Onzenoort 14. Jule van der Heijden 15. Lies van Berkel 16. Truus Lagarde [Zr. Josepha] 17. Chrisje Bakermans 18. Stannie van Lith – en bij deze groep hoorden ook de zusters Floribertha van Hal en Engeltrudis Wijtvliet

De geslaagden uit 1940 staande v.l.n.r. Wies Witbroek, Diny Peeters, Bert van Roij, Nelly Beijers, Mien Tibosch en Carla Driessen – zittend v.l.n.r. Jet Geerkens, Marianne Croonen en Maria Bakers – niet op de foto staan Zr. Berlindis Kok en Zr. Marie Oda Versantvoort Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters

Er is weinig invoelingsvermogen nodig om te beseffen dat voor de leiding van mulo-, huishoudschool- en kweekschoolinternaat een moeilijke tijd aanbreekt. Niemand weet op dat moment precies wat de bewoners van het moederhuis allemaal boven het hoofd hangt. Op 16 maart 1940 wordt de meisjesschool ontruimd en worden 309 Hollandse militairen ingekwartierd. Op het moederhuis zelf logeren zes officieren. In april wordt de school aan de Pompstraat deels opgeëist en besluit men om de jongens en meisjes van de Servatiusparochie om beurten in dezelfde lokalen lessen te laten volgen nl. de jongens van 8.00-12.00 uur en na de middag de meisjes van 13.00-17.00 uur. Als op 10 mei het bombardement op Rotterdam een angstige periode inluidt, vertrekken de Hollandse soldaten en worden de gebouwen drie dagen later ingenomen door Duitse militairen, die verdeeld worden over de school en de boerderij, terwijl de heren officieren de slaapzaal van de mulo tot hun beschikking krijgen. Die van de Mariahoeve zijn overigens na tien dagen weer verder getrokken. Na het nodige improvisatievermogen van zusters en lekenpersoneel is de situatie op de 21e mei dusdanig onder controle, dat alle lessen op mulo, huishoudschool en kweekschool in ieder geval weer hervat kunnen worden. Hoe men dit allemaal precies voor elkaar heeft gekregen is nergens tot in detail beschreven, maar geloof maar dat de zusters uiterst inventief te werk zijn gegaan! Angstig blijft de sfeer overigens wel. Uit veiligheidsoverwegingen worden de meisjes tijdelijk naar beneden gehaald omdat er ‟s nachts nogal wat vliegverkeer van vijandelijke vliegtuigen is en veel van de internen worden behoorlijk onrustig. Eind ‟40 wordt de grote kapel verduisterd en verzorgt men de vieringen in de Mariakapel van de kweekschool.

Een drukte van jewelste in de kleine eetzaal onder het moederlijk toezicht van Zr. Mariëtta. Men wijkt uit naar Den Dungen In de dagboeken staat vermeld dat men een volkomen nieuwe fase in gaat als op zaterdag 11 april 1942 tien Duitse officieren aanbellen en verzoeken om alle gebouwen grondig te mogen bekijken in verband met een op handen zijnde grootscheepse inkwartiering. Alle bouwtekeningen worden kritisch onder de loep genomen. De 13e komen ze nog ‟n keer terug en al op de 17e van die maand meldt een officier van de Ortscommandant uit ‟s-Hertogenbosch dat kweekschool en mulo met hun internaten, als ook de lagere school en bewaarschool, tegenover het moederhuis gelegen, door de Wehrmacht gevorderd worden. Het volledige meubilair en alle bedden dienen ter plaatse te blijven. Verder wordt alles ontruimd. Men heeft dit natuurlijk enigszins zien aankomen en er worden met name door moeder Petronella Walboomers al gesprekken gevoerd met Den Dungen, waar men beschikt over een internaat waar voorheen schipperskinderen werden gehuisvest, voor opvang van de kwekelingen. Intussen bereikt het hoofdbestuur via de gemeente Schijndel het vervelende bericht dat ook de gebouwen van het „Sint Josephgesticht‟ gevorderd zullen worden, exclusief klooster en inventaris. De kwekelingen, die inmiddels op paasvakantie zijn, krijgen bericht, dat deze vakantieperiode gezien de omstandigheden met enige dagen wordt verlengd en de ouders worden tegelijkertijd geïnformeerd over de aanstaande verhuizing van de kwekelingen richting Den Dungen. Op 3 mei wordt alles gerealiseerd en nemen de kweekschoolleerlingen hun intrek in het klooster van Den Dungen.

Huishoudelijke dienst of corvé……maar vele handen maken licht werk. Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters

Tussen de lesuren door of op een regenachtige vrije middag even gezellig ontspannen aan de piano of samen rondom een gezelschapspel vertier zoeken.

Een muzieklesje volgens de muziekmethode Ward gegeven door Zr. Marie Cecilia Vogels. Alle ruimten in het moederhuis worden heringericht. De meisjes van de 3e muloklas komen op 4 mei terug. Dan volgen nogal wat interne verschuivingen binnen het gebouw. De beschikbare ruimten worden ingezet voor de internen nl. slaapzaal St.Anna van de aspiranten, de leeszaal en de studiekamer van novicen en postulanten. De refters van de postulanten en aspiranten worden omgetoverd tot eetzalen voor de kinderen. De aspiranten krijgen de ziekenkamer St. Theresia als eetzaal en de recreatiezaal van de novicen wordt voorlopig eetzaal voor de postulanten. Een andere ziekenkamer richt men in als studiezaal voor de jonge zusters. Vele oudere zusters zullen zich de vertrekken met die variatie aan heiligennamen nog wel levendig herinneren! De vreugde is echter van korte duur. Alles is op orde als twee nieuwe officieren opdracht geven een deel van het klooster te ontruimen omdat kweekschool, mulo en lagere school te weinig ruimte bieden voor de militairen. Op de 1e verdieping zullen nog ontruimd worden de kliniek en de twee ziekenkamers van de zusters alsmede de donkere kamer St.Martha. Op de 2e verdieping moet er drie slaapzalen van de zusters aan geloven, waarvan er een daags te voren was ingericht voor de kinderen van de 3e muloklas. He laas…..Befehl ist Befehl! Tot overmaat van ramp blijkt de zusterslaapzaal Onze Lieve Vrouw van Bijstand door de Duitse Wehrmacht afgebroken te zijn. Consternatie alom! Maar…..de zusters houden het hoofd koel, overdenken nieuwe alternatieven en door de heer Kriellaars worden slaapgelegenheden aangeboden in het bekende bondsgebouw in de Toon Bolsiusstraat. Het hoofdbestuur besluit van dit aanbod dankbaar gebruik te maken. De bovenruimte van ruim 14 meter lang en 11 meter breed wordt als slaapzaal ingericht voor de mulokinderen van de 1e en 2e klas. Op de 11e mei gaan de algemene overste en moeder vicares nog eens poolshoogte nemen zowel in het bondsgebouw als in Den Dungen om klaslokalen, slaapplaatsen e.d. aan een grondige inspectie te onderwerpen. Met de eigenaar van café Smits wordt afgesproken dat de naaischool voor Dungense meisjes ondergebracht zal worden in een leegstaande zaal in zijn café. Voor slechts 1 gulden per dag kan deze ruimte gehuurd worden.

De heer Van Velthoven hier in zijn laatste docentenjaar in gezelschap van de examenklas 1942-1943 die allen slaagden.

Aan dit „dwergfornuis‟ zoals men schreef durfden het de zusters toch te wagen om ze te vullen….die 120 magen! In de kloosterkroniek van Den Dungen wijdt men aan de tijdelijke opvang van kwekelingen slechts één alinea te midden van de andere oorlogsnotities. De kroniekschrijfster heeft het volgende opgetekend: “…..zo leefden wij van de ene dag in de andere, totdat er voor ons klooster Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters

iets bijzonders ging gebeuren. Ons gesticht was nl. door het hoofdbestuur van Schijndel uitverkoren tot een „ballingsoord voor de Schijndelse kweekschool‟. Al in april begon de grote verhuizing van beddengoed, schoolbanken, boeken, schoolborden, enfin van alles wat maar mogelijk en nodig was. Studiezaal en werkkamer van de zusters werden klassen, eveneens twee pensionkamers. De slaapzaal der zusters werd ingericht voor de kinderen, de zusters gingen op de zolder slapen. Wat ‟n verandering voor ons! Met open armen ontvingen we onze Schijndelse zusjes, met de kinderen, die voor de Duitsers hadden moeten wijken. Ons convent groeide ineens geweldig aan. Ons reftertje zat propvol als we allen aan tafel waren. ‟t Was behelpen hier en daar, maar toen de kinderen op 3 mei arriveerden was de kweekschool spoedig in actie en al liep alles nog niet altijd op rolletjes, de zaak marcheerde en al gauw ging het goed. De kwekelingen brachten heel wat leven en gezelligheid in ons klooster en waren hier graag. Op 26 juli was ‟t het zilveren kloosterfeest van onze ZEW algemene overste, dus ook de kweek had feest. Drie dagen lang vermaakten zij ons met haar gezang op de speelplaats. Ook het afscheid van de heer Van Velthoven, die vele jaren zijn diensten aan de kweekschool heeft gegeven, had plaats in ons huis, wijl ook de leraar zijn leerlingen in hun ballingsoord had kunnen volgen. Aan die ballingschap kwam een einde op 24 juli 1943 toen het moederhuis in staat was de kweekschool weer terug te nemen. Het was een gezellige tijd geweest!”. Over dat langdurig verblijf is destijds een schitterende reportage samengesteld van ca. 35 foto‟s. De kwekelingen hebben daar bij elke foto in dichterlijke taal, vaak zelfs op rijm, hun belevenissen vastgelegd en dit album geschonken aan Zr. Cécile Kievits de algemene overste. Wie de onderschriften leest en de foto‟s bekijkt krijgt een goede indruk van de omstandigheden, de sfeer, de relatie docenten versus kwekelingen, de onderlinge saamhorigheid en het improvisatietalent van velen, om er in dit „ballingsoord‟ voor eenieder echt het allerbeste van te maken! De tachtigers onder de nog levende zusters en oudkwekelingen die diep in hun geheugen willen duiken, herinneren zich vast en zeker nog [inmiddels wat vervaagde] beelden, misschien soms wat bange, maar zeker ook fantastische momenten uit die evacuatieperiode. Vanwege dit zeer bijzonder stukje kweekschoolhistorie hebben we bij wijze van hoge uitzondering meerdere sfeerfoto‟s uit die reportage opgenomen.

In een onderaardse gewelf zijn de zusters Adriënne, Alice en Andree ijverig in de weer voor alle huisgenoten. Het letterlijke onderschrift luidt: Schijndel en Den Dungen verenen hun krachten om saam te werken tot heil van het kind en moeder Clara is hier weer de schakel, die de conventen zo innig verbindt.

Grote schoonmaak op de kweekschool Op 6 mei 1943 wordt de militaire keuken met z‟n drie hoge schoorstenen, die kort na de inbeslagname van de kweekschool op de speelplaats is opgebouwd, weer afgebroken. Moeder Annie voert namens het hoofdbestuur met een inspecteur van de Duitse Wehrmacht een grondige controle uit op het voorwaardelijk vrijgegeven gebouwencomplex. De maandelijkse schadevergoeding voor het eerdere gemis van de gebouwen vervalt hiermee. De komende weken staan helemaal in het teken van een algehele schoonmaak. Lagere school en bewaarschool worden als eerste onder handen genomen. De gehele operatie duurt zowat tot de 22e van die maand. Al op de 12e mei kan het bewaarschoolonderwijs, zoals het toen nog heette, weer ter hand genomen worden. Door zusters en kinderen worden alle leermiddelen en meubilair vanuit het patronaatsgebouw, waar vanaf 7 september 1942 de kleuters waren ondergebracht, overgebracht naar de Pastoor van Erpstraat. Goed drie dagen later wordt ook de kweekschool voorwaardelijk vrijgegeven, met dien verstande dat de commandant enige stringente voorwaarden stelt nl. de verduistering moet voorlopig blijven, de door de Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters

militairen aangebrachte wasgelegenheid dient in tact te blijven en de uitkijktoren op het hoogste gedeelte van het kweekschoolgebouw mag nog onder geen beding worden afgebroken. Met man en macht begint men aan de grote schoonmaak. Eerst, mede in verband met de kweekschoolexamens, worden gymzaal, handwerkzaal, refter en recreatiezaal in gereedheid gebracht. Later volgen de andere vertrekken. Het schriftelijk kweekschoolexamen heeft men nog, zij het enigszins provisorisch, in Den Dungen gehouden onder toezicht van Dr. Dekkers. Het mondeling gedeelte vindt plaats op 15 mei voor 3 zusters en 11 kwekelingen. Voorlopig blijven de kwekelingen van de cursussen I II en III nog in Den Dungen gehuisvest. Pas op 24 augustus besluit het hoofdbestuur de kweekschool van daar uit weer over te plaatsen naar het moederhuis. Voor het transport van leermiddelen en meubilair zal de firma Jansen de Wit zorg dragen. Enige dagen later, nadat alle gebouwen opnieuw zijn schoongemaakt en vooral ontsmet, zegent rector Verhoeven het gehele complex in en kunnen de 55 meisjes van de kweekschool, de 19 van de huishoudschool en de 109 muloleerlingen weer aan een nieuw schooljaar beginnen. Het wordt een zeer woelig en onrustig cursusjaar en het onderwijs zal met name vanaf april 1944 vast en zeker constant ontregeld zijn geweest. Op 27 april 1944 worden lagere school en kleuterschool in de Pastoor van Erpstraat gedeeltelijk gevorderd om te gaan dienen als kledingmagazijn. Na het bericht van de invasie van de Geallieerden in Normandië vertrekken veel meisjes van het internaat, meestal op verzoek van hun ouders, al naar huis. Er volgt voor de rest een vervroegde zomervakantie. In september vordert men het gehele complex Pastoor van Erpstraat 4 en worden de kinderen ondergebracht in de gymzaal en handwerkzaal en een muloklas. De angstaanjagende granaatweken in september/oktober 1944 zijn natuurlijk helemaal hectisch geweest en was van een reguliere onderwijsvoorziening weinig of geen sprake. De verwoestingen aan het gebouwencomplex waren niet gering! Het een en ander is tot in detail te lezen in het boek dat destijds is geschreven door mijn oud collega Louis van Dijk. De opluchting is groot als de bevrijding een feit is en op 29 oktober 1944, de feestdag van Christus Koning, wordt dat gevierd met een gezongen H.Mis in de noodkapel, die is ingericht in de refter van de kweekschool. Maar bevrijding betekende voor de kweekschool zeker niet, dat alles weer hersteld en opgepakt kon worden zoals men voor de oorlog gewend was. In november 1944 volgt een uitvoerige bespreking of de kweekschool evt. ondergebracht kan worden in het gebouw Hemelrijken te Eindhoven, omdat de Schijndelse kweekschool en speelplaats weer opnieuw zijn gevorderd, alleen nu niet door de Duitse Wehrmacht maar door de Royal Air Force. In de loop van de decembermaand komen er steeds meer Engelse militairen, terwijl de Schotten worden gehuisvest in het schoolgebouw tegenover het moederhuis. Tussen de 8e en 13e januari 1945 keren alle kwekelingen van cursus IV die in het bevrijde gedeelte van ons land wonen terug naar Schijndel en nemen hun intrek in het oude kweekschoolgebouw. Op resp. 7 en 28 februari melden de meisjes van de cursussen I II en III zich en is de kweekschoolgemeenschap weer compleet.

Op weg naar het gouden feest [1896-1946] Indrukwekkend moet de bevrijdingsoptocht zijn geweest op 5 mei 1945, georganiseerd door de kweekschoolleerlingen, die feestvierend en onder grote publieke belangstelling door de Pastoor van Erpstraat, Hoofdstraat, en Pompstraat zijn getrokken. Enige dagen later hebben ze bovendien deelgenomen aan een officiële hulde door de gemeente Schijndel ter ere van de nog aanwezige Engelse militairen. Een der kwekelingen hield in het Engels een schitterende toespraak, waarvan de kalligrafisch zeer fraai uitgewerkte tekst aan de commandant werd aangeboden. In juni van dat jaar is het kweekschoolgebouw door de R.A.F. officieel vrijgegeven en schakelt men weer langzaam over op het normale kweekschoolleven. Een saillant detail uit die dagen……de 20 examenkandidaten zijn zonder examen gepromoveerd tot onderwijzeres krachtens een Koninklijk Besluit van 8 juni 1945.

Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters

De groep geslaagden uit 1945 met rector van Haaren: 1e rij v.l.n.r. Mientje Bouten, Maria Ellenbroek, Annie Priems; 2e rij v.l.n.r. Maria van Beek, Jo Watrin, Denny Blankers, Rikie van Doren en Anna Franken; 3e rij v.l.n.r. Annie de Kroon, Rosa Brands, Jeanne Wijn, Mien Takken en rector van Haaren; 4e en bovenste rij: Diny Beijers en Truus Koopmans – op de foto missen we een aantal geslaagden nl.: Wil Peeters, Joop Wilbers en de zusters Ma. Francisca Tra, Ma. Ignatia Dolmans, Gemma Ma. de Reijer, Ma. Lidwine Oude Vrielink

Groep geslaagden uit 1946: staand v.l.n.r Jacqueline van Erp, Net Bouwmans, Willie Schevers, Antoinette Wouters; zittend v.l.n.r. Coleta van den Borg, Riet Rogmans, Truus Tusveld en op de foto ontbreken de zusters Veronique van Woerkum, Henrice Marie van de Zanden en Marcelline Geerdink Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters

Het jaar 1946 zal grotendeels in het teken staan van de voorbereidingen op het gouden feest van de gesubsidieerde Mariakweekschool [18961946]. Dat is in die dagen uitbundig gevierd. De toenmalige algemene overste Zr. Cecile Kievits houdt een warme toespraak aan het adres van de leraren en leraressen, die in die 50 jaren in stille opoffering, krachtdadige plichtsbetrachting, offervaardige volharding en grote toewijding de Mariakweekschool tot een niet meer weg te denken instituut hebben gemaakt ter bevordering van het Roomse onderwijs en als opleidingsschool voor de jonge religieuzen. Er zijn cantates geschreven en vanuit alle hoeken van het land zijn creatieve oorkonden richting kweekschooldirectie en hoofdbestuur gezonden, waarin de oud-kwekelingen hun dankbaarheid lieten doorklinken voor zoveel mooie jaren van studie, de gedegen en professionele opleiding, vooral de persoonlijke vorming in alle opzichten en de meegekregen feeling voor orde, discipline, plichtsbesef en gemeenschapszin. Het blijkt een unaniem gevoelen te zijn dat leeft onder de kwekelingen die uiteindelijk kozen voor het religieuze leven, maar ook onder hen die als leek in het onderwijs zijn verder gegaan! Een zeer speciale oorkonde is die met de volgende tekst: “Op 1 mei 1946, in het 7e jaar van het pontificaat van Paus Pius XII, in het 6e bestuursjaar van Mgr. W. Mutsaerts, bisschop van ‟s-Hertogenbosch, onder de regering van Koningin Wilhelmina en het bestuur van moeder Cecile Kievits als algemene overste van de Zusters van Liefde te Schijndel, heeft de Mariakweekschool aldaar haar 50-jarig bestaan herdacht – gevolgd door de namenlijsten van de zusters van het hoofdbestuur anno 1946, de zittende leraressen, de oud-leraressen en tenslotte de groep oud-leerlingen onderwijzeressen die op dat moment in het moederhuis wonen.

