U kunt ons steunen door lid van de Heemkundekring Schijndel te worden. Iedere dinsdagochtend zijn wij tussen 9 en 12 uur in de heemkamer: Cultureel Centrum Spectrum, Steeg 9 g, Schijndel. |
Bewerken van Joodse begraafplaats
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
Deze bewerking kan ongedaan gemaakt worden. Hieronder staat de tekst waarin de wijziging ongedaan is gemaakt. Controleer voor het publiceren of het resultaat gewenst is.
Huidige versie | Uw tekst | ||
Regel 27: | Regel 27: | ||
}} | }} | ||
== '''De Joodse begraafplaats/het Jodenkerkhof | == '''De Joodse begraafplaats/het Jodenkerkhof''' [3]== | ||
Voor een ander project wat op stapel staat, de canon van Meierijstad, is eerder onderstaand archiefonderzoek gedaan. Het resultaat kan gebruikt worden als aanvulling op het artikel over de [[Joden in de Meierij]], hun integratie en assimilatie. | Voor een ander project wat op stapel staat, de canon van Meierijstad, is eerder onderstaand archiefonderzoek gedaan. Het resultaat kan gebruikt worden als aanvulling op het artikel over de [[Joden in de Meierij]], hun integratie en assimilatie. | ||
Regel 38: | Regel 38: | ||
De begraafplaats en het lijkenhuisje zijn volgens het kadaster in 1876 eigendom geworden van de Israëlitische gemeenten van Schijndel, Veghel, Sint-Oedenrode en Uden. Aan de overzijde van de weg waar eerder de grenssteen [[het Hooghekke]]n moet hebben gelegen was in 1869 een algemene begraafplaats aangelegd in de volksmond bekend als “Het verloren huukske”. Enkele jaren geleden is deze verplaatst naar de nabij gelegen [[Zandkantsestraat]].De Israëlitische begraafplaats is nog steeds als zodanig in gebruik. Het lijkenhuisje is in 1956 afgebroken.<br> | De begraafplaats en het lijkenhuisje zijn volgens het kadaster in 1876 eigendom geworden van de Israëlitische gemeenten van Schijndel, Veghel, Sint-Oedenrode en Uden. Aan de overzijde van de weg waar eerder de grenssteen [[het Hooghekke]]n moet hebben gelegen was in 1869 een algemene begraafplaats aangelegd in de volksmond bekend als “Het verloren huukske”. Enkele jaren geleden is deze verplaatst naar de nabij gelegen [[Zandkantsestraat]].De Israëlitische begraafplaats is nog steeds als zodanig in gebruik. Het lijkenhuisje is in 1956 afgebroken.<br> | ||
Het onderhoud van de begraafplaats heeft de gemeente Schijndel sinds 1952 op zich genomen, nadat de voortaan als eigenaar optredend Nederlands Israëlitisch kerkgenootschap te Amsterdam, een schansmuur om de begraafplaats had gebouwd. Als dank voor de goede verzorging van de begraafplaats zijn op naam van de gemeente Schijndel in 1970 tien bomen geplant in het Koningin Wilhelminawoud in Israël. In 1982 is daaraan een boom toegevoegd, als dank voor het herstel van de aangerichte vernielingen. | Het onderhoud van de begraafplaats heeft de gemeente Schijndel sinds 1952 op zich genomen, nadat de voortaan als eigenaar optredend Nederlands Israëlitisch kerkgenootschap te Amsterdam, een schansmuur om de begraafplaats had gebouwd. Als dank voor de goede verzorging van de begraafplaats zijn op naam van de gemeente Schijndel in 1970 tien bomen geplant in het Koningin Wilhelminawoud in Israël. In 1982 is daaraan een boom toegevoegd, als dank voor het herstel van de aangerichte vernielingen. Nu worden pogingen ondernomen om de begraafplaats aan te wijzen als Rijksmonument. | ||
=== '''De begravingen''' === | === '''De begravingen''' === | ||
Regel 66: | Regel 66: | ||
Op de joodse begraafplaats Wijbosch is in 1945 een gedenksteen geplaatst met de namen van de oorlogsslachtoffers uit Schijndel en omgeving.<br> De begraafplaats wordt tegenwoordig door de plaatselijke autoriteit beheerd.<br> | Op de joodse begraafplaats Wijbosch is in 1945 een gedenksteen geplaatst met de namen van de oorlogsslachtoffers uit Schijndel en omgeving.<br> De begraafplaats wordt tegenwoordig door de plaatselijke autoriteit beheerd.<br> | ||
Aantal joden in Schijndel: <br> 1809: 3 <br>1840: 12 <br>1869: 23. | Aantal joden in Schijndel: <br> 1809: 3 <br>1840: 12 <br>1869: 23. | ||
== '''Monumenten Inventarisatie Project 1990 | == '''Monumenten Inventarisatie Project 1990''' [1]== | ||
Joods kerkhof 1803.<br> | Joods kerkhof 1803.<br> | ||
Regel 89: | Regel 89: | ||
<gallery caption="Joods kerkhof Koeveringsedijk, oktober 2007." widths="200" hieghts="200"> | <gallery caption="Joods kerkhof Koeveringsedijk, oktober 2007." widths="200" hieghts="200"> | ||
Bestand:Koeveringsedijk 22-10-2007 - 01.JPG| | Bestand:Koeveringsedijk 22-10-2007 - 01.JPG|Toegangspoort. | ||
Bestand:Koeveringsedijk 22-10-2007 - 02.JPG|Hardstenen zerken. | Bestand:Koeveringsedijk 22-10-2007 - 02.JPG|Hardstenen zerken. | ||
