Bewerken van Heemkundevereniging Hertog Jan II - HKK Schijndel

'''Heemkunde uit liefde voor je dorp''' 

Op 28 juni 1945 werd de eerste algemene jaarvergadering belegd door de Schijndelse heemkring , welke de naam kreeg "Hertog Jan II". Opgericht met als doelstelling: de kennis van en de liefde voor het heem op zo ruim mogelijke schaal te bevorderen.

Deze heemvereniging tracht dit doel te bereiken door:

* het vormen van studieclubs 
* het aanleggen van een archief 
* het (doen) houden van lezingen en voordrachten 
* het organiseren van excursies 
* het houden van tentoonstellingen 
# 
Het bestuur was als volgt samengesteld:

* Voorzitter : Dhr. [[C.J. Chris van Liempd]]
* Secretaris : Dhr. [[A.J.L. van Bokhoven]]
* Penningmeester : Dhr. [[Joseph Joannes Antonius Teurlings (1908 - 1996)|J.J.A. Teurlings]]
* 2e Secretaris : Dhr. Q.F.M. van Roessel
* Bestuurslid : Dhr. E. van Roosmalen. 

De heemkring kende de volgende studieclubs : <br>
# Bouwkunde: [[J.H. Heesters]] (leider); [[Carolus Theodorus Albertus van der Wielen (1905 - 1976)|C. van der Wielen]]; Virgi van Liempd; [[Theodorus van Oorschot (1910 - 1989)|Theodorus van Oorschot]] en Ant. Wouters. <br>
# Geograﬁe: E. van Roosmalen (leider); [[Wilhelmus Petrus Johannes Gremmen (1918 - 1992)|W. Gremmen]]; mej. J. Bouman <br>
# Geschiedenis: J.J.A. Teurlings (leider); Q.F.M. van Roessel; mej. T. Oerlemans; W. Oerlemans; A.J.L. van Bokhoven;
# Folklore: A.J.L. van Bokhoven (leider); Wout Oerlemans; C.A.M. van de Oetelaar; Adr. Voets; mej. J. Bouman; mej. [[Jet Geerkens]]; mej. T. Oerlemans en C. van de Wielen. <br>
Wat betreft de naamkeuze uit de voorgestelde mogelijkheden: <br>
# Schijndels heem <br>
# Hertog Jan II <br>
# Bodem van Elde <br>
werd "Hertog Jan II" hun keuze. Het archief vermeldt ons daarover: In festo beati Nicholai (6 December) 1309, Jan Hertog van Brabant enz. verkoopt voor 200 pond voorlief en den erfelijken jaarcijns van 5 pond aan die van Schijnle het gebruik eener "gemeente" binnen de hieronder omschreven grenzen, onder voorbehoud van hout, eikels, jurisdictie, eigendom en al zijn recht, evenwel met schutrecht, recht van weder-uitgifte enz. en met de bepaling dat hij of zijn nakomelingen die gemeente noch in eigendom noch in pand mogen geven. <br>

In 1948 telde de Stichting "Brabants Heem" een 15-tal aangesloten heemkringen, waaronder de heemvereniging "Hertog Jan II" Schijndel. Tot in de beginjaren van 1950 werden er tal van lezingen gehouden, evenals excursies en in februari 1953 zelfs een zeer geslaagde heemtentoonstelling in het toenmalige [[patronaat]]. Allerlei ter beschikking gestelde nostalgische voorwerpen uit onze dorpsgemeenschap werden er tentoongesteld, ook de kerkschatten ontbraken niet op deze expositie. Bovendien had [[Theodorus van Oorschot (1910 - 1989)|Theodorus van Oorschot]] zorg gedragen voor een compleet nagemaakte schouw, waarin een centrale plaats werd ingenomen door een boerin, terwijl de boer met griep in de bedstee lag. Een schouw waar niets aan ontbrak, dus met de bordjes, een kruisbeeld, blaasroer, koffiemolen, broodspaan, de zwartgeblakerde moor en het nisje voor het olielampke, dat enig lichtschijnsel in de stal gaf. Doch dat vrouwke, de boerin in deze entourage speelde een centrale figuur. Zij had een naam, die te raden was met als prijs een schilderij. De dagbladen besteedden ruime aandacht aan deze heemtentoonstelling ondermeer onder de titel "ons Nelleke". Het grötje oftewel de boerin had de naam van Nelleke Timmers. 