  Een van de rijk geïllustreerde oorkonden die naar Schijndel zijn gestuurd t.g.v. het gouden kweekschooljubileum met de namen van hoofdbestuur en kweekschoolteam Een oorkonde waarin het congregatiewapen mooi is ingetekend omringd door zonnebloemen. De oorkonde waar de kwekelingen kijken naar de prachtige beeltenis van de patrones van de kweekschool.

De gouden kweekschool verder op weg Bij de bespreking van het gouden feest van de kweekschool is verzuimd te vermelden dat de heer van Velthoven een jaar van te voren definitief afscheid had genomen. Een gerenommeerd kweekschooldocent, die zich in zijn bijna 40jarige Schijndelse periode op heel veel terreinen dienstbaar heeft gemaakt. In de oorlogsjaren werd zijn woning verwoest en gingen ook zijn dierbare boekencollectie en allerlei bijzondere aantekeningen verloren. Ondanks dat zware verlies was hij de man die een boeiend oorlogsverslag samenstelde voor de Schijndelse gemeen schap. Uit het in memoriam dat in 1947 in de Schijndelse Courant is afgedrukt wordt hij geroemd om zijn welbespraaktheid, zijn enorme inzet voor harmonie Sint- Cecilia, zijn activiteiten ten behoeve van de leeszaal, de organisatie van de Koninginnedagfeesten, het Wit Gele Kruis, zijn ontelbare redevoeringen en excellent organisatievermogen. Voor het bekende spreekwoord …„Praten als Brugman‟ is de door de Schijndelnaren in die tijd zelfs een eigen bedachte variant verzonnen nl. „Praoten es de leeraar‟. Hij wordt op 68-jarige leeftijd getroffen door een beroerte en na een kortstondig ziekbed over Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters

lijdt hij in Den Dungen op 10 januari 1947. Het in memoriam wordt afgesloten met de volgende woorden: “Dat hij ruste in vrede is de wens van allen, van de ouderen die door zijn werk veel goeds en schoons zagen ontstaan, van de jongeren die zijn arbeid zullen voortzetten en voltooien tot heil van ons dierbaar dorp, dat in het hart van de heer van Velthoven een zo grote plaats innam. De eeuwige vrede hebbe zijn ziel”.

Blijkbaar is er kort na de oorlog een gebrek aan onderwijzend personeel. Op diverse plaatsen worden zgn. „spoedcursussen‟ georganiseerd. Zo gaan enkele zusters-kweekschooldocenten nl. de zusters Servatia, Constantina, Carmela en Anselma vanuit de Schijndelse Mariakweekschool enige keren per week naar Eindhoven om daar mee te werken aan de versnelde opleiding van de aankomende nieuwe onderwijzeressen.

De grote groep cursisten van de spoedcursus 1947-1948 in Eindhoven met in het midden rector Meulemans.

 Langzaam maar zeker komt er medio 20e eeuw op de Schijndelse kweekschool, maar ook elders in den lande, een mentaliteitsverandering op gang. Zeker ook mede door het aantreden van de nieuwe rector Jos van de Schoor in 1952 gaan er in de dagelijkse praktijk van de opleidingsschool annex internaat schoorvoetend wat zaken veranderen en is een proces van een zekere flexibilisering op gang gekomen. Vast en zeker is ook een betekenisvolle factor geweest een, in een krantenartikel van mei 1956, aangehaalde uitspraak van de toenmalige paus Pius XII over de opvoedingsmethoden in internaten. Die heeft het bestuur van het internaatscomplex aan de Pastoor van Erpstraat beslist aan het denken gezet. Een pauselijke congregatie als die van de Zusters van Schijndel zou adviezen vanuit Rome immers niet zo maar naast zich neerleggen. De toen regerende paus geeft opvoeders in mulo- en kweekschoolinternaten de serieuze overweging mee, dat een te strenge en strakke uniformiteit kan leiden tot verstikking van het persoonlijk initiatief. Ook bestaat volgens hem het gevaar

dat aan de internen een al te hoog geestelijk peil wordt opgedrongen.

Portret van Paus Pius XII – Giuseppe Giovanni Eugenio Pacelli. Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters

Bovendien zo verklaart hij, dat door al te grote gestrengheid sterke karakters tot opstandigheid worden gebracht en schuchtere studenten misschien wel ontmoedigd. Hij waarschuwt voor de zgn. massa-opvoeding en pleit voor een juiste balans tussen werk en ontspanning voor de jonge mensen op jongens- en meisjesinternaten. Zelfs, zo schrijft hij, dienen godsdienstoefeningen binnen redelijke perken te blijven. De jeugdige studenten zelf worden aangespoord eraan te werken en ernaar te streven dat ze uitgroeien tot voortreffelijke persoonlijkheden. De paus spreekt zijn teleurstelling uit, dat er „heden ten dage‟ zoveel jonge mensen gevonden worden, die geen gevoel meer hebben voor een groot en verheven ideaal en zich beperken tot de bevredi ging van hun gemakzucht. Hij benadrukt nog eens extra dat men zich niet moet inlaten met allerlei beuzelarijen. Tenslotte houdt hij de opvoeders voor te streven naar een verantwoorde balans tussen de thuisopvoeding en die op het internaat, zodat de een niet afbreekt wat de ander opbouwt! Het feit dat dit krantenartikel zorgvuldig is bewaard in het kloosterarchief en bij de kweekschooldocumentatie is aangetroffen bewijst mijns inziens, dat de leidinggevende zusters van toen zich beslist hebben bezonnen op de woorden van „het hoofd van de Rooms Katholieke kerk te Rome‟ en er hun conclusies uit getrokken hebben.

Foto van de klasgenoten van Miek Broeren nl. de geslaagden uit 1949 te weten: bovenste rij v.l.n.r. Agnes Blankers, Annie Scholten (†), Guus Hamelynck, Francina Janssen, Nel van Amersfoort [later ingetreden]; middelste rij v.l.n.r. Thea van Onzenoort, Jetty van der Vloet, Miek Broeren, Ria Morselt, Nettie de Louwere [later ingetreden], Jo Poorthuis (†); onderste rij v.l.n.r. Miep Jansen, Riet Hassels, Dymph Sprangers (†), Miep Dongelman (†), Corrie Broeders, Ine Hillege, Trees Couwenberg en Johanna Meijers [later ingetreden] – ook slaagden Zr. Clementine Kommeren en Zr. Herlinda Wewer – het verplichte gummiboordje, het strikje of lavalière er onder en de rest van de kleding diende men van thuis mee te brengen.

Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters

Interview met Mieke Broeren (†) Ze is beter bekend als Miek en binnen de familie als Puck Groenendaal-Broeren uit Den Dungen. Ze heeft in haar jeugdjaren, samen met nog drie zussen, inderdaad haar mulo- en kweekschooltijd doorgebracht bij de Zusters van Schijndel. Haar broer Piet werd later zelfs kweekschooldirecteur. In dat gesprek schetste ze een sfeerbeeld van haar belevenissen en persoonlijke ervaringen uit die studieperiode.

Terugkijkend concludeert ze voor zichzelf dat ze, in tegenstelling tot haar oudere zus die op het maandrapportje alleen maar tienen haalde op alle onderdelen, met enige schrik en beven uitkeek naar die maandelijkse rapportage. Ze bleef regelmatig op zessen steken en besloot ‟n keer een maand lang haar allerbeste beentje voor te zetten en een voorbeeldige kwekeling te zijn. Ze deed alles supergoed, gedroeg zich correct, uitermate beleefd, alles exact volgens de bestaande strenge regelgeving, maar het mocht niet baten. Tot op de dag van vandaag weet ze nog niet, waarom juist zij maar bleef hangen op zessen! Er waren onder haar klasgenoten hele volgzame meisjes, maar Miek had er wat moeite mee zich volledig te plooien naar de heersende wetten en regels en uitte van tijd tot tijd de nodige kritiek. Ja, dat strookte niet met de opvattingen van de zusters en het normen- en waardenpatroon op de toenmalige kweekschool. Haar klas heeft op een dag een lelijke aanvaring gehad met de directrice zuster Anselma naar aanleiding van een liedje, geïntroduceerd door een zekere Anna de Haas uit Son, dat met enige regelmaat door de gangen of over de speelplaats klonk. De strekking van het lied kwam er op neer, dat men soms een gruwelijke hekel aan al dat gestudeer had, want „blokken‟ zou men! Dit ludieke protest viel niet altijd en overal in de smaak. De tekst was als volgt: “Op ons studje moet je wezen, op ons studje moet je zijn. Daar staat op de deur geschreven, heel veel studie en chagrijn. Op onz‟ boeken klein en groot, sjouwen wij ons eigen dood. O allerakeligst studje, ik haat je zo!” Met het „studje‟ werd de studiezaal bedoeld. Degenen die in die jaren op de kweekschool zaten en deze tekst lezen, zullen zich vast nog wel de impact en draagwijdte van deze versregels voor de geest kunnen halen. Zuster Anselma, kennelijk geïrriteerd door deze „klaagzang‟, hield op haar beurt een soort „donderpreek‟ en liet de groep eenzaam en alleen achter met haar uitspraak: “Als jullie zo‟n hekel aan studeren hebben, dan hoef je van mij écht niet meer te studeren, hoor!” De dreiging in haar stem ontging niemand en de hele klas werd drie kwartier lang aan haar lot overgelaten. Dat leidde tot een soort collectief gewetensonderzoek en de slotconclusie moest zijn….laten we maar weer ijverig aan de studie gaan! De pedagogische en psychologische aanpak van de kweekschooldirectrice, hoe hard misschien ook, had effect gehad. Voor de jonge interne kwekelingen was bezoek van buitenaf, tussen de schoolvakanties in, een volledig taboe, de te verzenden brieven werden meestal door de zusters gecensureerd, kranten mocht men niet lezen en de dagorde was zodanig, dat men van ‟s morgens 6.00 uur tot ‟s avonds 21.30 voortdurend in touw was met lessen volgen, studeren, sporten, ontspanning, een variatie aan huishoudelijke werkzaamheden en bidden. Toch ziet Miek met genoegen terug op haar studietijd, waarin ze een prima opleiding heeft gekregen en de strenge regelgeving van toen paste helemaal in de sfeer van die tijd.

Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters

Het docententeam uit die tijd en hun lesgevende taak: 1e rij vlnr. Zr. Antonilla [hoofd op de Boschweg en gaf op woensdagmiddag aardrijkskunde], Zr. Anselma [directrice, opvoedkunde en geschiedenis], rector van Haaren [godsdienst], Zr. Carmela [kerkgeschiedenis, tekenen, Engels en Duits], Zr. Theresiana [lichamelijke opvoeding]; 2e rij vlnr. Zr. Marie Margarita [natuurkunde en biologie], Constantina [wiskunde, rekenen en schrijven], Zr. Marie Servatia [Nederlands, Frans en muziek], Zr. Simona [handwerken]; niet op de foto staan Wolf Lange die eenmaal per week de Wardmethode voor muziek aanleerde en Zr. Helène de zgn. „moeder van de kinderen‟ die als surveillante constant bij de meisjes aanwezig was, aldus Miek Broeren

Men gaat andere accenten leggen Hoe dan ook…..in Schijndel wordt de strenge regelgeving duidelijk versoepeld, een groter accent gelegd op de zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid van de kwekelingen. Ook de activiteiten in de uren „vrije tijd‟ zullen meer in het perspectief geplaatst worden van een grotere zelfontplooiing, nemen van eigen initiatieven, leren organiseren e.d., vaardigheden die elke leerkracht in het latere leven heel hard nodig heeft. Was het voorheen zo dat de kweekschoolleiding zich het recht voorbehield de correspondentie tussen ouders en kwekelingen vice versa te controleren, nu werd dit gewoonterecht opgeheven. Brieven aan derden, buiten de ouders, blijven overigens nog wel onderhevig aan controle en censuur door de zusters. Ook wordt aan ouders de keuze gelaten of ze hun dochter graag extern of intern willen plaatsen. Extern houdt in dat de meisjes dagelijks naar huis gaan. Intern betekent in die dagen: van maandagmorgen tot en met zaterdagmiddag intern waarbij het kostgeld met fl.100 wordt verminderd als men de was thuis doet. Men kan ook kiezen voor een interne plaatsing waarbij de kwekelingen een of meerde re weekends naar huis gaan, overigens zonder vermindering van het kostgeld. Een 3e mogelijkheid is helemaal intern, uitgezonderd de kerst-, paas- en zomervakantie. Wil men in de weekenden met een vriendin naar huis, dan is daar wel een schriftelijke verklaring van de eigen ouders voor nodig. Wat de lectuur, muziekkeuze voor de meisjes betreft….men betracht in deze nog wel de nodige kieskeurigheid! In een brief van zuster Anselma Tijhuis aan de ouders van de studenten wordt uiteengezet hoe belangrijk het is dat de jonge meisjes hun horizon verbreden en daarin wordt een excursie aangekondigd naar Amsterdam waar het Rijksmuseum met een expositie van Bourgondische kunstschatten en het Tropenmuseum worden bezocht en de dag wordt afgesloten met een rondvaart door de Amsterdamse grachten. Enige zusters zullen als begeleidsters meegaan. In de jaren 1952-1953 worden wijzigingen voorgesteld in de schoolgeldheffing. Ook verschijnt een nieuw thema op de bestuursvergaderingen nl. de mogelijkheid voor de meisjes om deel te gaan nemen aan de zwemsport. De gemeente Schijndel zal daartoe „haar keurig ingerichte zwembad‟ enige uren per week reserveren voor de interne kwekelingen die dat hebben kenbaar gemaakt, na goedkeuring Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters

van hun ouders. De zusters vragen aan de ouders om te zorgen voor een „keurig zwempak‟. Een typisch sfeerbeeld wordt in een veel latere periode geschetst door oud-docent Jos Zeegers, die verantwoordelijk was voor tekenen en kunstgeschiedenis aan de aankomende onderwijzeressen. In de vijftiger jaren is hij op een uiterst curieuze wijze aangetrokken als „eerste leek‟ tussen alle religieuze docenten. Men heeft hem destijds helemaal niet gevraagd voor een sollicitatiegesprek, maar hij is benaderd of hij de bereidheid zou hebben een oudere zuster, bij wijze van therapie, tekenles te komen geven. Na enige weken komt de aap uit de mouw….de zuster die zgn. in therapie moest, bleek de tekendocente van de kweekschool te zijn en zij acht, na enige therapeutische lessen van de nieuwe leermeester, de „ingehuurde‟ Jos Zeegers een uitstekende kracht om haar taak te gaan overnemen. Als hij mijmert over zijn kweekschoolperiode schrijft hij: “De mogelijkheden op de Schijndelse kweekschool waren ook toen al legio. Ik kon met de studenten naar buiten om te gaan tekenen, we gingen op excursie, kortom…..alle plannen werden met gretig enthousiasme ontvangen. De aanvankelijke huiver die men had om een man, en dan nog wel een niet-kloosterling, aan te trekken als docent verdween al snel”. Oud-leerlingen die zich de acties van Zeegers nog helder herinneren beamen, dat er sinds zijn komst mogelijkheden werden gecreëerd voor openluchtfeesten en fancyfairs, het instuderen van grote toneelstukken als Marieke van Nimweghen e.d; een aula kon op een bepaald moment tot een middeleeuws marktplein worden omgetoverd compleet met gothische kerk of in een maanlandschap. Hij bleek ook een stuwende kracht achter de examenfeesten. Dit zijn maar enkele karakteristieke uitvloeisels van het nieuwe beleid. De sfeer verandert duidelijk binnen de internaatsmuren! Eind jaren vijftig en begin zestig behaalt ook het kweekschoolkoor Canto Vivo o.l.v. muziekdocent De Greef verbluffende resultaten. De behaalde diploma‟s illustreren de kwaliteit van dit koor.

 De behaalde diploma‟s van Canto Vivo  In dezelfde periode, wat het vernieuwingsproces op z‟n minst heeft versterkt, is ook binnen de congregatie een drang naar openheid, zelfontplooiing en persoonlijkheidsontwikkeling groeiende, wordt de sterke behoefte aan vernieuwend denken over de inhoud van het kloosterleven en pluriformiteit in de beleving van kloosterregel en het „Ora et Labora‟ zichtbaarder en zien we ook de traditionele kleding verdwijnen en plaats maken voor een moderner kloosterhabijt. Allemaal signalen dat er veranderingen op komst zijn en het kloosterleven zoals dat in 1836 in de constituties en regelgeving was neergelegd een nieuwe invulling zou gaan krijgen.

Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters

Een groep zusters-docenten in hun nieuwe kledij die midden jaren ‟50 aan de Mariakweekschool zijn verbonden : vl.n.r. op de achterste rij v.l.n.r. Zr. Marie Margaretha vd Hurk, Zr.Simona vd Weegh, Zr.Agnes Koekkoek, Zr. Marie Angeline van Uitert en Zr. Angelina Scholten - de voorste rij v.l.n.r Zr. Constantina Gebbink, Zr. Marie Odilia Wilms [directrice] en Zr. Marie Servatia Geijsen.