Bestand:Koeveringsedijk 22-10-2007 - 03.JPG| | Bestand:Koeveringsedijk 22-10-2007 - 03.JPG|Hardstenen zerken. | ||
Bestand:Koeveringsedijk 22-10-2007 - 05.JPG| | Bestand:Koeveringsedijk 22-10-2007 - 05.JPG|Hardstenen zerken. | ||
</gallery> | </gallery> | ||
== '''Beschrijving uit de gemeentelijke monumentenlijst 1993. | == '''Beschrijving uit de gemeentelijke monumentenlijst 1993.''' [2]== | ||
=== '''Typering, situering en beschrijving''' === | === '''Typering, situering en beschrijving''' === | ||
Regel 106: | Regel 106: | ||
De cultuurhistorische waarde van een dergelijk zeldzame Israëlitische begraafplaats reikt verder dan de gemeentegrenzen van Schijndel. <br><br> | De cultuurhistorische waarde van een dergelijk zeldzame Israëlitische begraafplaats reikt verder dan de gemeentegrenzen van Schijndel. <br><br> | ||
== '''Samenvatting | == '''Samenvatting''' [4]== | ||
Op 10 mei 1940 begon in Nederland de Tweede Wereldoorlog. Duitse soldaten vielen ons land binnen. Op 11 mei werden Erp, Schijndel, Sint-Oedenrode en Veghel bezet. Tijdens de bezetting ging het leven voor veel Nederlanders z'n gangetje. Maar niet voor de joden. Zij werden stap voor stap uit het openbare leven geweerd en verwijderd. 18 Veghelse joden vonden de dood in vernietigingskampen. Ze worden herdacht op het joodse kerkhof aan de straat Uranus in Schijndel. | Op 10 mei 1940 begon in Nederland de Tweede Wereldoorlog. Duitse soldaten vielen ons land binnen. Op 11 mei werden Erp, Schijndel, Sint-Oedenrode en Veghel bezet. Tijdens de bezetting ging het leven voor veel Nederlanders z'n gangetje. Maar niet voor de joden. Zij werden stap voor stap uit het openbare leven geweerd en verwijderd. 18 Veghelse joden vonden de dood in vernietigingskampen. Ze worden herdacht op het joodse kerkhof aan de straat Uranus in Schijndel. | ||
Regel 117: | Regel 117: | ||
In 1942 moesten alle joden ouder dan vijf jaar een jodenster gaan dragen. Dat was een zespuntige ster van geel stof met daarop het woord 'Jood'. Ze kregen ook een 'J' in hun persoonsbewijs (een soort paspoort). Zo wisten de Duitsers welke mensen joods waren. | In 1942 moesten alle joden ouder dan vijf jaar een jodenster gaan dragen. Dat was een zespuntige ster van geel stof met daarop het woord 'Jood'. Ze kregen ook een 'J' in hun persoonsbewijs (een soort paspoort). Zo wisten de Duitsers welke mensen joods waren. | ||
Joodse mannen moesten gaan werken in een werkkamp. Later kregen ze een oproep om naar Kamp Westerbork | Joodse mannen moesten gaan werken in een werkkamp. Later kregen ze een oproep om naar Kamp Westerbork gaan. Hun gezinnen gingen mee. Ze wisten niet, dat ze nooit meer terug zouden komen. Veewagons brachten achttien Veghelse joden van Kamp Westerbork naar de vernietigingskampen Auschwitz en Sobibor in Polen. Daar werden ze vermoord. | ||
Een aantal Veghelse joden vluchtte naar Engeland en de Verenigde Staten. Maar de familie Andriesse kon niet meer weg. Zij besloten niet naar Westerbork te gaan en doken onder bij hun huishoudster Marie Heerkens in Dinther. Daar verstopten ze zich anderhalf jaar op een zolderkamertje. Zo overleefden ze de Duitse bezetting. | Een aantal Veghelse joden vluchtte naar Engeland en de Verenigde Staten. Maar de familie Andriesse kon niet meer weg. Zij besloten niet naar Westerbork te gaan en doken onder bij hun huishoudster Marie Heerkens in Dinther. Daar verstopten ze zich anderhalf jaar op een zolderkamertje. Zo overleefden ze de Duitse bezetting. | ||
Regel 123: | Regel 123: | ||
Na de oorlog werd op de joodse begraafplaats in Wijbosch een gedenksteen geplaatst met de tekst: "voor hen, uit Veghel, Schijndel, St. Oedenrode en omstreken, die omkwamen onder moordenaarshanden in de jaren 1942-'45 en die geen graf onder Israël gevonden hebben". De steen toont de namen van de joodse inwoners die stierven in de vernietigingskampen. Ze konden niet in Wijbosch begraven worden, maar op de gedenksteen blijven we hun namen herinneren. | Na de oorlog werd op de joodse begraafplaats in Wijbosch een gedenksteen geplaatst met de tekst: "voor hen, uit Veghel, Schijndel, St. Oedenrode en omstreken, die omkwamen onder moordenaarshanden in de jaren 1942-'45 en die geen graf onder Israël gevonden hebben". De steen toont de namen van de joodse inwoners die stierven in de vernietigingskampen. Ze konden niet in Wijbosch begraven worden, maar op de gedenksteen blijven we hun namen herinneren. | ||
[[categorie: Hulzebraak 05]] | |||
[[categorie: | |||
[[Categorie:Religie]] | [[Categorie:Religie]] | ||
{{appendix|alles| | |||
{{ | 1. MIP gemeente Schijndel 1990, bladzijde 60.<br> | ||
2. Gemeentelijke monumentenlijst 1993.<br> | |||
3. Heemblad Rond die Cluse 2017-2, jaargang 24, bladzijden 33 tot en met 36<br> | |||
4. Canon van Meierijstad | |||
}} |