Het heem leefde en stond volop in de belangstelling. Maar helaas ebde de belangstelling voor het heemgebeuren weg, onder andere was de jeugd er niet in geïnteresseerd, de jaren 1960 boden hun andere vermakelijkheden en men stond vreemd tegenover de gebruiken en gewoonten van de vorige eeuw in Brabant. In 1959 ontstond daarover zelfs een bestuurscrisis en men vroeg zich dan ook af of het zin had om verder te gaan. Tijdens de jaarvergadering van 1960 hebben drs. Mandos, vice- voorzitter "Brabants Heem" en dhr. Aug. van Breugel, voorzitter van de Rooise heemkring getracht de Schijndelse heemkring te activeren. Ofschoon hun woorden succes schenen te hebben, was de opleving van het heembestuur van korte duur. 

In het jaar na deze hoopgevende jaarvergadering is de Schijndelse heemvereniging opgegaan in de Rooise heemkring "De Oude Vrijheid". Geïnteresseerden in de heemkunde werden aldus lid van de heemkring "De Oude Vrijheid". En het moet zeker hun aangeboren liefde voor het heem zijn geweest, welke in 1983 resulteerde in de heroprichting van een Schijndels Heem. Op initiatief van het Schijndelse Natuur- en Milieu Centrum, Stichting "De Schouw" en de werkgroep "Monumenten en Oude Ambachten" werd op 3 mei 1983 een zelfstandige heemkring een feit, welke de naam kreeg "[[De heemkundekring Schijndel]]". Als bestuur werd gekozen : hr. W. van Kessel, voorzitter ; hr. G. Buenen, secretaris; mej. J. Geerkens, penningmeester; en als bestuursleden: mw. A van de Ven - de Backer, hr. C. Veen, hr. H. van der Spank en dhr. [[L.M. Telgenkamp|L. Telgenkamp]]. Op 26 oktober 1983 werd de Schijndelse heemkring als 64-ste lid aangenomen door de Stichting "Brabants Heem". Schijndel is inderdaad groter gegroeid en meer betrokken bij het heem. Zo telt de heemkundevereniging anno 1989 een 90-tal leden. En gezien de belangstelling tijdens diverse openbare lezingen, diapresentaties en exposities zal het ledenaantal een gunstige ontwikkeling ondergaan. Liefde voor het heem is eenieder aangeboren en een heemkring is bij uitstek geschikt om je kennis daaromtrent te vergroten; om actief bezig te zijn of om oude dorps- en familiefoto's, gebruiksvoorwerpen, ambachtsgereedschap, oude bouwtekeningen, koopaktes e.d. in bruikleen of als gift een betere bestemming te geven. 

In 12½ jaar is de Heemkundekring uitgegroeid tot een club van meer dan 100 leden, en ze bloeit nog volop! Er zijn allerlei werkgroepen actief, o.a. van de heemhoek, archeologie, genealogie en de monumentencommissie. <br>

Enkele feiten in chronologische volgorde:<br>
::In 1986 was er de eerste tentoonstelling in de bibliotheek, waarbij de kadasterwerkgroep haar kaart uit 1832 presenteerde. Deze kaart is nu nog te bewonderen in de heemhoek. <br> 
:: In 1989 werd het eerste [[Rond die Cluse|heemblad]] uitgereikt aan W. Cornelissen, de toenmalige streekarchivaris. <br> 
:: In 1990 kreeg de Heemkring een eigen stek: de heemhoek in de bibliotheek. Bij die gelegenheid had [[Bernardus Adrianus Henricus Peters (1928 - 2004)|Ben Peters]] een expositie ingericht met en over zijn eigen verzameling. Dit werd het begin van een traditie, want vervolgens waren de volgende tentoonstellingen te bewonderen: <br> 
:: In 1991: "oude Schijndelse ansichtkaarten", van B. Vervoort, <br> 
:: In 1992 "genealogie", van [[Henk Beijers]], <br> 
:: In 1993 "Schijndelse [[steenovens]]", van de archeologische werkgroep, <br> 
:: In 1994 "Schijndel 50 jaar bevrijd", van Ben Peters. Bij de opening van deze expositie presenteerde de heer C. Verhagen, lid van onze heemkring, zijn boek "De [[Nonnenbossche Hoeven]]".

Heemkundevereniging Schijndel heeft reeds diverse werkgroepen o.a.: <br>
# Archeologie <br> 
# Kadaster <br> 
# Toponiemen <br> 
# Audiovisuele opnamen <br> 
# Onderzoek van onze Brabantse geschiedenis <br> 
# Open monumentendag organisatie. 
Het huidige bestuur van de heemkundekring Schijndel zal u graag informeren over het heem.

== '''Video’s''' ==
Video [https://www.youtube.com/watch?v=d7cWNAIOS38/ 25 jaar Heemkundekring Schijndel]<br>
Video [https://www.youtube.com/watch?v=0XJKe3SIbO0/ De historische werkgroep aan het werk in de Citadel in ‘s-Hertogenbosch]
[[Categorie:Heemkunde]]