De 19 examenkandidaten van 1955: bovenste rij v.l.n.r. Cristine Tijhuis, Maria Nooijen,Marietje van de Wijer,Truus Heymans,Ria van de Ven en Jo van Hoof - middelste rij v.l.n.r. Zr. Agnes Koekkoek, Zr. Simona van der Weegh, Lucia Jansen, Zr. Marie Servatia Geysen, Annie Vogels, Nelly Meijs, Jo Liedenbaum, Riek Rovers, Zr.Angelina Scholten, Zr.Maria Margaretha van den Hurk, Alice Westenbroek, Dien Raaymakers – zittend v.l.n.r. Ria Hulshof, Tonnie Hulsebos, D. van Keulen,.Zr. Marie Odilia Wilms, rector Jos van de Schoor, Zr.Constantina Gebbink, Jo Clabbers, Gonnie Wijnenen Agnes Hamelink - Ria Hulshof slaagde na een herexamen op 13 december 1955 Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters

De examenkandidaten van 1956: staande v.l.n.r. Annie van Os, Henny van Erp, Jo van Hoof,.Truus Peeters, Jeanne Peeters, Tinie Huijbers, Jo van Drunen, Diny Oerlemans, Nellie Broeders, Celine Broeders, M.Schabbink, Annette Colen, Zr. Johanna Maria Priems, Fien Rakels, Fiet Gielen; geknield Wies Lange en zittend v.l.n.r. A.Peters, Tinie Rooyakkers, Zr.Hubertine Aarts, Mia Wagemans

Een nieuw kweekschoolplan uit 1956 De leidinggevende functie van zuster Anselma Tijhuis als kweekschooldirectrice is sinds 1953 overgedragen aan zuster Odilia Wilms. Kort na haar aantreden wordt ze al geconfronteerd met een grootscheepse onderwijskundige operatie die vergaande gevolgen zal hebben voor de Mariakweekschool. De Haagse politiek, in persoon van onderwijsminister J.Cals, buigt zich dat jaar over de positie van de verschillende landelijke kweekscholen en presenteert een lange termijn visie, met als belangrijk uitgangspunt het benodigde aantal onderwijzers en onderwijzeressen in de nabije en verre toekomst en het aantal opleidingsinstituten. Men wil uiteindelijk naar een verantwoorde kwalitatieve en kwantitatieve spreiding van de kweekscholen over het hele land. Daarbij speelt de omvang van de kweekschool een belangrijke rol. Via allerlei grafieken en getalsmatige overzichten en prognoses, die ik u wil besparen, worden de Nederlandse kweekscholen onder de loep genomen. Wat de Brabantse situatie betreft….. men kent in onze provincie noch een rijkskweekschool noch een gemeentelijke; evenmin een protestants-christelijke. Nee, in het toen nog uitgesproken katholieke zuiden ging het louter om rooms-katholieke kweekscholen met in de meeste gevallen een in- en externaat en praktisch alle onder leiding van religieuzen nl. Baarle Nassau [1], Breda [2], Dongen [2], Eindhoven [3], Etten-Leur [1], ‟sHertogenbosch [3], Oirschot [1], Oudenbosch [2], Schijndel [1], Tilburg [2], en tenslotte Veghel [1], dus maar liefst 19 waarvan 11 meisjeskweekscholen, 7 jongenskweekscholen en 1 gemengde. Tussen het opperen van vernieuwingsplannen, de politieke beschouwingen en discussies eromheen en de uiteindelijke concrete uitvoering ligt vaak een lange periode. Maar de toon is gezet en veel van de bestaande kweekscholen voelen zich bedreigd in hun bestaan.

Misschien is de fase die nu in de geschiedenis van de kweekschool volgt niet heel erg boeiend voor alle lezers. Toch vereist een verantwoorde geschiedschrijving, dat belangrijke thema‟s wel de revue passeren om een goed beeld te krijgen. Vandaar dat ik niet schroom om de historie zo objectief mogelijk weer te geven. Als eerste reactie op het nieuwe kweekschoolplan schrijven de zusters een beargumenteerde brief aan het Centraal Bureau voor Katholiek Onderwijs, waarin ze een poging ondernemen te redden wat er te redden valt. Zo delen zij het bureau het volgende mee: Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters

“Wij hebben een in- en externaat, mede bedoeld tot het opleiden van religieuzen, wat onze enige opleiding is; tevens zijn we bestuur van 45 lagere scholen met ca. 12.000 leerlingen en 5 ulo-scholen met zo‟n 800 leerlingen; we werken meestal in wat kleinere plaatsen, waar moeilijk aan leerkrachten te komen is; op onze eigen lagere en ulo-scholen hebben we alle gelegenheid meisjes te stimuleren onze kweekschool te bezoeken, die thans 92 studenten telt maar in september a.s. zullen dat er meer zijn; zowat de helft hiervan komt van de ulo-school aan de Pastoor van Erpstraat 1; deze school met 134 studenten in 1953 is gegroeid tot 242 in 1956 en daarom zal het aantal kweekschoolstudenten vermoedelijk wel oplopen tot rond de 125, wat dus boven de door de commissie ingestelde norm ligt; bovendien zal ons internaat alleen maar groeien als andere kweekscholen hier in de regio zouden moeten sluiten; met de opleiding op cultureelmaatschappelijk vlak hebben we inmiddels twee jaren ervaring opgedaan; onze kweekschool, waar vier docenten een volledige weektaak hebben en twee anderen zich nog verder bekwamen, dateert al van 1896 en is een van de oudste van ons land”.

De hoofdingang van de kweekschool aan de Pastoor van Erpstraat. Wat de gemoederen in de regio bezighoudt is de vraag over de reële levensvatbaarheid van de Schijndelse kweekschool en die van Veghel en Oirschot. Zou het niet beter zijn Helmond uit te kiezen als nieuwe vestiging. In hoeverre maakt Schijndel nog kans op een experiment van een kweekschool met havo-top in de 1e leerkring, toegankelijk voor alle soorten studenten en dus ook jongens! Onvermijdelijke fusies liggen in het verschiet, maar het laatste woord is er nog niet over gezegd. Ook speelt de overweging in Schijndel eventueel een mavo-havo-kweekschool-scholengemeenschap te stichten, met dan tevens een gemengd karakter. Voor de zusters, die gewend waren aan eigen meisjeskweekschool en meisjesinternaten mulo en kweekschool, een complete nieuwe stap in de ontwikkeling van hun onderwijsfilosofie en in de denkbeelden die tot dan toe geheerst hadden. Binnen de historie van de Schijndelse kweekschool een ombuigingsoperatie van formaat. Maar er was nog meer. Voor de congregatie van de Zusters van Liefde wordt het beheer van het gehele onderwijs een gecompliceerde opgave, vandaar dat het hoofdbestuur, na vele lange diepgaande gesprekken, in 1960 noodgedwongen besluit tot stichting van een scholenbureau, een soort algemeen administratief centrum als overkoepelend orgaan voor al hun kleuter-, basis-, blo-, ulo-, huishoud- en kweekscholen, later bekend onder de naam „de Meierij‟. De congregatie heeft op dat moment 80 scholen met gezamenlijk 450 leerkrachten en 100 krachten in de bedienende sector. De zusters die er vanaf het allereerste begin rechtstreeks bij betrokken worden zijn zuster Veronique van Woerkum, hoofd onderwijszaken, die in 1965 in die functie wordt opgevolgd door zuster Martinia Huijbers tot 1971. Dan volgen de zusters Josephine van Helvoort en Johanna Vianney van Uden als hoofden onderwijszaken, die vervolgens in de periode 1972-1977 nog fungeren als bestuurslid

De ontwikkeling van de kweekschool.

Kweekschool, 50 jarig jubileum

In 1858 beginnen de Zusters van Liefde in Schijndel een normaalschool, vooral bedoeld om, naast het opleiden van onderwijzeressen, nonnen te kweken. In het begin was hierdoor het aantal kwekelingen gering omdat alleenmeisjes werden aangenomen die aanleg en studie ijver verenigde met de neiging tot het religieuze leven. De leerlingen zijn intern en gaan alleen met de zomervakantie naar huis. In 1896 ontvangt de opleiding rijkserkenning. Vanaf dat moment bestaat de eigenlijke kweekschool onder de naam “Maria, Zetel der Wijsheid”. Dit is na die van Dongen de 2e meisjeskweekschool in het land.
In 1880 wordt J.B. Michels hoofd van de Openbare Lagere School Hoofdstraat en tevens leraar aan de normaalschool. Hij is een zeer bekwaam en aimabel docent.
In 1923 neemt hij afscheid van de kweekschool en wordt de bouw van een nieuwe kweekschool aanbesteed.
Deze nieuwbouw wordt in 1924 door de leerlingen van de voorbereiding (latere mulo) en in 1925 door die van de kweekschool in gebruik genomen.

Foto genomen tijdens het 50 jarig jubileum

De leerkrachten.

Kweekschool, 1946. Onderwijzend personeel Kweek school, 50 jarig jubileum.

1946. Onderwijzend personeel Kweek school, 50 jarig jubileum.
Achterste rij A: 1 Zr Marie Margaretha v.d. Hurk (geologie), 2 Zr. Constantina Gebbink (wiskunde-handelsrekenen), 3 Zr. Marie Servatia Geysen (zang, Nederlands, Frans), 4 Zr Simona v.d. Weegh (handwerken).
Voorste rij B: 1 Zr Antonilla van Onzenoort (aardrijkskunde- hoofd Mariaschool Boschweg), 2 Zr. Anselma Tijhuis (geschiedenis), 3 rector A. van Haaren (godsdienst), 4 Zr. Carmela Lambooy (tekenen, kerkgeschiedenis, Engels, Duits), 5 Theresiana Horbach (gym, hoofd Mariaschool Past van Erpstraat)

J.B. Michels, Johannes Bernardus.

J.B. Michels, Johannes Bernardus.
Geboren 08-05-1851 te Uithoorn en overleden 02-06-1924 te Schijndel.
Gehuwd met Elisabeth Johanna Tersmetten. Geb 24-04-1851 te Monster, ovl. 28-01-1922 te Schijndel.
Leraar aan de Kweekschool van 1880 tot dec 1923 (en tevens hoofd van de Openbare lagere School van 1880-1916.)

G.M. van Velthoven, Godefridus.

G.M. van Velthoven, Godefridus.
Geboren 05-04-1878 te Waspik, overleden 10-07-1947 te Den Dungen.
Leraar aan de Kweekschool.

Ook jongens op de Kweekschool

In de 60-er jaren van de vorige eeuw wordt de vraag opgeworpen of de kweekschool niet gemengd moet worden. Mgr. W. Bekkers zegt: “Het kan worden toegestaan, maar ik weet niet of het wenselijk is!” Men moet rekening houden met de omliggende katholieke kweekscholen voor jongens, die wellicht klandizie verliezen. In 1965 wordt bij het Ministerie een aanvraag ingediend om met de kweekschool deel te mogen nemen aan het havo-experiment, hetgeen wordt toegestaan mits de school gemengd is. Aan de kweekschool wordt een 2-jarige Havo-top als voorbereiding verbonden. In 1966 heeft het bisdom geen bezwaar meer tegen het opnemen van jongens aan de kweekschool.

1968
In St. Oedenrode ontstaat een actiegroep die streeft naar een “open scholengemeenschap havo-atheneum". Met "open" wordt bedoeld: “zonder katholieke signatuur". Daartegen bestaan dezerzijds nogal wat bezwaren. Ook de geëiste plaats van vestiging, tussen Schijndel en St. Oedenrode (in het vrijkomende Damianenklooster) krijgt niet de goedkeuring van Schijndel. Als tegenactie komen gesprekken op gang om in Schijndel tot een katholieke scholengemeenschap mavo-havo-atheneum-gymnasium te komen, waaraan ook de gymnasia Beekvliet en Bernrode zouden deelnemen; Beekvliet als gymnasium, Bernrode als atheneum. In een later stadium zou eventueel ook de kweekschool tot de scholengemeenschap kunnen toetreden. De zusters van Schijndel willen van de vreemde combinatie havo-kweekschool af en streven naar een volledige havo die samen met de mavo reeds 600 leerlingen zou tellen. De kwestie van de te stichten scholengemeenschap kan niet los gezien worden van de problemen aan de havo/kweekschool.

Zuster Odilia
Zuster Odilia is directrice van de kweekschool. De taak valt haar zwaar en zij geniet enige tijd ziekteverlof. Op 5 december 1968 roept zij een algemene docentenvergadering bijeen. Door strenge eisen te stellen en regelmatig te verwijzen naar de bepalingen van de akte van benoeming hoopt zij de zaak in de hand te kunnen houden. Tegelijkertijd deelt zij mede dat zij grote inspanningen moet vermijden op voorschrift van de dokter. Zij eist de medewerking van alle docenten en alle voorschriften moeten worden gehandhaafd. Er is veel kritiek op elkaars functioneren. Uit al haar verdere eisen blijkt duidelijk dat zij de touwtjes voorheen niet strak genoeg in handen had en die nu eens stevig wil gaan aantrekken. De positie van de adjunct-directeur H.F. Vissers komt nadrukkelijk aan de orde. Het gehele verslag van deze vergadering ademt een onplezierige sfeer. Ofwel de directrice is aan een overspanning toe, ofwel het team van docenten is inderdaad een stelletje vrijbuiters waartegen streng moet worden opgetreden. Wellicht beide!

Diverse raden worden ingesteld

Een ter bestudering van de te verwachten toekomst van de kweekschool,
Een havo-raad
Een docentenraad kweekschool.

Intussen richt de Rooise actiegroep de stichting VORS op: Voortgezet Onderwijs Rooi-Schijndel.
Op 9 mei 1969 besluit de Raad van Schijndel geen adhesie aan de schoolaanvraag van de actiegroep te betuigen. Er ontstaan grote problemen aan de havo-afdeling van de kweekschool, inmiddels met P.A. (Pedagogische Academie) aangeduid. Ongeveer 100 leerlingen van de havo-top van de kweekschool staken op 20 mei 1969 de gehele dag, nadat de docent drs. G.J. Hamerlinck heeft aangekondigd een dag het werk neer te leggen uit onvrede met de situatie op school. De leerlingen gaan door met hun staking totdat de volgende eisen zijn ingewilligd:

Inspraak in alle zaken die met de leerlingen in verband staan
Verzekering dat alle leraren aan de school verbonden blijven
Het terugtreden van de adjunct-directeur de heer H.F. Vissers

Er is een enorm verloop onder de leraren; in het schooljaar 1968 gingen 9 docenten weg, in 1969 zullen het er weer 8 zijn. De leerlingen achten de adjunct-directeur(Dhr. H.F. Vissers) niet capabel voor zijn taak. Zij vrezen dat 70% zal zakken door het lerarenverloop. De leerlingen van de kweekschool moeten hun standpunt nog bepalen. Voor een goed begrip: het zijn de havo-leerlingen die zich zo roeren. De kweekschool heeft geen problemen met de heer Visssers. De komst van jongens op de school in deze roerige tijd, waarin de jeugd alom meent een protesthouding te moeten aannemen - denk aan de bezetting van het Maagdenhuis-, komt in conﬂict met de sfeer van de kweekschool. Die sfeer is zeer behoudend, beschermend zelfs, alsof alle meisjes toekomstige nonnen zijn. Daarin voelen de jongens zich helemaal niet thuis. De kwestie haalt ook de landelijke pers:

Op 21 mei 1969 schrijft De Tijd

De leerlingen hebben ook bezwaar tegen het rooster met vele hiaten en de te geringe ruimte om in de openvallende uren te kunnen studeren. De onrust bestond al in 1968. Er was veel onenigheid tussen de leraren. Een van de vertrekkende docenten ging zelfs bijna op de vuist met de heer Vissers in een café waar veel leerlingen bij aanwezig waren. Meerdere docenten verzochten het bestuur (3 zusters van Liefde) Vissers te ontslaan. Dit werd na beraad afgewezen.

Per 1 augustus 1969
Een nieuwe bestuur neemt samen met leken de school over. Er komt een nieuwe directeur.

Directeur wordt, een Norbertijn van Heeswijk, de heer Broeren.
Per 1 april 1969 gaat zuster Odilia met ziekteverlof en wordt zuster Maria Margaretha waarnemend directrice

De havo-leerlingen blijven staken tot zij een bevredigend antwoord hebben ontvangen. De kweekschoolleerlingen hebben een uur discussieverlof gevraagd om met de stakers te kunnen debatteren. Zij staan achter Vissers. Op 22 mei 1969 blijkt dat het schoolbestuur inspraak heeft toegezegd aan de stakende havo-leerlingen en -leerkrachten. Maar de leerlingen blijven staken en houden al drie dagen de aula bezet. De heer Vissers heeft ontslag aangevraagd per 1 augustus 1969. De havo-leerlingen zijn solidair met de leraar drs. Hamerlinck, die al langer vecht tegen de ongewenste gang van zaken op de school. De kweekschool doet normaal les; de leerlingen staan achter de adjunct-directeur de heer Vissers. Toch heeft deze zijn ontslag aangeboden. “Het bestuur heeft met ontzag kennis daarvan genomen, mede omdat de heer Vissers de ontstane situatie moeilijk als billijk en recht kan ervaren." Deze zinsnede ervaren de havo-leerlingen als grievend.

Stichting Sint Servaas

Voorstellen van de Stichting:

Bestuursleden kunnen door ouders gekozen worden;
Het docentencorps krijgt inspraak;
Er komt een leerlingenraad, die 2 x per jaar overleg voert met het bestuur.

