U kunt ons steunen door lid van de Heemkundekring Schijndel te worden. Iedere dinsdagochtend zijn wij tussen 10 en 12 uur in de heemkamer: Cultureel Centrum 't Spectrum, Steeg 9 g, Schijndel. |
Gilde Sint Catharina en Barbara 1450
Gilde Sint Catharina en Barbara 1450[1][bewerken | brontekst bewerken]
Spoorplaat 4
De Brabantse schuttersgilden zijn in principe allemaal heel oud, sommige gilden dateren al uit de 13e eeuw. De oudste schriftelijke vermelding van het Sint Catharina en Barbaragilde van Schijndel dateert uit 1450, wat men heeft afgeleid uit een testament waarbij Haywig, de vrouw van Walter van Beeck, een klein bedrag legateert ten behoeve van de reeds bestaande altaren van deze twee heiligen. De gilden hadden immers in de Servatiuskerk een eigen gilde-altaar. Elk schuttersgilde had ook een zgn. gildekaart of gildereglement waarin precies beschreven was wat van de gildebroeders wel en niet verwacht mocht worden. Zo is bv. van het Barbaragilde nog een gildekaart bewaard gebleven uit 1602 bestaande uit 28 artikelen. Men hield lijsten bij van alle gildebroeders en ook jaarrekeningen waren verplicht. Overleed een gildebroeder dan werd die met gilde-eer begraven en was daarbij het hele gilde present. Elk gilde beschikte over een eigen vaandel en diverse trommen. Het zijn de tamboers en vendeliers van het gilde die bij speciale gelegenheden de vendelgroet brengen.
Overigens zijn het Catharina- en Barbaragilde, die heden ten dage dus nog bestaan, niet de enige schuttersgilden die Schijndel kende. Uit de archieven zijn immers ook bekend het Servatiusgilde, het Onze Lieve Vrouwegilde, het Sint Sebastiaangilde.
Bekende activiteiten van elk gilde zijn hun jaarlijkse teerdag en het koning-schieten, waarbij een houten vogel, die men ‘de papegaai’ noemt die is geplaatst op een schutsboom, eraf moet worden geschoten. In Schijndel herinnert de straatnaam ‘de Schutsboom’ aan de plaats waar eens zo’n boom gestaan heeft.
Het vaandel en het logo van het gilde zijn gemaakt naar schetstekeningen van Pater Van Helvert, Norbertijn van de Abdij van Berne in Heeswijk-Dinther. Sint Catharina is, volgens de legende, afgebeeld met het gebroken rad aan haar voeten en in haar hand een zwaard en Sint Barbara heeft in haar handen een toren met drie vensters, een verwijzing naar de drie-eenheid.
Bronnen, noten en/of referenties
|