De zusters zien in dat zij de zaak niet alleen op zijn pootjes krijgen en daarom is Sint Servaas gemachtigd nu reeds te handelen alsof de bestuursoverdracht gerealiseerd is. De heer Hamerlinck schuwt geen stevige aanpak. Hij heeft een telegram aan de Tweede Kamer gezonden: “Gaarne onderzoek op hoog niveau naar het onderwijskundig en financieel wanbeleid van bestuur en directie van de havo te Schijndel." Hij is van mening dat de staking een protest is tegen de adjunct-directeur, die sinds zuster Odilia met ziekteverlof ging feitelijk de leiding heeft. Met hem valt niet te praten; met de nonnen aan het bestuur heerst er een middeleeuwse situatie. Sinds augustus 1968 zijn er reeds 10 docenten ontslagen of zelf weggegaan. Zij moeten lesgeven van 8.50 u. tot 17.50 u. Dat is veel te lang; uniek in den lande. De kweekschoolleerlingen kennen de heer Vissers al 10 jaar de havo-leerlingen nog geen jaar. De kweekschoolleerlingen komen bij elkaar in de gymzaal. Zij vinden dat de naam van de school in diskrediet wordt gebracht. De heer J. Roebroek van het nieuwe bestuur zegt dat een constructieve oplossing de naam van de school alleen maar goed kan doen. Het bestuur hoeft de heer Vissers niet te rehabiliteren: “respect voor de lofwaardige houding van de heer Vissers" zegt al genoeg. Vissers overweegt zijn ontslagaanvrage in te trekken. De havo-leerlingen staken weer sinds Vissers inderdaad zijn ontslag introk.

24 mei 1969 :Burgemeester mr. A.Th.J.H. van Tuijl doet aan het hoofd van een politiemacht een inval in de P.A. en gelast de stakende docenten en leerlingen van de havo-afdeling weer aan het werk te gaan, anders zal tegen hen worden opgetreden wegens huisvredebreuk. De stakers gaan noodgedwongen weer aan het werk. De politie spreekt over 5 politieauto's; de leerlingen tellen er 13 à 14. De docenten krijgen van het bestuur een spreekverbod tegenover de pers. De zusters schrijven aan de ouders van de studenten: In het Brabants Dagblad stond dat 10 leraren ontslag zouden hebben gevraagd. Dit zijn er slechts 8 plus 1 mondelinge aankondiging. 6 van hen hebben slechts een tijdelijke aanstelling tot 1 augustus. De zusters hebben aan de Katholieke Schoolraad verzocht een onderzoek in te stellen naar de oorzaken van de moeilijkheden. Naar aanleiding van het telegram van Harmelinck zegt de Staatssecretaris mr. J.H. Grosheide in de Kamer, dat hij geen onderzoek zal instellen, omdat na de Pinkstervakantie de lessen weer hervat zijn.
27 juni 1969
Er rijzen weer moeilijkheden aan de P.A. met de havo-afdeling: de leraar P.J. Gribling, onbevoegd en met weinig ervaring, heeft een klacht gedeponeerd bij de Inspectie; de leerkrachten zouden te hoge punten hebben gegeven. De Inspectie ontkent dat. De overige leerkrachten willen een aanklacht indienen tegen Gribling wegens smaad. Op 3 juli heeft een aantal leraren van de P.A. (havo-afdeling) zich achter de doelstellingen van de actiegroep VORS geschaard voor een havo tussen Schijndel en St. Oedenrode. St. Servaas heeft een aanvraag ingediend voor een volledige, katholieke havo in Schijndel. De groep leraren met Harmelinck als hun woordvoerder bestrijden het recht van Sint Servaas, die pas op 1 augustus in functie treedt. De bevolking moet beslissen of er een open of een katholieke havo komt. Enkele raadsleden zullen hun chauvinisme overboord moeten gooien. Docent G. Harmelinck krijgt geen schorsing of oneervol ontslag, zoals hij graag zou willen, want dan kan hij ertegen in beroep gaan en zal blijken wie er gelijk heeft. Hij heeft nu zelf ontslag gevraagd en tot zijn spijt "eervol" gekregen. In oktober 1969 blijkt in de raadsvergadering dat enkele leden het initiatief van de VORS willen steunen. Bij een stemming wordt echter de gevraagde adhesiebetuiging met 11 tegen 5 stemmen afgewezen. De actiegroep gaat praten in Den Haag. Er heerst vreugde over de steun van 5 met name genoemde raadsleden uit Schijndel. Daartegenover betuigen 5 raadsleden uit Rooi hun steun aan een katholieke havo-school, maar wel buiten de gemeentegrens tussen Rooi en Schijndel, bijvoorbeeld in het Damianenklooster. De zusters delen mede dat zij zich na invoering van een nieuwe structuur uit het bestuur van St. Servaas willen terugtrekken. Roebroek is van mening dat bij aanpassing van de statuten het gehele bestuur zijn zetels ter beschikking moet stellen. Een commissie van goede diensten is teleurgesteld over de gang van zaken en wil aan het schoolbestuur van St. Oedenrode adviseren steun te geven aan de VORS en beschouwt zich als opgeheven, omdat er geen toenadering te verwachten is.
Juni 1970
Van de 98 leerlingen van havo-4 gaan er slechts 47 normaal over naar havo-5; 24 worden voorwaardelijk bevorderd; 2 met een straftaak wegens fraude bij een proefwerk Engels en 25 blijven zitten. Hiervan willen de leraren 16 niet meer toelaten. Bestuurslid Van Berkum en directeur Broeren zijn het oneens of deze leerlingen zomaar verwijderd kunnen worden. Op 13 juli wordt geconstateerd dat veel van de te verwijderen leerlingen reeds mondeling of schriftelijk zijn afgemeld. Uiteindelijk worden er slechts 6 definitief verwijderd.
Maart 1971
Er worden gesprekken gevoerd met de klassenvertegenwoordigers van de P.A. en de havo. De leerlingen van de P.A. zijn kritisch over enkele docenten: de aanpak van hun lessen is onvoldoende en de studenten voelen zich teveel als kinderen behandeld. Ook bestaat onrust over het examen vanwege veel wisselingen van docenten en gemiste lessen. Vooral bij Engels, gegeven door de directeur. Hij is er vaker niet dan wel! De klachtenlijst van de havo-leerlingen is eindeloos! Vooral ook over Engels door de directeur. Er heerst een voortdurende onrust over de toekomst van de P.A. Er worden moeilijkheden verwacht door het teruglopen van het aantal leerlingen. De leraren vrezen voor hun aanstelling in de toekomst.
Eventuele bestuurlijke fusie van enkele P.A.'s
Tussen de bedrijven door wordt er voortdurend overleg gepleegd over een eventuele bestuurlijke fusie van enkele P.A.'s. Zo liggen er in 1971 al statuten gereed voor een op te richten stichting die de P.A.'s van Schijndel, Veghel en Oirschot zou kunnen besturen. St. Servaas zal voorstellen tot het samengaan van Schijndel met Veghel; Oirschot is negatief.
Bij het 75-jarig bestaan van de kweekschool in 1971 schrijft Broeren in het Brabants Dagblad: Er heerst een goede sfeer op school. De problemen zijn al 2 jaar voorbij. Er zijn nu 28 leerkrachten voor 301 leerlingen, waarvan bijna 2/3 deel havo-top. De toekomst is wat onduidelijk; herhaaldelijk wordt gesuggereerd dat de P.A. moet verdwijnen. Wij wachten de maatregelen van Den Haag af.
Maart 1972
Het Kamerlid dr. Zelissen pleit voor de VORS. Dat wordt niet gewaardeerd, het werkt onrust in de hand. In Schijndel wordt een werkcommissie ingesteld om vergaderingen voor te bereiden omtrent de stichting van een scholengemeenschap MAVO/HAVO. Vraag is of de P.A. ook kan toetreden tot die gemeenschap. En wat met de leraren van de havo-top als die naar de gemeenschap overgaat? Krijgt P. Broeren de kans om directeur van de nieuwe scholengemeenschap te worden? Daar zal hij meer voor voelen dan voor een gedecimeerde P.A. Er komt een vergadering van het bestuur St. Servaas met de docenten van de P.A. Daarin wordt opgekomen voor de belangen van Broeren, terwijl het bestuur hem verwijt niet voldoende informatie aan de leraren te hebben doorgespeeld. Dhr. Roebroek, voorzitter van St. Servaas, geeft een gedegen uiteenzetting over de verlopen gang van zaken. De vergadering is het er over eens dat er sprake is van miscommunicatie en de docenten bieden aan het bestuur hun excuses aan voor de harde opstelling. Roebroek deelt nog mede, dat het niet in de bedoeling ligt de P.A. in de scholengemeenschap op te nemen; die moet fuseren met andere P.A.'s en onder een ander bestuur komen. De contacten met Oirschot en Veghel zijn op niets uitgelopen. Er wordt nu gedacht aan contact met de K.P.A. voor basis- en kleuteronderwijs te 's-Hertogenbosch. Dat zouden de docenten toejuichen. Over de benoeming van Broeren tot directeur van de scholengemeenschap doet Roebroek geen uitspraak; er komt een open sollicitatieprocedure. Een discussie over individuele personen kapt hij af.
April 1972
Er is een vergadering van het bestuur met de directeuren. Hier wordt geconstateerd dat de verhouding tussen de leraren van M.A.V.O. en H.A.V.O.-top verbetering behoeft. Broeren wijt het aan een te groot aantal parttime leraren. De voorzitter, dhr. Roebroek, heeft geprobeerd om één gezamenlijke vertrouwenscommissie samen te stellen, maar dat is mislukt. Er doen geruchten de ronde dat 3 ambtenaren van het Ministerie uit Den Haag Schijndel bezocht zouden hebben, maar daar is noch bij de M.A.V.O. noch op de P.A. iets van bekend. Wordt hier van één van beide zijden een spelletje gespeeld? Als eenmaal de beoogde scholengemeenschap een feit is, zal de H.A.V.O.-top aan de P.A. worden opgeheven. Deze zal dan deel uit gaan maken van de gemeenschap. Het samengaan van de K.P.A. met een P.A. in de omgeving wordt nog even afgehouden: zou het mogelijk zijn de K.P.A. in de scholengemeenschap op te nemen? In mei laat de directeur van de K.P.A. aan St. Servaas weten dat een 20-tal leerlingen niet kan worden bevorderd van H.A.V.O.-4 naar -5 en dat de doubleurs liefst worden heengezonden. Bovendien is een spijbelregeling ingevoerd: na 3 X illegaal afwezig zijn wordt de leerling weggestuurd. Deze regeling werpt zijn vruchten af. De directeur van de K.P.A. gaat buiten de normale vakantietijd op vakantie. Er is bericht binnen dat de H.A.V.O. op het scholenplan 1973/’74/’75 is geplaatst. In juni blijkt dat van de 87 kandidaten van de H.A.V.O. top er 8 zijn gezakt en dat 7 een her hebben. Van de P.A. zijn waarschijnlijk alle 47 kandidaten geslaagd.
In oktober kan worden gemeld dat de scholengemeenschap M.A.V.O.- H.A.V.O per 1 augustus 1973 wordt gestart. De benoemingsprocedure voor een directeur wordt in november afgerond. De voorzitter legt in een gesprek aan Broeren uit waarom hij niet is benoemd. Het lerarencorps van de P.A. zal daar moeite mee hebben. Zij komen met een plan, om Broeren voorlopig tijdelijk als directeur van de gemeenschap aan te stellen, terwijl hij tevens directeur van de P.A. blijft. Vissers heeft daar dan als adjunct de leiding. Later kan na een democratische stemming van de docenten worden beslist of Broeren directeur van de gemeenschap kan blijven. Het bestuur gaat hier niet mee akkoord. Zeker is dat dhr. Aldenhoff vertrekt, die is al enkele jaren over zijn pensioentijd heen. Een benoembare sollicitant heeft zich teruggetrokken, zodat de sollicitatieprocedure opnieuw is opgestart. Besloten wordt in augustus 1973 te starten met een brugklas en tegelijkertijd de H.A.V.O.-top van de K.P.A. op te nemen in de scholengemeenschap. Deze H.A.V.O.-top blijft wel op de eigen locatie zitten. Op 27 februari 1973 wordt Drs. J.F. Neefjes uit Haarlem per 1 augustus benoemd tot directeur van de scholengemeenschap. In maart heeft nog een pittig gesprek door het bestuur met Broeren plaats om ontstane meningsverschillen op te lossen. Broeren blijft directeur van de K.P.A. Op de K.P.A. wordt per klas slechts één uur godsdienstles per week gegeven. Dat moeten er 2 worden. Neefjes beveelt voor de scholengemeenschap een goede godsdienstleraar aan: dhr. J.A. Siemonsma. Deze begint op 1 november 1973. In het nieuwe schooljaar zullen ongeveer 110 leerlingen op de P.A. zitten, verdeeld over 6 klassen.

Akademikon = communicatie op de Academie.

In september 1973 verschijnt de eerste editie van een raar periodiek. Niet alleen de naam is raar, maar ook het tijdstip van verschijnen doet vreemd aan. De eerste 6 nummers verschijnen allemaal in september 1973; de nummers 7 t/m 9 verschijnen in november. In december verschijnt nogmaals een nr. 9 en daarnaast nog nr. 10;. De inhoud echter vergt de meeste aandacht: de uitgever, docent Bart van Schijndel, blijkt een enthousiast omvormer van de school tot een studie-en levensgemeenschap. De term academisering valt herhaaldelijk. Wij lezen o.a. dat de P.A. niet in de scholengemeenschap, die intussen Skinle heet, zal worden opgenomen; Den Haag is tegen algemeen voortgezet onderwijs met hoger beroepsonderwijs in één scholengemeenschap. Het 14e en 15e, en tevens laatste, nummer van Akademikon dat men aantreft verschijnen in april 1974.

Er is sinds september 1973 geen H.A.V.O.-top meer aan de K.P.A. verbonden. In november wordt dhr. A.M. van Bilsen welkom geheten als beoogd voorzitter van St. Servaas, als opvolger van dhr. Roebroek. Dhr. Schreurs is benoemd tot godsdienstleraar op de P.A. De oudervereniging van de P.A. heeft op advies van Broeren besloten zich op te heffen. Het vergaat de K.P.A. niet slecht: van de 33 hoofdakte-examinandi in juni 1974 zijn er 28 geslaagd. In augustus zijn er 61 eersteklassers op een totaal van 124 leerlingen. Voor het nieuwe schooljaar loopt het aantal aanmeldingen in 1975 echter terug. 3 docenten verlaten de K.P.A. vanwege de onzekere toekomst, volgens Broeren. Er worden 3 nieuwe docenten aangesteld. De studenten zijn vol lof over dhr. Schreurs. Alle eindexamenkandídaten zijn geslaagd en nog mooier, hebben allen reeds een aanstelling! Maar…. het ziet er somber uit voor de P.A. Schijndel; die is te klein voor een zelfstandig voortbestaan. Er zijn 4 grotere in de omgeving. In januari 1976 denkt men steeds somberder over het voortbestaan van de K.P.A. Men gaat een gesprek aan met de P.A. te Veghel. De Inspectie is zeer tevreden over de leerkrachten die door de K.P.A. worden afgeleverd. Die goede naam doet zeker al de ronde, want er zijn weer 62 nieuwkomers en nog 15 lopende aanvragen. De P.A. van Veghel voelt zich iets veiliger dan de K.P.A. van Schijndel, want zij hebben een groter aantal studenten en zij liggen iets verder van Eindhoven en Den Bosch, waardoor hun achterland iets groter is. In mei is het aantal nieuwe aanmeldingen opgelopen tot 80, terwijl er nog 15 in beraad zijn. Het totaal aantal studenten loopt op van een kleine 130 tot 169. De directeur neemt zijn verlof op van 12 september tot 2 oktober. Hij heeft zopas zijn 25-jarig priesterjubileum gevierd. Er zijn nieuwe statuten voor St. Servaas; dat bestuur wordt voortaan democratischer samengesteld. De identiteit van de K.P.A. is in het geding. Er zal in het bestuur over gediscussieerd worden als Pastor C.Th.J. van den Brand aanwezig is. Gevolg is dat aan de K.P.A. een discussiegroep is samengesteld om van gedachten te wisselen over de identiteit. In 1977 zijn er iets minder nieuwe aanmeldingen: 71. Van de 46 geslaagden hebben 7 geen examen katechese gedaan; zij hadden geen interesse! Er is een studentenraad in oprichting aan de P.A. Daarnaast willen de studenten ook nog een academieraad. Daar zegt het bestuur “nee” tegen. In januari 1978 dragen de studenten een kandidaat voor het bestuur voor in de persoon van mevrouw Blaffert, die wordt benoemd. 40% van de studenten heeft een enquêteformulier betreffende de identiteit ingestuurd. Het resultaat is helaas niet bekend.
Juli 1979
De de laatste zuster neemt afscheid van de K.P.A.. Het is zr. Simona v.d. Weegh, die bijna 34 jaar heeft les gegeven in naaldkunst, nuttige en fraaie handwerken en tenslotte textiele werkvormen.
1 januari 1983
Het het beheer van de K.P.A. wordt overgenomen door de Katholieke Stichting tot Opleiding van Onderwijs-gevenden te ‘s-Hertogenbosch. De K.P.A. blijft vooralsnog wel in Schijndel gevestigd. Per 1 januari 1984 zijn de voormalige Bisschoppelijke Kweekschool, de P.A.’s Mariënburg en Concordia, de Opleidingsschool voor Kleuterleidsters, alle te ‘s-Hertogenbosch, en de K.P.A. Schijndel opgeheven en gezamenlijk opgegaan in de Katholieke PABO te ‘s-Hertogenbosch.
1 augustus 1984
Piet W. Broeren heeft zijn functie van directeur van de K.P.A. Schijndel neergelegd. Op 20 december wordt zijn afscheid gevierd. Op 1 augustus 1985 wordt de locatie Schijndel opgeheven. De laatste 10 leerlingen moeten hun studie aan de PABO in Den Bosch afmaken. De zusters krijgen weer de vrije beschikking over haar gebouwen. Op 29 juni wordt een reünie van 600 personen gehouden, oud-leerlingen en docenten. Allen ontvangen zij ter herinnering een ets van docent Toon Widlak. Het gedeelte van het kloostercomplex waarin de P.A. gevestigd is geweest wordt hierna gesloopt. Hiermede komt een einde aan een zeer belangrijke tak van onderwijs in Schijndel, voor de zusters niet alleen, maar voor de gehele gemeenschap van Schijndel. Ontelbaar zijn de afgeleverde leerkrachten, gedurende lange tijd alleen zusters, maar later mannen en vrouwen van allerlei pluimage.

Groepsfoto's

Foto's genomen tussen 1891-1900

Kwekelingen in uniform van het cursusjaar 1890-1891.

Kwekelingen in uniform van het cursusjaar 1890-1891.
Kwekelingen in uniform van het cursusjaar 1890-1891 de periode dus waarin de kweekschoolopleiding nog niet door het rijk werd gesubsidieerd want dat gebeurde pas in 1896.

Studenten van de normaalschool anno 1893 .

Studenten van de normaalschool anno 1893.
Achterste rij A: 1. zr. Everarda Coppens, 2, zr. Majella van der Hagen, 3. Marie van Oirschot, 4. zr. Bonifatia Claassen, 5. zr. à Cruce Cooijmans, 6. zr. Caroline Cooijmans, 7. zr. Marie Theodra van Amstel, 8. Marie van de Westelaken, 9. Marie van Engeland.
Derde rij B: 1. zr. Dionysa Verhagen, 2. Truda van Acht, 3. zr. Aloisa van Sambeek, 4. zr. Augustine Koenraads, 5. zr. Matheo van Heeswijk, 6. zr. Raijmunda de Rooij, 7. zr, Theodorine van Vucht, 8. zr.M.Cristine Jongbloets, 9. Johanna Bouwens.
Tweede rij C: 1. zr. Alphonsina Poos, 2. Marie Smits, 3. zr. Coleta Renders, 4. Bertha Berens, 5. Anna Eijcken, 6. zr.M.Cristiana Welvaaerts, 7. Hubertina van Liempt, 8. zr.M.Helena van der Stappen, 9. zr.M.Seraphina van der Heijden.
Voorste rij D: 1. rector Bogaerts 2. zr. Theophile van de Sande, 3. Mina van Uden, 4. zr.Joanna Marie van Sambeek, 5. zr.Benedicta Verhagen, 6. Marie Wolters 7. onbekende zuster 8. Innocentia Eijcken [directrice].

Kwekelingen in uniform 1896.

Kwekelingen in uniform 1896.
De groep kweekschoolleerlingen in uniform uit 1896 toen de oude normaalschool bij wet mocht overgaan in een gesubsidieerde kweekschool.

Kwekelingen in uniform 1898.

Kwekelingen in uniform 1898.
Kwekelingen in uniform op de speelplaats van de kweekschool anno 1898.

Een groep kwekelingen uit 1898.

Een groep kwekelingen uit 1898.
Een groep kwekelingen uit 1898: 1. onbekend, 2. Christine van Laarhoven [zr.Adriana], 3. Sientje van de Ven, 4. Betje Welvaarts [zr.Francina], 5. Marie van de Pol [zr.Richarda], 6. Jona Vermeltfoort [zr.Celesta], 7. Nella Verstappen [zr.Marie Arnoldine], 8. Betje Konijn [zr.Petronilla], 9. onbekend, 10. Anna Smits [zr.Phil0thea], 11. Jo van Will [zr.Sebastiana], 12. Gerarda Hol [zr.Boromea], 13. Mina Haarhuis [zr/Alouise], 14. Gezina Haarhuis [zr.Engelmunda], 15. Cato van de Pol [zr.Modesta], 16. Louisa Koedijk, 17. onbekend, 18. Thilda van de Kerkhof [zr.Eleonora], 19. Marie Roelofs, 20. onbekend.
De achtergrond van deze foto wordt gevormd door de hoofdingang van de [vroegere] lagere school. Die deur kwam uit op een flinke vestibule, waarvan rechts en links enige schoollokalen lagen, die toen zijn omgebouwd tot recreatiezaal der mulo, enige pianokamertjes en de zgn. speelkamer.
Achter de vestibule lag de schoolgang en daarachter lagen de overige schoollokalen, die verbouwd zijn tot refter van de mulo, vestiaire en de daarbij aansluitende vertrekken als vleeskamer enz. voor het werk der zusters.
De kleine raampjes links en rechts van de schoolingang gaven licht aan de berghokjes voor vegers, zemen, sponzen en ander schoonmaakmateriaal.
Op de foto ziet men nog duidelijk [bij no.12, 13, 14 en 20] het stenen pad dat toen op de nog onbestrate speelplaats liep vanaf het stoepje uit de vorige kweekschool maar de hoofdingang van de school.

Kegelspel op de speelplaats van de kweekschool rond 1900.

Kegelspel op de speelplaats van de kweekschool rond 1900.
1. Mina van Gestel, 2. Ilse de Plan, 3.Onbekend, 4. Bertha de Martinez, 5. Johanna Langenhorst, 6.Onbekend, 7. Ciska van Amelsfoort, 8.Onbekend, 9. Marietje Sassencling, 10. Anna van Hoof, 11. Maria Sars, 12. Betsy van Antwerpen

Speelpauze op de speelplaats van de kweekschool 1900.

Speelpauze op de speelplaats van de Kweekschool 1900.

Kweekschool, groep kwekelingen op de speelplaats rond 1900.

Kweekschool, groep kwekelingen op de speelplaats rond 1900.
Groep kwekelingen op de speelplaats van de voorbereidende klassen rond 1900.

Kweekschool, groep kwekelingen op de binnenplaats rond 1900.

Kweekschool, groep kwekelingen op de binnenplaats rond 1900.
Groep kwekelingen in uniform op de binnenplaats rond 1900.

Foto's genomen tussen 1901-1910

Een groep kwekelingen in uniform anno 1903.

Een groep kwekelingen in uniform anno 1903.
Nummer 1. Thilda van de Kerkhof [later zr. Leonora], 2. Johanna Holl [later zr. Alise], 3. Annie van de Sande, 4. Rica van Alphen, 5. Marie Schakenraad, 6. Rica Verstijnen, 7. Marie de Vaan, 8. Anna van Herpen, 9. Mina de Jong [later zr. Francisca Marie], 10. Anna van Lith, 11. Mina van Wetten [later zr. Paulina], 13. Betje van der Putten [later zr. Adelgonda] en links half zichtbaar Nella Verstappen [later zr. Marie Arnoldine]

Een groep kwekelingen in uniform anno 1903.

Een groep kwekelingen in uniform anno 1903.
Bovenste rij A: 1. zr.Theodora van den Heuvel, 2. Mina van Grotel, 3. zr. Marie Petra van der Doelen, 4.zr. Ignatia van Vlokhoven, 5. zr.Gerarda Majella Buskens, 6. Sisca van Doren, 7. zr. Emmanuël Hamelynck, 8. zr.Johanna van Vroonhoven, 9. zr. Anna Claassen, 10. zr. Antonia Huberts.
Vijfde rij B: 1. Rica Welten, 2. Onbekend, 3. Betsie Hoppenbrouwers, 4. zr. Richarda van de Pol, 5. zr. Engelmundis Walboomers, 6. zr.Jacquelina Jacobs, 7. Onbekend, 8. zr. Marie Laurentia Hamelynck, 9. zr. Mechthilda Vogels, 10. Fientje van de Grinten, 11. Jo Knoops.
Vierde rij C: 1. Ans Sprenkels, 2. Onbekend, 3. zr. Modesta van de Pol, 4. Cor van de Waardenburg, 5. Mina Rooijakkers, 6. Janske Huberts, 7. Marie van Aalst, 8. Anna Zijlmans, 9. Christine de Leeuw, 10. zr. Ida Megens.
Derde rij D: 1. zr. Martha van de Boogaert, 2. zr. Francoise Wertenbroek, 3. zr. Theophista van Hoek, 4. Janske van den Hurk, 5. Willemine de Werd, 6. zr. Gonzaga de Gier, 7. Onbekend, 8. zr. Martha Jaspers, 9.zr. Aloysa Smulders, 10. Netje Cooijmans, 11. Cato Sloots.
Tweede rij E: 1. zr. Cornelia Verschuren, 2. zr. Valeriana van de Nieuwenhof, 3. Marie Schakenraad, 4. Antonet Vuysters, 5. Marie van de Ven, 6. Lisa Holl, 7. zr. Augustine Jansen, 8. Marie Wagemans, 9. Onbekend, 10. Anna van Engeland, 11. Betje Schoenmakers.
Eerste rij F: 1. Rica van Leeuwen, 2. Joke de Jong, 3. Marietje van de Wiek, 4. Bertha Jansen, 5. Cor Priems.

Groep kwekelingen anno 1908.

Groep kwekelingen anno 1908 .
Achterste rij A: 1. Anna van Haaren, 2. Fien Sanders [zr. Theodora Marie], 3. Cisca Sanders, 4. Pietje van Luitelaar, 5. Mini van Vroonhoven, 6. Chrsitine Wolters, 7. Rica Welten, 8. Marie van de Pol [zr. Richarda], 9. Tonia Walboomers [zr. Engelmundis], 10. Mina Brekelmans [zr. Marie Bernadetta], 111. Nella Donkers [zr. Jeanne d’Arc].
Derde rij B: 1. Rika van de Leemputten [zr. Jesualda], 2. Annie Benedic, 3. Willy Roffelsen, 4. Anna Savelkouls, 5. Truus Stevers, 6. Bertha van Oorschot [zr. Dominicanes], 7. Mien Baudoin, 8. Marie van Aalst, 9. Doortje Jaspers [zr.Marie Martha].
Tweede rij C: 1. Mina Hamelink [zr. Laurentia], 2. Anna van Schaik [zr. Marie Michael], 3. Cato Nieuwenhuizen, 4. Anna Maas [zr. Hieronyma], 5. Anna Jacobs [zr. Jacquelina], 6. Janske Sparidaens, 7. Fien Horbach [zr. Theresiana], 8. Maria Verbunt, 9. Koosje Jacobs [zr.Catharina], 10. Cor van de Westelaken.
Eerste rij D: 1. Lucie Roijers, 2, Marie Mali, 3. Mien Baptist, 4. rector Sanders, 5. Marie van Leeuwen [zr. Hugolina], 6. Luce Baudoin, 7. Jana Verschuren [zr. Cornelia].
Zittend E: 1. Anna Thijssen 2. Joke de Jong

Groep van 34 kwekelingen uit 1908 op de Heeswijkseheide.

Groep van 34 kwekelingen uit 1908 op de Heeswijkseheide.
1. Cato Nieuwenhuizen 2. Mina van Vroonhoven 3. Janske Sparidaens 4. Antoinette Smijers 5. Anna Savelkouls 6. Truus Stevers [zr. Laetantia] 7. Anna van Schaik [zr. Marie Michael] 8. Mina Berkelmans [zr. Marie Bernadetta] 9.Doortje Jaspers [zr. Marie Martha] 10. Anna Jacobs [zr. Jacquelina] 11. Koosje Jacobs [zr. Catharina] 12. Lucie Royers 13. Joke de Jong 14. Anna Thijssen 15. Anna Maas [zr. Hieronyma] 16. Marie van Leeuwen 17. Pietje van Luitelaar 18. Ciska Sanders 19. Lucie Baudoin 20. Phien Horbach [zr. Theresiana] 21. Chrisine Wolters 22. Cor van de Westelaken 23 Maria Verbunt 24. Willy Roffelsen 25. Marie Mali 26. Anna van Haaren 27. Fien Sanders [zr. Theodora Marie] 28. Marie van de Pol [zr. Richarda] 29. Nella Donkers [zr. Jeanne d’Arc] 30. Tonia Walboomers 31. Rica Welten 32. Annie Benedic 33. Marie van Aalst 34. Marie Maas.

Een grote groep kwekelingen anno 1908.

Een grote groep kwekelingen anno 1908.
Achterste rij A:. 1. Mina Broeders [zusters Oudenbosch], 2. Anna Verheijen [zuster Norbertines] 3. Nella Kievits [zr.Cécile]
Vijfde rij B: 1. Marie van Leeuwaarden, 2. Marie Cranen, 3. Nelly Vernooy, 4. Rica Haerkens, 5. Janske Oerlemans [zr. Marie Angela], 6. Trees Tanis (?), 7. Tecla Wessels, 8. Bertha van de Sande [zusters onder de Bogen]
Vierde rij C: 1. Willy Onland, 2. Jaantje Verhulst, 3. Toos van de Westelaken [zuster van Oirschot], 4. Dina de Groot [zr. Johannes Berchmans], 5. Thera van Abeelen [zr. Anastatia], 6. Maria Witlox [zr. Marie Therèse], 7. Anna Oldenhheuvel, 8. Cor Spijkerman.
Derde rij D: 1. zr. Gonzaga de Gier, 2. Marie van Dun, 3. Anna Gregeoria, 4. zr. Felicité Renders, 5. Antoinette van de Biggelaar [zusters van Bennebroek], 6. Anna van Buren, 7.Onbekend, 8. Jet Heere, zr. Innocentia van Vroonhoven.
Tweede rij E: 1. Dora Bannebberg, 2. Gusta Hamelynck, 3. Anna Jacob [zr. Magdala], 4. Maria Rijbroek, 5. Margot Troost, 6. Cisca Beijers, 7. Janske van Boxtel, 8. Lena Martens.
Voorste rij F: 1. Marie Donkers, 2. Nella de Zwart, 3. Anna de Bont, 4. Nelly Schröder, 5. Mina van ’t Hof [zr. Ansfrida], 6. Anna Brouwer, 7. Bertha Peeters [Witte Zusters te Esch], 8. Dilia Sprenkels

Kwekelingen voeren een toneelstuk op in 1909.

Kwekelingen voeren een toneelstuk op in 1909.
Opvoering van een toneelstuk anno 1909 met de volgende speelsters: Achterste rij A: 1. Mien van Dijk, 2. Mien Tausch, 3. Jet Dielis, 4. Marie van de Kam, 5. Maria Smulders, 6. G. Gelink, 7. Rosa Crombeen
Tweede rij B: 1. Cor Grootveld, 2. Marie van den Heuvel, 3. Anna Dekkers, 4. Betje Lammers.
Voorste rij C: 1. Janske van der Aa, 2. Toos van der Sommen, 3. Marie Bazelmans, 4. Marie van Dommelen, 5. Chrisje van den Hark, 6. Marie Tijhuis

Groep gekostumeerde kwekelingen 13 november 1909.

Groep gekostumeerde kwekelingen 13 november 1909.
Groep gecostumeerde kwekelingen tijdens de apotheose na de opvoering van het toneelstuk de H.Philomena t.g.v. het zilveren feest van zr. Ma. Theodora Slits op 13 november 1909.
Achterste rij A: 1. Dina Vernooy, 2. Nelie Smits, 3. Phien Sanders [zr. Theodoras Marie], 4. Marie van de Laar [zr. Marie Theodore], 5. Christine Wolters, 6. Lena Martens, 7. Marie Malie, 8. Greta Wessels [zr. Blanca], 9. Marie Grootveld, 10. Marie Verschuren, 11. Marie Sanders [zr. Prudentia], 12. Cor van de Westelaken, 13. Maria Vogels [zr.Marie Cecilia]
Voorster rij C: 1. Jaantje Verhulst 2, Mina van Lieshout

Voorbereidende klassen kweekschool – vermoedelijk rond 1910.

Voorbereidende klassen kweekschool – vermoedelijk rond 1910.
Speelpauze met o.a. hoepels op de speelplaats onder leiding van zuster Theresiana Horbach op de speelplaats van de voorbereidende klassen [z.j.] – vermoedelijk rond 1910

Foto's genomen tussen 1911-1920.

Kweekschool, toneelstuk ‘de Hemelse Altaarwacht’ 28 april 1915.

Kweekschool, toneelstuk ‘de Hemelse Altaarwacht’ 28 april 1915.
Toneelstuk ‘de Hemelse Altaarwacht’ t.g.v. het zilveren kloosterfeest van zr. Felicité Renders directrice van de kweekschool op 28 april 1915
Achterste rij A: 1. Toos van de Westelaken, 2. Anna Brouwer, 3. Lena Kievits, 4. Mien van ’t Hof, 5. Anna Jacob
Voorste rij C: 1. Lena Martens,
2. Tecla Wessels, 3. Nico Kloosterhuis, 4. To Hölscher, 5. Nella Kievits, 6. Willy Onland, 7. Margo Troost

Kweekschool, foto uit 1915.

Kweekschool, foto uit 1915.
Foto uit 1915 met daarop A: 1. Mijntje Blok, 2. Adri van Veldhoven, 3. Neli Cools [zr. Franciscus], 4. Marie van Dommelen [zr. Xavera], 5. Maria van de Linden, 6. Betsie Roijers [zr. Benigna], 7. Cor Blok

De geslaagden van de kweekschool anno 1915.

De geslaagden van de kweekschool anno 1915.
Achterste rij A: 1. Anna van de Pol, 2. Anna van Eupen, 3. Rector van Vlokhoven, 4. Thea Sanders, 5. Dien Sanders.
Voorste rij B: 1. Truus Kloosterhuis, 2. Mien van Lieshout, 3. Fien van Velzen, 4. Betsie Wiegersma.

De geslaagden van de kweekschool anno 1920.

De geslaagden van de kweekschool anno 1920.
Achterste rij A: 1. Dora Witlox [zr. Crescentia], 2. Mina Megens, 3. Cor van de Velden, 4. Dina van Rixtel [zr. Alexia], 5. Johanna van Hoorn, 6. Marie van der Linden.
Tweede rij B: 1. Nel Merkelbach, 2. Chrsitien Hackman, 3. Jo van Doren, 4. Jeanette Poels [zr. Jeanne Francoise] 5. Onbekend.
Voorste rij C: 1. Jet Goossens, 2. Nellie van Riet, 3. Naatje Geijsen [zr. Marie Servatia].
Bij deze klas hoorden ook zr. Catharina van Dijk en zr. Cecile Kievits.

Foto's genomen tussen 1921-1930.

Geslaagden van de kweekschool uit 1925.

Geslaagden van de kweekschool uit 1925.
Achterste rij A: 1 Mijntje Blok, 2 Cor Blok, 3 Maria van Dommelen, 4 Marie v.d. Heuvel, .5 Jaantje Oerlemans, 6 Bets Lamers, 7 Nellie Cools, 8 Ad van Veldhoven, 9 Maria Smulders.
Tweede rij B: 1 Toos v.d. Sommen, 2 Oda Dielis, 3 Maria v.d. Linden, 4 Anna Dekkers,
Voorste rij C: 1 Mien Tausch, 2 Marie v.d. Biggelaar
Bij deze groep hoorden ook zr. Marie Margaretha Schellens en zr. Agnesia de Graaf.

Geslaagden van de kweekschool uit 1926.

Geslaagden van de kweekschool uit 1926.
Achterste rij A: 1. Nellie Smulders, 2. Janske van der Aa, 3. Maria van der Kam, 4. Nolda Smulders, 5. Roos Crombeen, 6. Chrisje van den Hark, 7. Toos van Helvoort, 8. Corrie Grootveld, 9. Mien Baselmans
Tweede rij B: 1. Luus van Leeuwaarden, 2. Jet Dielis 3. Dora Glaudemans.
Eerste rij C: 1. Gradie Gelink, 2. Maria Tijhuis, 3. Maria Helsper, 4. Ria Jongbloets, 5. Joh. Couwenberg 6. Pieta van den Akker.
Onder de kandidaten vijf zusters nl. Johanna de Klein, Landelina Bakker, Maria Goudsmits, Marie Antonie Donkers en Benigna Roijers, waarvan er overigens drie in Venlo toch nog staatsexamen hebben moeten doen omdat ze een opleiding in oud-rekenen hadden gekregen, terwijl de anderen handelsrekenen in hun pakket hadden.

De groep geslaagden van de kweekschool anno 1927.

De groep geslaagden van de kweekschool anno 1927.
Achterste rij: 1. Annie Schueler, 2. Truus Höfke, 3. Jos Witbroek, 4. Thea Sars, 5. Jo ter Ellen [te jong, geslaagd in 1928], 6. Lucie Schellens, 7. Tonia Sengers.
Tweede rij B: 1. Lientje van Tuijl, 2. Maria van de Kruis, 3. Stien Sars, 4. Bertha Lelieveld.
Voorste rij C: 1. Mien Sanders, 2. Jet Foolen, 3. Antoinette Notten, 4. Doka van Rijssel, 5. Lena van der Hagen.
Zusters Paschalia den Brok, Johanna Francisca Raijmakers en Wilhelma Broeders hoorden ook bij deze groep.

De groep geslaagden van de kweekschool anno 1928.

De groep geslaagden van de kweekschool anno 1928.
Staande A: 1. Greet de Graaf, 2. Nella Goossens, 3. Sjaan Verkuijlen, 4. Gerta Thijssens, 5. Nella van der Heijden, 6. Marietje Lamers, 7. Zus van Dijk, 8. Truus Goossens, 9. Mien Tielmans, 10. Lien Simonetti, 11. Annie van Hoof, 12. Francine van Dijk.
Achter de tafel B: 1. Jo van der Heijden, 2. Jo ter Ellen, 3. Mien van Vugt.
Voorste rij C: 1. Ria van de Wijngaarden, 2. Stien van Dijk, 3.Nelly Verkuijlen, 4.Lena Meijer.
Ook slaagden de zusters Luca Koolen, Arnolda Ma. Latijnhouwers, Petronella Pijnappels en Chantal Dekkers.

De groep geslaagden van de kweekschool anno 1929.

De groep geslaagden van de kweekschool anno 1929.
Bovenaan bij het raam A: 1. An Wijsbek, 2. Jo Senders, 3. Lena Geboers.
Daarvoor B: 1. Betsie Vereijken, 2. Marie Melis, 3. Annie Rolink, 4. Sientje Verdam.
Schuin ervoor C: 1. Marie van Hoof, 2. Manie Nieuwboer 3. Leida Hoog-Antink.
Naast de bloempot en op de trap D: 1. Riek ter Elst, 2. Pietje Houbraken, 3. Femie Kuipers, 4. Mien Kuiten, 5. Toos van Velthoven, 6. Nolda Renders.
Vooraan op de trap E: 1. Lieske Geurts, 2. Netje Rox, 3. Riek van den Hurk 4. Marjan Schonenberg.
In deze groep slaagden ook de zusters Hendrina de Jong, Brigida van Noorwegen, Remigia Verbiesen en Reinalda Jansen.

De groep geslaagden van de kweekschool anno 1930.

De groep geslaagden van de kweekschool anno 1930.
Staande A: 1. Toos van Moorsel, 2. Annie van Liempd, 3. Dina Kusters, 4. Mien Neervens, 5. Mien Vervoort, 6. Maria van Hoorn, 7. Anna van Happen.
Zittend B: 1. Netje Bakers, 2. Marie Koopmans, 3. Martina Grijsbach.
Voorste rij C: 1. Doca Scheepers, 2. Riek Rogmans, 3. Marietje van de Rijt, 4. Regine Kluitmans, 5. Annie Pessers, 6. Mien Schoonenberg.
Ook slaagden de zusters: Timothee Gervink, Elise van Berlo en Fredericia van de Borg.

Foto's genomen tussen 1931-1940

Groep geslaagden van de kweekschool anno 1931.

Groep geslaagden van de kweekschool anno 1931.
Achterste rij A: 1. Nelly Bouwens, 2. Ria van Sambeek, 3. Anny van Kraay, 4. Cisca van de Sande, 5. Betsie Kuypers, 6. Marietje Buenen, 7. Eimy Tausch, 8. Toos Widdershoven, 9. Jaantje Koning, 10. Dien Fisscher, 11. Mien Kwekkeboom, 12. Nelly Seijkens, 13. Anna Seijkens.
Voorste B: 1. Anna Ligtvoet, 2. Riek Bogmans, 3. Mien Wouters, 4. Nelly Thijssen.
Ook slaagden de zusters: Adrianette Bosch, Felicita Nijhof, Wilmina van Roosmalen en Catharina Wagemans

Groep geslaagden van de kweekschool anno 1932.

Groep geslaagden van de kweekschool anno 1932.
Bovenste rij in boogvorm A: 1. Fien Jansen, 2. Martha Koning, 3. Jo van de Wiel, 4. Thea Martens, 5. Jo Wonders, 6. Greta Hackman, 7. Jo Clabbers, 8. Rie van Rijswijk, 9. Wies Nuijtens, 10. Bertha Alferink, 11. Martha van de Meerakker, 12. Truus Melis.
Tweede rij B: 1. Dora van Kraij, 2. Riek Verheijen, 3. Jo Hol.
Voorste rij C: 1. Anna Velner, 2. Barbara Lamers, 3. Dien Geurts, 4. Jo van Rijswijk.
Ook slaagden de zusters Gijsberdine van Gerwen, Josephine van Helvoort, Theodora van der Heijden, Hendrika Schevers en Wilhelmina Vereijken

Groep geslaagden van de kweekschool anno 1933.

Groep geslaagden van de kweekschool anno 1933.
Achterste rij A: 1. Gerrie Niessen, 2. Jeanette van Vroonhoven, 3. Gonnie Steenbergen, 4. Mien van Dommelen, 5. Anna Pijnappels.
Tweede rij B: 1. Fien Bosch, 2. Annie Laurentzen.
Zittend C: 1. Mien Kleissen, 2. Anna Janssen, 3. Lies van den Akker, 4. Jo de Laat.
Ook slaagde zuster Hildegardis Bon.

Groep geslaagden van de kweekschool anno 1934.

Groep geslaagden van de kweekschool anno 1934.
Achterste rij A: 1. Toos van Duren, 2. Grady Koedijk, 3. Jeanette van Vroonhoven, 4. Jo Belieën, 5. An van de Ligt.
Tweede rij B: 1. Willy Lambooij, 2. Bets ter Ellen, 3. Koos Kramer, 4. Riek van de Laar.
Voorste rij C: 1. Nel Knaapen, 2. Ada Schutte, 3. Martina van Heertum, 4. Angeline van Gisbergen, 5. Jeanette Kuijpers.
Ook slaagden de zusters Virginie van Doorn, Benedictina Lubbers, Geertrude Verbruggen en Petronilla Bardoel.

Kwekelingen uit 1936 voor het kweekschoolgebouw.

Kwekelingen uit 1936 voor het kweekschoolgebouw.
Achterste rij A: 1. Mien van de Nieuwenhof, 2. Maria Verhagen, 3. Toos Saenen, 4.Til Houbraken, 5. Bertha van der Hagen, 6. Lucie van der Hagen, 7. Chris Bakermans, 8. Stanny van Lith 9. Marietje Peters, 10. Marietje Saenen, 11. Gerarda ten Haaf, 12. Marietje Scholten,13 P{extra Versantvoort.
Derde rij B:: 1 zr. Francesca Tausch, 2. Tonnie Tausch 3. Erica Doreleijers, 4. Marietje Kanen, 5. Mien Wijtvliet, 6. Riet van der Steen, 7. Lies van Berkel, 8. Tonnie Onzenoort, 9. Marietje Blankers, 10. Jule van der Heijden 11. Truus Lagarde, 12 Mia der Kinderen, 13. zr. Anselma Tijhuis.
Tweede rij C: 1. Betsie van Heck, 2. Anneke Munsters 3. Tonia van Zeeland, 4. Jet Lagarde, 5. Dora Poos, 6. Maria Albers, 7. Marian Croonen, 8. Tinie Greep, 9. Mia van Loon 10. Lucie Krol.
Voorste rij D:1. Mien Korti, 2. Jaantje Bekkers, 3. Jaantje Verschuren, 4.Jo Huls, 5. Maria Peeters 6. Weem, 7.Paula Sterke, 8. Maria Blakers 9. Lina Lommen.

Groep geslaagden van de kweekschool anno 1935.

Groep geslaagden van de kweekschool anno 1935.
Achterste rij A:1. Maria van der Heijden, 2. Christien Lammers, 3. Riek van den Akker, 4. Marietje Boeijen, 5. Nella van Kraij, 6. Mien Hartman, 7. Nelly van Dongen.
Voorste rij B: 1.Mien der Kinderen [zr. Leona], 2. Netta Verschuren, 3. Marianne Sanders, 4. Anna Sijmons, 5. Nellie Schel, 6. Marietje Scholten [zr. Johanna Deo], 7. Jeanne de Vries, 8. Jet Paans, 9. Jo Heins.
Niet op de foto: zr. Wilbertha Bekkers, zr. Seraphique van Helvert, zr. Inviolata Pols

Kwekelingen ter gelegenheid van het eeuwfeest 1936.

Kwekelingen ter gelegenheid van het eeuwfeest 1936.
1936, een groep kwekelingen bij het ter gelegenheid van het eeuwfeest door oud-leerlingen geschonken H.Hartbeeld.
Naast het beeld A1. Frida van de Wiel, A2. Nauda Weenink, A3. Tinie Martinez, A4. Gerda van Aarsen, A5. Jeanne Vereijken, A6. Toos van der Heijden, A7. Annie van der Steen

Kweekschool, opvoering ter gelegenheid van het eeuwfeest 1936.

Kweekschool, opvoering ter gelegenheid van het eeuwfeest 1936.
Opvoering ter gelegenheid van het eeuwfeest in 1936 van het toneelstuk ‘Omnis Terra’ geschreven in 1932 door Jacques Schreurs en gespeeld door leerlingen van de kweekschool en Mulo IV

Groep geslaagden van de kweekschool anno 1936.

Groep geslaagden van de kweekschool anno 1936.
Achterste rij A: 1. Lena van Opstal, 2. Lena Bouwman, 3. Anna van de Valk, 4. Sisca Pennings.
Tweede rij B: 1. Marietje Boeijen, 2. Mien Wouters, 3. Maria Broeren, 4. Tonny van den Hurk.
Voorste rij C: 1. Mimi Mollen, 2. Toos van Opstal, 3. Adri Gooden, 4. Maria van den Heuvel, 5. Anneke Swanenberg, 6. Jaantje van den Dungen.
Niet op de foto de zusters Angela Marie Boswerger, Antonie Hanenberg, Gaudiosa Tielemans, Johanna Vianneij van Uden, Genesia Vrooijink, Roberta Smulders

Groep geslaagden van de kweekschool anno 1937.

Groep geslaagden van de kweekschool anno 1937.
Staande op de bovenste trap A: 1. Cilly Bolsius, 2. Toos Saenen.
Staande B: 1. Marietje Kanen, 2. Riet van de Steen, 3. Marietje Haenen.
Zittend C: 1. Anneke van Munster, 2. Erica Doreleijers, 3. Mien van de Nieuwenhof, 4. Maria Verhagen, 5. Tilly Houbraken, 6. Mimi Verhoeven, 7. Bertha van der Hagen.
Niet op de foto de zusters Clasine Minkels, Heliodora Langenhuijzen, Gemma van Kasteren, Nicoline Verhulst.

Geslaagden van de kweekschool uit 1938.

Geslaagden van de kweekschool uit 1938.
1. Guus Voets 2. Mien van den Nieuwenhof 3. Paula Sterke 4. Mia der Kinderen 5. Marietje Scholten [zr. Angelina] 6. Mien Wijtvliet 7. Jo Huls 8. Bets van Heck 9. Marietje Blankers 10. Lucia van der Hagen 11. Mien Korte 12. Tobie Scholten 13. Tonny van Onzenoort 14. Jule van der Heijden 15. Lies van Berkel 16. Truus Lagarde [zr. Josepha] 17. Chrisje Bakermans 18. Stannie van Lith.
Bij deze groep hoorden ook de zusters Floribertha van Hal en Engeltrudis Wijtvliet.

Geslaagden van de kweekschool anno 1939.

Geslaagden van de kweekschool anno 1939.
Achterste rij A: 1. Haantje Dekkers, 2. Jet Lagarde (zr. Pauline), 3. Maria Albers (zr. Catharina Maria), 4.Jaantje Verschuren, 5. Lien Lomme, 6. Maria Peeters.
Tweede rij geknield B:: 1 Lucie Krol, 2. Grada ten Haaf(zr. Helena Maria.
Voorste rij liggend C: 1 Dora Poos, 2. Riet Peters.
Niet op de foto: Tobie Scholten, zr.Francisca Xaveria van den Heuvel, Arnolda Maria Hendriksen Leocritia Knipsels

Geslaagden van de kweekschool anno 1940.

Geslaagden van de kweekschool anno 1940.

Geslaagden van de kweekschool anno 1940.

Geslaagden van de kweekschool anno 1940.

Geslaagden van de kweekschool anno 1940.

Geslaagden van de kweekschool anno 1940.
Staande A: 1. Wies Witbroek, 2. Diny Peeters, 3. Bert van Roij, 4. Nelly Beijers, 5. Mien Tibosch 6. Carla Driessen.
Zittend B: 1. Jet Geerkens, 2. Marianne Croonen 3. Maria Bakers.
Niet op de foto staan zr. Berlindis Kok en zr. Marie Oda Versantvoort

Foto's genomen tussen 1941-1950.

Kweekschool, 1940-1941, klas..?, geboren ca 1922.

1940-1941, klas..?, geboren ca 1922.
Leerlingen kweekschool, in de tuin van de zusters voor de sacraments koepel met de St. Lambertusschool. Pompstraat, op de achtergrond.
Rij A: 1 Paula van Wetten, 2 Lie Erkelens, (Lieke, geb. 1922), 3 Anna Melis 4 Jo Charmant, 5 Nel Karremans, 6 Jaantje van Alebeek.
Voorste rij B: 1 Dora Bardoel (geb. 1920 Katwijk a/d Maas, ovl 1993, 2 Nel Maas, 3 Hennie Peters.

Kweekschool, 1942 , klas ? , geboren ca 1922.

1942 , klas ? , geboren ca 1922.
Leerlingen kweekschool, in de tuin van de zusters bij de sacraments koepel op het muurtje voor het ammunitiehuisje.
Bekende namen: 6 Dora Wassenberg (geb. 20-04-1923 te Boekel, ovl. 20-11-1991)
Dora Wassenberg volgde in Schijndel de UlO en daarna op de kweekschool. Daar heeft ze haar onderwijs Diploma als basis onderwijzeres gehaald en is een paar jaar in Boekel werkzaam geweest. Daarna is zij als slotzuster bij de Carmellitessen in Boxmeer ingetreden. Zij is in Duisburg overleden. Haar zus Cato (in 2012 op 94 jarige leeftijd overleden) was daar ook in het klooster. Dora's broer Sjaak bracht Dora in de jaren 1940 van Boekel naar Schijndel met 2 fietsen, daarna fietste hij weer met 2 fietsen terug. Later in de week haalde hij haar zo weer op. Sjaak overleed 1 juli 2014 op 106 jarige leeftijd in Volkel in het verzorgingshuis.

De groep geslaagden van de kweekschool anno 1943.

De groep geslaagden van de kweekschool anno 1943.
Achterste rij A: 1. Dora Huijbers, 2. Ton van de Velden, 3. Mien de Louwere, 4. Anna de Haas, 5. Nel Karremans (had geen examen gedaan).
Tweede rij B: 1. Anny van Hees, 2. Anny Koekkoek, 3. Bertie Teurlinckx.
Voorste rij C: 1. Rea Schafrath, 2 Truus Schutte, 3. Riel Wils, 4. Agnes van Gerwen, 5. Cor van Uden.
Niet op de foto zr. Maria Margaretha van den Hurk en zr. Henrita van Maasakkers.

De groep geslaagden van de kweekschool anno 1944.

De groep geslaagden van de kweekschool anno 1944.
Achterste rij A: 1. Frida van de Wiel, 2. Dora Wassenberg, 3. Toos van der Heijden, 4. Nanda Weenink, 5. Annie Beijers, 6. Nelly Hermsen, 7. Dina Smits.
Tweede rij B: 1. Nel Donkers, 2. Regine van den Dungen, 3. Nel Smits, 4. Agnes van Gerwen, 5. Ine Bouwman.
Niet op de foto zr. Cypriana van Dongen, zr. Ingnatia Hettema en zr. Cornelia van Woekum.

1945. Kweekschool, toneelstuk bij het 50 jarig jubileum.

1945. Kweekschool, toneelstuk bij het 50 jarig jubileum.
Elke leerling heeft het symbool van haar favoriete vak op haar jurk geborduurd.
Achterste rij A: 1 onbekend, 2 Antoinet Wouters (Rosmalen), 3 Coleta v.d. Borg (harp, muziekles), 4 Maria van Galen, 5 Nel Bouwmans (Helmond), 6 Riet Rogmans, 7 onbekend, 8 onbekend, 9 Will Schevers (figuren, meetkunde), 10 Truus Tusveld (Rijssen, Overijsel), 11 Nettie de Louwere, 12 onbekend, 13 onbekend<br Voorste rij B: 1 Toos Segers

Geslaagden van de kweekschool uit 1945.

1945. Geslaagden van de kweekschool uit 1945.
Achterste rij A: 1. Diny Beijers 2. Truus Koopmans.
Derde rij B: 1. Annie de Kroon, 2. Rosa Brands, 3. Jeanne Wijn, 4. Mien Takken 5. rector van Haaren.
Tweede rij C: 1. Maria van Beek, 2. Jo Watrin, 3. Denny Blankers, 4. Rikie van Doren 5. Anna Franken.
Eerste rij D: 1. Mientje Bouten, 2. Maria Ellenbroek, 3. Annie Priems.
Op de foto missen we een aantal geslaagden nl.: Wil Peeters, Joop Wilbers en de zusters Ma. Francisca Tra, Ma. Ignatia Dolmans, Gemma Ma. de Reijer, Ma. Lidwine Oude Vrielink

1946. Alle leerlingen kweekschool.

1946. Alle leerlingen kweekschool.
Achterste rij A: 1 Coleta v.d. Borg, 2 zuster Veronique, 3 Jacqueline van Erp, 4 Riet Roymans 5 zuster Henrice Marie, 6 Will Schevers, 7 Truus Tusveld, 8 zuster Marcelline 9 Nel Bouwmans, 10 Antoinette Wouters, 11 zuster onbekend, 12 zuster onbekend.
Tweede rij B: 1 t/m 3 onbekend, 4 M. Broeren, 5 Riek v.d. Gevel, 6 Anny Blankers, 7 onbekend, 8 zuster onbekend, 9 Maria Tijhuis, 10 en 11 onbekend
Derde rij C: 1 onbekend, 2 Nel van Amersfoort (geb. 10-6-1930), 3 Riet Hassels Mönning, 4 M…. Broeren, 5 zuster onbekend, 6 Tilly v.d. Laar, 7 zuster onbekend, 8 Jo de Werd, 9 onbekend, 10 zuster onbekend, 11 onbekend, 12 onbekend, 13 zuster onbekend..
Vierde rij D: 1 t/m 4 onbekend, 5 Riek v.d. Gevel, D6 Anny Blankers, 7 onbekend, 8 ……………Tijsen
Vijfde rij E: 1 t/m 11 onbekend, 12 zuster onbekend.
Voorste rij F:1 onbekend, 2 To Hoens, 3 onbekend, 4 Ans vd Laar, 5 t/m 11 onbekend

Kweekschool,Opvoering van het stuk ‘Laudate’ 1946.

Kweekschool,Opvoering van het stuk ‘Laudate’ 1946.
Opvoering van het stuk ‘Laudate’ ter gelegenheid van het gouden jubileum van de Mariakweekschool in 1946.

Groep geslaagden van de kweekschool uit 1946.

Groep geslaagden van de kweekschool uit 1946.
Staand A: 1. Jacqueline van Erp, 2. Net Bouwmans, 3. Willie Schevers, 4. Antoinette Wouters.
Zittend B: 1. Coleta van den Borg, 2. Riet Rogmans, 3. Truus Tusveld.
Op de foto ontbreken de zusters Veronique van Woerkum, Henrice Marie van de Zanden en Marcelline ………….

De groep geslaagden van de kweekschool anno 1947.

De groep geslaagden van de kweekschool anno 1947.
Achterste rij A: 1. Bep Thijssen, 2. Annie van Zummeren 3. Annie Blankers, 4. Mia Wilms, 5. Cis Bökkering, 6. Toos Segers, 7. Rien Knapen.
Tweede rij B: 1. To Hoens, 2. Jo de Werd, 3. Riek van de Gevel, 4. Til van de Laar, 5. Ans van Rooij.
Niet op de foto zr. Ancille Hendriks, zr. Sophie Holleman en zr. Felicité Renders.

De groep geslaagden van de kweekschool anno 1948.

De groep geslaagden van de kweekschool anno 1948.
Achterste rij A: 1. Annie van de Wiel, 2. Johanna Meijers, 3. Dora van Amersfoort, 4. Tonnie Rooijakkers, 5. Thea van Onzenoort, 6. Netty Wijnen, 7. Bets Verbakel
Tweede rij B: 1. Ria Geerts, 2. Marieke Emonts, 3. Cisca Brants, 4. Ria Rooijakkers, 5. Toos van de Velden, 6. Jo Handriks, 7. Zeen Horens.
Voorste rij C: 1. Gerda Vaalt, 2. Wilhelmien Hellemans, 3. Jeanne van den Berk.
Niet op de foto zr. Maria Agatha Hendriks, zr. Rodriquez Hendriks, zr. Leocadia Pennings en zr. Ferdinanda Coolen

Geslaagden van de kweekschool uit 1949.

Geslaagden van de kweekschool uit 1949.
Achterste rij A: 1. Agnes Bankers, 2. Annie Scholten, 3. Guus Hamelynck, 4. Francine Janssen, 5. Nel van Amersfoort.
Tweede rij B: 1. Thea van Onzenoort, 2. Netty van der Vloet, 3. Miek Broeren, 4. Ria Morselt, 5. Nettie de Louwere, 6. Jo Poorthuis.
Eerste rij C: 1. Miep Jansen, 2. Riet Hassels, 3. Dymph Sprangers, 4. Miep Dongelmans, 5. Corrie Broeders, 6. Ine Hillige, 7. Trees Couwenberg, 8. Johanna Meijers.
In de groep slaagden ook de zusters Clementine Kommeren en Herlinda Wever

De groep geslaagden van de kweekschool anno 1950.

De groep geslaagden van de kweekschool anno 1950.
Achterste rij A: 1. Corrie van de Leemputten, 2. Els Cornelissen, 3. Marietje van Zummeren, 4. Antoinette Dongelmans, 5. Rie Buschers.
Tweede rij B: 1. Mia Maessen, 2. Jo de Leeuw, 3. Huba Beckers , 4. Jo Poorthuis, 5. Bep de Rooij, 6. Tilly Huijbers, 7. Marietje Velner 8. Maria van Gaal.
Niet op de foto zr. Sylvia Jacobs.

Foto's genomen tussen 1951-1960.

Kweekschool, Geslaagden zuster Otilia de Castro, 1951.

Geslaagden zuster Otilia de Castro, 1951.
Achterste rij A: 1 Tree Cornelissen, 2 Ria Lagarde, 3 Ria Broeders, 4 Nel Gielen, 5 Annie v.d. Donk, 6 Anselma Tijhuis, 7 Dora Vereijken, 8 Mien Cornelissen, 9 Diny van Grimsbergen
Voorste rij B: 1 Riek Tibosch, 2 Dien Verhagen, 3 Dien Bongers, 4 Loon de Rooij, 5 Truus Peters, 6 Riek van Zummeren
Niet op de foto zr. Otilia de Castro.

Kweekschool, geslaagden 1952.

Geslaagden 1952.
Achterste rij A: 1 Annie van Beek, 2 Dedie van Amersfoort (geb. 3-3-1932, Den Helder), 3 Maria van Hammecher, 4 Joke van Amersfoort (geb. 3-3-1932), 5 Annie van de Boom, 6 Annie Wilmink, 7 Jacqueline Krekelberg, 8 Riky Lanen, 9 Maria van de Laar, 10 Maria Clabbers.
Voorste rij B:1 Ria Smits, 2 Riky van Beek, 3 Jo van de Pol, 4 Joke Cornelissen, 5 Betsie de Beer, 6 Henriette van de Loo, 7 Marietje Rooijakkers, 8 Cisca Cornelissen, 9 Riet van Water, 10 Dora Tijhuis
Niet op de foto zr. Cajetana van der Lee, zr. Marie Magdalena Sinnige en zr. Marie Rosan Warffemius.

Kweekschool, geslaagden 1953.

Geslaagden 1953.
Achterste rij A: 1 Annie Gieben, 2 Ardine Steenbakkers, 3 Annie de Lange, 4 L. Wolthuis 5 Jos van de Schoor, 6 Door van de Braken, 7 Nel Baltessen, 8 Jo van Lith, 9 Nel Langerwerf
Tweede rij B: 1 Bets van den Oetelaar, 2 Dymph v.d. Oetelaar
Voorste rij C: 1 Greet Welten, 2 Toos Evers, 3 Ria van Hal
Niet op foto zr. Lucie van Mook, zr. Agnesia Megens, zr. Sylveria Maas en zr. Lambertine van Druemel.

Kweekschool, geslaagden 1954.

Geslaagden 1954.
Achterste rij A: 1 Fluria Wagner, 2 Jo Jansen, 3 Tonnie Hulsebos, 4 Emmie Arts, 5 Maria Fransen, 6 Sjaan Schepens, 7 Annie Ligtenberg, 8 Lenie van Mook, 9 Trees van Rooij, 10 Willy Wegter, 11 Chrisje Martens, 12 Neli Henst, 13 Annie Lucassen, 14 Antje Hol, 15 Ria Benneker, 16 Dinny Zegger, 17 Diny Nieuwkamp
Voorste rij B:1 Willie Glaudemans, 2 Jo van Dongen, 3 M……van de Broek, 4 rector J. v.d. Schoor, 5 Mimi Witteveen, 6 Maria van Amelsfoort, 7 Mieke ter Denge, 8 Diny van Keulen.
Niet op foto zr. M. Gemma Beunders, zr. Clotilda Kommeren, zr. Theofrida Kolkman en zr. Everdinie van de Pol.

Kweekschool, geslaagden 1955.

Geslaagden 1955.
Achterste rij A: 1 Christine Tijhuis, 2 Maria Nooijen, 3 Marietje v.d. Weijer, 4 Truus Heijmans, 5 Ria v.d. Ven, 6 Jo van Hoof
Tweede rij B: 1 zuster Agnes Koekoek, 2 zuster v.d. Weegh, 3 Lucie Jansen, 4 zuster Marie Servatia Geijsen, 5 Annie Vogels, 6 Nelly Meijs, 7 Jo Lieden Baum, 8 Riek Rovers, 9 zuster Angelina Scholten, 10 zuster Maria Margaretha v.d. Hurk, 11 Alice Wertenbroek, 12 Dien Raaijmakers
Voorste rij C: 1 Ria Hulshof, 2 Tonnie Hulsebos, 3 D…..van Keulen, 4 zuster Maria Odilia Willems, 5 rector J v.d. Schoor, 6 zuster Constantina Gebbink, 7 Jo Clabbers, 8 Gonnie Wijnen, 9 Agnes Hamelynck.

Kweekschool, geslaagden 1956.

Geslaagden 1956.
Achterste rij A: 1 Annie van Osch, 2 Hennie van Erp, 3 Jo van Hoof, 4 Truus Peters, 5 Jeanne Peeters, 6 Tinie Huibers, 7 Jo van Drunen, 8 Diny Oerlemans, 9 Nellie Broeders, 10 Celine Broeders, 11 M……… Schabbink, 12 Annette Colen, 13 zuster Johanna Maria Priems, 14 Fien Rakels, 15 Fiet Gielen
Voorste rij B: 1 A…….. Peters, 2 Tinie Rooijakkers, 3 Wies Lange, 4 zuster Hubertine Aarts, 5 Mia Wagemans

Kweekschool, geslaagden 1957.

Geslaagden 1957.
Achterste rij A: 1 Maudy Thijssen, 2 Bets Donkers, 3 zuster Simona van de Weegh, 4 zuster Agnes Koekoek, 5 Dina van Donk of Dongen ?, 6 Lenie Loeffen, 7 Toos van Kemenade, 8 Ans Nijhof, 9 Gerda van Dommelen, 10 Marie Louise Gloudemans, 11 Elba Marcelina, 12 Mariet Fisher, 13 Bea Broeren, 14 Truus Lange, 15 zuster Angelia Scholten, 16 Diny van Kleef, 17 zuster Marie Angelia van Uitert, 18 Anny Teunissen.
Tweede rij B: 1 Trees Bastein, 2 zuster Marie Servatia Geysen, 3 zuster Marie Odilia Willems, 4 rector Jos van de Schoor, 5 zuster Constantina Gearding, , 6 zuster Marie Margaretha van de Hurk, 7 Anny Nabuurs.
Voorste rij C:1 Ans Bastein, 2 Maria Thijssen, 3 Annie Beks, 4 Truus van Noye, 5 Ria van der Linden, 6 Dien Sanders.

Een groepsfoto van de kweekschool na de laatste les in juli 1960.

Een groepsfoto van de kweekschool na de laatste les in juli 1960.
Achterste rij A: 1. zr. Laura, 2. Jeanne Vogels, 3. Marijke Vermulst 4. zr. Hermine.
Tweede rij B: 1. Ria Plegt, 2. Truus Verreijken, 3. Nelly Willems, 4. Maria Schel, 5. Anneke van de Voort, 6. Jeanne van de Sande 7. zr. Gijsbertha.
Eerste rij C: 1. Agnes van de Wiel, 2. Toos Verdijk, 3. Betty van Tilburg, 4. Lydie Weerninck, 5. dhr. Gremmen, 6. Ria Scholten, 7. Gonnie Mulders, 8. Annie Smits 9. Germien Manders.

Foto's genomen tussen 1961-1970.

Kweekschool, 1962 examenklas, geboren ca 1940.

1962 examenklas, geboren ca 1940.
Achterste rij A: 1 Zr Huberta , 2 Ton van Tilborg, 3 Zr Simona, 4 Coby Verhoeven, 5 Nel van Dinther, 6 Zr Ma Servatia, 7 Zr. Agnes , 8 Thea vd Berg , 9 Annemarie Gruijthuizen, 10 Ria van Doremalen , 11 Zr. Angeline , 12 Ine Raaijmakers, 13 Wil v.d. Oever, 14 Zr Ma Margaretha, 15 Dhr Puijenbroek, 16 Marietje Ondersteijn, 17 Dhr. Jos vd Schoor, 18 Zr. Angelina.
Rij B: 1 Diny van Leuken, 2 Dhr. den Ouden, 3 Annemarie Deelen, 4 Mieke Raaymakers, 5 Ria van Gorp, Zr. Ma. Odilia, 7 Bets Huijbers, 8 Corry v.d. Meijden, 9 Dhr. Strijbosch, 10 Lucie Sauvé, 11 Marietje Peters.
Rij C: 1 Truus Hoeck, 2 Dhr. Cor Degreef, 3 Christien v.d. Berk, 4 Teresa van Tilborg.

Kweekschool, 1964, examenklas 4B.

1964, examenklas 4B.
Rij A: 1 Betsie v.d. Steeg, 2 Agnes Sanders, 3 Dianne Profeet, 4 Lidy Weernink , 5 Will Verhoeven, 6 Jose van Veijfeijken, 7 dhr. van Riel, 8 Agnes v.d. Wiel
Rij B: 1 Ine Thijssen, 2 Mien Streppel, 3 Ellie van Mierlo, 4 Ankie v.d. Voort, 5 Wies Schmeink, 6 Ine van Mierlo, 7 Bertie Scheepers, 8 Marijke v.d. Water, 9 Lidy Raaymakers

Kweekschool, 1964, geslaagden en leerkrachten Kweekschool.

1964, geslaagden en leerkrachten Kweekschool.
Rij A: 1 Bertie Scheepers 2 Mien Streppel 3 Zr M Margaretha, 5 Jose van Veijfeijken, 9 dhr. Harrie Vissers, 10 onbekend.
Rij B: 1 Ellie van Mierlo, 2 Lidy Weernink, 3 Diana Profeet....., 4 onbekend, 5 onbekend, 6 Marijke v.d. Water, 7 onbekend, 8 Zr Simona, 9 Zr.onbekend, 11 dhr. G.Th. Cornelis (docent wiskunde, ovl. 2005)
Rij C: 1 onbekend, 2 onbekend, 3 Zr onbekend, 4 Betsie v.d. Steeg, 5 Zr Huberta, 6 Jos van de Schoor(kapelaan)
Rij D: 1 Zr Odilia, 2 onbekend, 3 Wies Schmeink, 4 Ine Thijssen, 5 Thea Donkers, 6 Ine van Mierlo, 7 Zr Angeline, 8 Agnes Sanders, 9 Zr Servatia, 10.onbekend.
Rij E: 1 Mia Brands, 2 Agnes v.d. Wiel, 3???? 4 Will Verhoeven, 5 Lidy Raaymakers, 6 dhr. van Riel

Kweekschool, 1965, examenklas.

1965, examenklas.
Achterste rij A: 1. Zr. Magdalena van Duren, 2. Dinie de Bok, 3. Zr. Margareta v.d. Hurk docente fysica en biologie), 4.Maria Gerrits, 5. Marlys ter Elst, 6. Dhr. Cor Degreef junior (docent handvaardigheid), 7. Zr. Agnes Koekoek ( docente aardrijkskunde), 8. Dhr. Cornelis (docent rekenen en wiskunde), 9. Annie Elizen, 10. Babs v.d. Pol, 11. Dhr. Harrie Vissers (docent lichamelijke opvoeding), 12. Marian Verspaget, 13. Els Jeuken A14. Zr. Simona van de Weegh ( directrice internen en docente nuttige handwerken), 15. Thea Rooijendijk, 16. Milda Olde Engberink.
Rij B: 1. Jos Kenkhuis, 2. Truus Rooyakkers, 3. Jeannette Voet, 4. Jeanette Toonen, 5. Zr. Huberta (docente pedagogiek), 6. Irene Corssmit, 7. Dhr. van Riel ( docent tekenen en kunstgeschiedenis?), 8. Yvonne Ploegmakers, 9. Maria Kusters, 10. Rose Marie Coolen, 11. Agnes Jans, 12. Zr. Angelina Scholten ( docente pedagogiek), 13. Jos Zegveld.
Rij C: 1. Zr. Marie Servatia ( docente Nederlands), 2. Wilma Manders, 3. Truus Selten, 4. Riet Oerlemans, 5. Marian Oude Groen, 6. Zr. Marie Odilia Willems (directrice en docente geschiedenis), 7. Dhr. Cor Degreef senior (docent muziek en dirigent Canto Vivo), 8. Gerry van Gorp, 9. Thea van Hoenselaar, 10. Dhr. Zeegers (docent tekenen en kunstgeschiedenis?).
Rij D; 1. Tonny Bennehey, 2. Annemie v.d. Rijt, D3. Ria Workel, 4. Maria van Hal, 5. Mena Henriquez, 6. Mady van Beers, 7. Ellie van Hulst, 8. Elly van Dijk, 9. Marga van Diepen.

Kweekschool, 1967, eindexamenklas na behalen van de akte.

1967, eindexamenklas na behalen van de akte.
Achterste rij A; 1 Annelies v.d. Heijden, 2 Nell Hendriks, 3 Marianne Kenkhuis, 4 Anny Toonen, 5 Jetty Toelen, 6 Tiny Jansen, 7 Mia v.d. Zande.
Voorste rij B; 1 Siny Hek, 2 Antoinette van Boxtel, 3 Zr Mathilde ......, 4 Henriëtte Zegveld.
De klas was niet zo groot, dus alle namen onthouden is niet zo'n punt.
Leuke bijkomstigheid; juist omdat de groep zo klein was, was het een heel hechte groep.
In 2007 hebben zij 40 jarig "weg van de kweek" gevierd. Elk jaar komen zij een dag of een middag bij elkaar en de meesten zijn dan van de partij! Op een na, Mia van de Zande (Schijndelse) is al heel wat jaren geleden overleden. Antoinette van Boxtel is ook een Schijndelse, woonde destijds aan de Hoofdstraat. Bij Willem en Anneke van Boxtel hebben we wat koffie geleut! Elke week na de praktijkmiddag was het daar de zoete inval. Gezellig aan de koffie en met de zakken vol heerlijk vers fruit weer op het internaat aan. Zulke dingen blijven je bij. Die goeie oude tijd....

Foto's genomen tussen 1981-1985.

Kweekschool, 1985, de laatste examen klas die in Schijndel afstudeerde.

1985, de laatste examen klas die in Schijndel afstudeerde.
Lagere klassen gingen hun studie op de PABO (nieuwe naam per 1/8/85) in Den Bosch afmaken.
Achterste rij A: 1 docent Harrie Vissers, 2 docent Nol van Hulten,.
Tweede rij B: 1 Jerôme Bremmers, 2 Arie Goyaarts, 3 Marthe van Dijk, 4 Jenny van der Hagen, 5 Lambèr Gevers, 6 Marleen van der Heyden.
Derde rij C: 1 Anita v.d. Wetering, 2 Jacqueline Groenendaal, 3 José van Eijndhoven, 4 Yonda van Zoggel, 5 Sabine van Heertum, 6 Silvo Steenkamer.
Voorste rij D: 1 Myriam den Otter, 2 Inca Dekkers, 3 Joleen Verdonk, 4 Wilma v.d. Brand, 5 William Bressers.

@@ Regel 179: / Regel 179: @@
 Het vak godsdienst met als onderdelen godsdienstkennis, bijbelse geschiedenis en kerkgeschiedenis, wordt op dat examen niet vereist. Men haalde hier destijds een apart diploma voor.
- Had in oktober 1918 de Spaanse griep voor de nodige opschudding gezorgd, overleden enige meisjes en stuurde men de overige kwekelingen naar huis, in februari 1929 openbaart zich rood
+=== '''Het bijzondere jaar 1929.''' ===
-vonk. Het is een besmettelijke ziekte, gepaard gaande met koorts, keelpijn en helderrode huiduitslag. Deze bacteriële infectie wordt veroorzaakt door een streptokokkenbacterie en is een typische kinderziekte, die overigens ook bij vol
-Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters
+Had in oktober 1918 de Spaanse griep voor de nodige opschudding gezorgd, overleden enige meisjes en stuurde men de overige kwekelingen naar huis, in februari 1929 openbaart zich roodvonk. Het is een besmettelijke ziekte, gepaard gaande met koorts, keelpijn en helderrode huiduitslag. Deze bacteriële infectie wordt veroorzaakt door een streptokokkenbacterie en is een typische kinderziekte, die overigens ook bij volwassenen kan voorkomen. Vroeger was het een gevreesde ziekte die weken kon duren en soms oor-, nier-, hart- of gewrichtsaandoeningen tot gevolg kon hebben. Sinds de komst van penicilline en antibiotica kan men de besmetting efficiënter bestrijden. Logisch dat men op het internaat uiterst zorgvuldig omging met deze ziekteverschijnselen. Op de 16e van die maand wordt bij twee meisjes de ziekte ontdekt en nog dezelfde dag worden ze overgebracht naar de barakken in 's-Hertogenbosch. Op andere kostscholen in de regio was al een besluit gevallen de internen naar hun ouders te laten gaan, zodat zich de ziekte niet verder zou uitbreiden. Op de 22e constateert men dat zich op de Schijndelse kweekschool bij een derde meisje de ziekte openbaart, zodat op medisch advies van de huisarts toch iedereen huiswaarts moet keren. Alle families worden telefonisch en telegrafisch in kennis gesteld. Met name de meisjes uit de voorbereidende klassen had men uit voorzorg al afgezonderd van de rest. Pas op 13 april, dus na de paasvakantie, keert iedereen weer terug naar het internaat. Bij aankomst volgt meteen een nauwkeurige medische controle. Men wil niets meer aan het toeval overlaten, te meer omdat ook al sinds eind februari twee jonge zusters besmet waren en men geen enkel risico meer nam. Nadat iedereen genezen was verklaard, werd de hele kweekschool grondig ontsmet.  <br>
+In september wordt iedereen opgeschrikt door een andere niet voorziene gebeurtenis. Op de 1e dag van die maand overlijdt directrice Zr. Felicité Renders die met ingang van de zomervakantie al ziek was geworden. Ondanks het feit dat ze voortdurend aangaf na de vakantie haar lessen weer te willen hervatten, was de huisarts van mening dat bedrust de enige remedie zou zijn. Ze zou helaas niet meer op haar post terugkeren. <br>
+Na ruim 32 jaren intensieve en voortreffelijke bestuursjaren moet de kweekschoolgemeenschap definitief afscheid van haar nemen. Op 14 september wordt een opvolgster benoemd in de persoon van Zr. Anselma Tijhuis en gaat de
+opleidingsschool voor onderwijzeressen weer een nieuwe fase in. <br>
+=== '''De start van zuster Anselma Tijhuis.''' ===
-wassenen kan voorkomen. Vroeger was het een gevreesde ziekte die weken kon duren en soms oor-, nier-, hart- of gewrichtsaandoeningen tot gevolg kon hebben. Sinds de komst van penicilline en antibiotica kan men de besmetting efficienter bestrijden. Logisch dat men op het internaat uiterst zorgvuldig omging met deze ziekteverschijnselen. Op de 16e van die maand wordt bij twee meisjes de ziekte ontdekt en nog dezelfde dag worden ze overgebracht naar de barakken in ‟s-Hertogenbosch. Op andere kostscholen in de regio was al een besluit gevallen de internen naar hun ouders te laten gaan, zodat zich de ziekte niet verder zou uitbreiden. Op de 22e constateert men dat zich op de Schijndelse kweekschool bij een derde meisje de ziekte openbaart, zodat op medisch advies van de huisarts toch iedereen huiswaarts moet keren. Alle families worden telefonisch en telegrafisch in kennis gesteld. Met name de meisjes uit de voorbereidende klassen had men uit voorzorg al afgezonderd van de rest. Pas op 13 april, dus na de paasvakantie, keert iedereen weer terug naar het internaat. Bij aankomst volgt meteen een nauwkeurige medische controle. Men wil niets meer aan het toeval overlaten, te meer omdat ook al sinds eind februari twee jonge zusters besmet waren en men geen enkel risico meer nam. Nadat iedereen genezen was verklaard, werd de hele kweekschool grondig ontsmet.  In september wordt iedereen opgeschrikt door een andere niet voorziene gebeurtenis. Op de 1e dag van die maand overlijdt directrice Zr. Felicité Renders die met ingang van de zomervakantie al ziek was geworden. Ondanks het feit dat ze voortdurend aangaf na de vakantie haar lessen weer te willen hervatten, was de huisarts van mening dat bedrust de enige remedie zou zijn. Ze zou helaas niet meer op haar post terugkeren. Na ruim 32 jaren intensieve en voortreffelijke bestuursjaren moet de kweekschoolgemeenschap definitief afscheid van haar nemen. Op 14 september wordt een opvolgster benoemd in de persoon van Zr. Anselma Tijhuis en gaat de
-opleidingsschool voor onderwijzeressen weer een nieuwe fase in.
+Het is interessant om te zien hoe de congregatie ten aanzien van de zusters-docenten van de Mariakweekschool de meesten van hen lang op hun post laat blijven en ze ogenschijnlijk vrijwaart van allerlei overplaatsingen van het ene klooster naar het andere. Op zich natuurlijk wel logisch, want het aantal zusters dat de bevoegdheden bezat om kweekschooldocente te worden was uiteraard beperkt! Een kweekschool is immers een uiterst belangrijke beroepsopleiding die zonder meer „een docentenkorps dient te hebben van een bijzonder hoog kwaliteitsgehalte'. Daar heeft de congregatie dan ook altijd een professioneel beleid in gevoerd en er zéér terecht de uiterste zorg aan besteed. Over die langdurige aanstellingen is het een en ander af te lezen van de volgende tabel van 1 september anno 1929, waarin naast de naam ook de diensttijd vermeld staat. Er is dus ook een enkele externe leerkracht in dienst bv. vanuit een praktijkschool, als de nieuwe directrice Zr. Anselma aantreedt.
+{| class="wikitable"
-Portret van de nieuwe directrice Zr. Anselma Tijhuis
+|-
+! Naam!! Kloosternaam!! Diensttijd in jaren en maanden
-De start van zuster Anselma Tijhuis Het is interessant om te zien hoe de congregatie ten aanzien van de zusters-docenten van de Mariakweekschool de meesten van hen lang op hun post laat blijven en ze ogenschijnlijk vrijwaart van allerlei overplaatsingen van het ene klooster naar het andere. Op zich natuurlijk wel logisch, want het aantal zusters dat de bevoegdheden bezat om kweekschooldocente te worden was uiteraard beperkt! Een kweekschool is immers een uiterst belangrijke beroepsopleiding die zonder meer „een docentenkorps dient te hebben van een bijzonder hoog kwaliteitsgehalte‟. Dat geldt overigens heden ten dage onverminderd voor onze Pabo‟s, de pedagogische academie voor het basisonderwijs of primair onderwijs om bij de huidige terminologie te blijven. Daar heeft de congregatie dan ook altijd een professioneel beleid in gevoerd en er zéér terecht de uiterste zorg aan besteed. Over die langdurige aanstellingen is het een en ander af te lezen van de volgende tabel van 1 september anno 1929, waarin naast de naam ook de diensttijd vermeld staat. Er is dus ook een enkele externe leerkracht in dienst bv. vanuit een praktijkschool, als de nieuwe directrice Zr. Anselma aantreedt.
+|-
+| J.M. Tijhuis|| Zr. Anselma|| 0
+|-
+| G. Gebbink|| Zr. Constantina|| 15 + 1 maand
+|-
+| A.M. Lambooij|| Zr. Carmela|| 17 + 10 maanden
+|-
+| G. Strevers|| Zr.Gonzalina|| 17 + 1 maand
+|-
+| Dhr. G.M. van Velthoven|| || 29 + 11maanden
+|-
+| Voorbeeld || Voorbeeld || Voorbeeld
+|-
+| Voorbeeld || Voorbeeld || Voorbeeld
+|-
+| Voorbeeld || Voorbeeld || Voorbeeld
+|-
+| Voorbeeld || Voorbeeld || Voorbeeld
+|-
+| Voorbeeld || Voorbeeld || Voorbeeld
+|-
+| Voorbeeld || Voorbeeld || Voorbeeld
+|-
+| Voorbeeld || Voorbeeld || Voorbeeld
+|-
+| Voorbeeld || Voorbeeld || Voorbeeld
+|-
+| Voorbeeld || Voorbeeld || Voorbeeld
+|}
+  Tijhuis J.M. Zr. Anselma 0 Gebbink G. Zr. Constantina 15 + 1 mnd. Lambooij A.M. Zr. Carmela 17 + 10 mnd. Stevers G. Zr. Gonzalina  17 + 1 mnd. Velthoven v. G.M. Dhr.  29 + 11 mnd. Aarts M.P. Zr. Stephana 17 + 6 mnd. Dam van W.J. Zr. Stephano 17 + 1 mnd. Boom van de Th.J.E. Zr. Alphonsini 3 + 7 mnd. Horbach J.G. Zr. Theresiana 15 + 6 mnd. Laarschot van de F. Dhr.  tijdelijk – hij was hoofd in Den Dungen Leemputten van de H.F. Zr. Jesualda 17 + 2 mnd. Onzenoort A.M.W. Zr. Antonilla 13 + 1 mnd. Rubbens A.M.J. rector  9 + 10 mnd. Sprangers E.M.H.Th. Zr. Henricia 4   Van deze groep docenten zien we in de lijst van 1940 nog terug: Zr. Anselma met 11 dienstjaren, Zr. Constantina [26 +1], Zr. Carmela [28 + 10], Dhr.v.Velthoven [40 + 11], Zr. Theresiana [26 + 6] en Zr. Antonilla [24 + 9]. Zij hebben gezamenlijk de Mariakweekschool grote bekendheid en een goede naam bezorgd hier in de regio.
-Danken is erkennen  dat het leven gegeven is
-Alles heeft zijn tijd - De liefdewerken van de zusters
-Naam Kloosternaam Diensttijd in jr. en mnd. Tijhuis J.M. Zr. Anselma 0 Gebbink G. Zr. Constantina 15 + 1 mnd. Lambooij A.M. Zr. Carmela 17 + 10 mnd. Stevers G. Zr. Gonzalina  17 + 1 mnd. Velthoven v. G.M. Dhr.  29 + 11 mnd. Aarts M.P. Zr. Stephana 17 + 6 mnd. Dam van W.J. Zr. Stephano 17 + 1 mnd. Boom van de Th.J.E. Zr. Alphonsini 3 + 7 mnd. Horbach J.G. Zr. Theresiana 15 + 6 mnd. Laarschot van de F. Dhr.  tijdelijk – hij was hoofd in Den Dungen Leemputten van de H.F. Zr. Jesualda 17 + 2 mnd. Onzenoort A.M.W. Zr. Antonilla 13 + 1 mnd. Rubbens A.M.J. rector  9 + 10 mnd. Sprangers E.M.H.Th. Zr. Henricia 4   Van deze groep docenten zien we in de lijst van 1940 nog terug: Zr. Anselma met 11 dienstjaren, Zr. Constantina [26 +1], Zr. Carmela [28 + 10], Dhr.v.Velthoven [40 + 11], Zr. Theresiana [26 + 6] en Zr. Antonilla [24 + 9]. Zij hebben gezamenlijk de Mariakweekschool grote bekendheid en een goede naam bezorgd hier in de regio.
 Voor het verdere feitenmateriaal over de historie van de kweekschool uit de jaren ‟30 van de vorige eeuw zijn we grotendeels aangewezen op een totaal andere archiefbron. Voor 1929 kan men terugvallen op het bekende memoriaalboek van de congregatie [1836-1929] wat bv. intensief is gebruikt om het gedenkboek van 1926 samen te stellen. Vanaf 1929 zijn het de zgn. hectografen of circulaires van de algemene oversten, die overigens meer direct betrekking hebben op het intern beleid binnen de congregatie en het gemeenschappelijk leven van de zusters, met al z‟n regels en bijzondere gebruiken. Ten slotte is er

Kweekschool: verschil tussen versies

Versie van 5 jun 2020 16:51

Inhoud

DE KWEEKSCHOOL.

Van normaalschool naar kweekschool.

Regeltucht boven alles.

Eindelijk subsidie voor de kweekschool.

De inhoud van het onderwijs.

Jeugdherinneringen aan de kweekschoolperiode

De bouw van een nieuwe kweekschool

Het bijzondere jaar 1929.

De start van zuster Anselma Tijhuis.

De ontwikkeling van de kweekschool.

De leerkrachten.

Ook jongens op de Kweekschool

Diverse raden worden ingesteld

Op 21 mei 1969 schrijft De Tijd

Stichting Sint Servaas

Akademikon = communicatie op de Academie.

Groepsfoto's

Foto's genomen tussen 1891-1900

Foto's genomen tussen 1901-1910

Foto's genomen tussen 1911-1920.

Foto's genomen tussen 1921-1930.

Foto's genomen tussen 1931-1940

Foto's genomen tussen 1941-1950.

Foto's genomen tussen 1951-1960.

Foto's genomen tussen 1961-1970.

Foto's genomen tussen 1981-1985.

Navigatiemenu

Kweekschool: verschil tussen versies

Versie van 5 jun 2020 16:51

DE KWEEKSCHOOL.

Van normaalschool naar kweekschool.

Regeltucht boven alles.

Eindelijk subsidie voor de kweekschool.

De inhoud van het onderwijs.

Jeugdherinneringen aan de kweekschoolperiode

De bouw van een nieuwe kweekschool

Het bijzondere jaar 1929.

De start van zuster Anselma Tijhuis.

De ontwikkeling van de kweekschool.

De leerkrachten.

Ook jongens op de Kweekschool

Diverse raden worden ingesteld

Op 21 mei 1969 schrijft De Tijd

Stichting Sint Servaas

Akademikon = communicatie op de Academie.

Groepsfoto's

Foto's genomen tussen 1891-1900

Foto's genomen tussen 1901-1910

Foto's genomen tussen 1911-1920.

Foto's genomen tussen 1921-1930.

Foto's genomen tussen 1931-1940

Foto's genomen tussen 1941-1950.

Foto's genomen tussen 1951-1960.

Foto's genomen tussen 1961-1970.

Foto's genomen tussen 1981-1985.

Navigatiemenu

Zoeken