Spreekwoorden en gezegden

Brabantse spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen

In het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC), ligt in de algemene documentatie van Schijndel een dossier waarin onderstaande spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen staan. Op het betreffende stuk, gedateerd 25 januari 1978, is de naam Verkuijle geschreven, mogelijk degene die het stuk heeft opgesteld of de eigenaar was. Van de meeste spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen is de betekenis niet meer bekend. Mogelijk zijn nog Schijndelaren die kunnen helpen om een verklaring te geven.

1. De Beste koei, staon op stal, de deurskes veinde overal.
2. Da´s kenne, zi Niske Venne, Spek overhouwe en niks hemme.
3. Ut kruis veur ogen en de haand vur ut gat, dan kan oe niks ontvallen.
4. Unne mens is zo oud as zun vrouw zich vuult.
5. Unne boer en un zog, hebben nooit genog.
6. Unne beer en unne heer willen alted meer.
7. Agge zo nauw kékt, kunde nog wel un vlooi in un skooiershemd veine.
8. Un koei weet niet waorvur durre stert dient, vur dasse um kwijt is.
9. Wie mi peperkoek gao vrije, die wordt met skete beloond.
10. Ons paast alles, want wellie zijn rond van aachteren.
11. Nou meidje, me diejen hoed hebben ze oe de broek opgedaon.
12. Heur geit, die is fijn as die keutelt, dan paoternostert ze.
13. Da hadde beter in oew hemd kunnen laten, dan waarde´r mi uitwaasse afgeweest.
14. Beter van unnen ezel gedragen, as van un pérd in ut zand geslagen.
15. Die gaon nie af veur half elf, en dan is ut nog dun.
16. Alla, ge kékt mar, dan kunde nog zien.
17. Dun dieje hi nooit ginnen dorst, die laot ut nooit zo wijd komme.
18. Ut is mar unnen kaole boel, zee Jan van der Eerden, en hij telde de kletskoppen van de bruiloftgangers.
19. Aon zo´n frommes zou´k willen beginnen zonder uurst un kruiske te maken.
20. Unnen goeien haan die duikt wel.
21. Allee keinder veuruit, ga terug staon.
22. Ut zal lang duren, eer ze uit ouw hakke relekwieës snijen.
23. Ge moet oew keinder nie wijer weg laoten trouwen as dagge durre skoorsteen ziet roken.
24. Wilde mee un vrouw akkerderen, dan doede dun gansen dag wasse zee, en s´naachts wasse wil.
25. Un vrouwentong en unnen geitestart staon nooit stil.
26. Ut moet unnen goeien proaterd zijn, wil ie unnen zwijgerd verbeteren.
27. Kwaoie sneevel smakt mijn alted nog beter als goei werk.
28. Un gewoon is goed, mar un goei is beter.
29. Ge kaant zo hoog prebere te komme zitte agge wilt, ge zit altéd op oew achterste.
30. Vrouwen ? Ze zijn ammaol inter asse dur de skelft zakken.
31. As oe da lukt, dan kalft unnen os.
32. De grote hirren passen mi goei kaart, en laoten dun boer misére speulen.
33. Ge kaant onderwege zoveul honger krijge agge wilt, mar ete doede thuis.
34. Waart er druk in de kerk, Nee, ge kondt er oe eige waasse en verskonne.
35. Das u sterk stuk in un kaoi broek.
36. Da git er in, as unnen avvekaot in de hel.
37. Ze zijn daor zo kerks as unnen hond klippels.
38. Kwikt da kwékske is. Ut is nog unnen hillen kwak.
39. Ge kaant er gin woord tussen krijgen, nog nie al vouwde se dubbel.
40. Gemoet ut zo doen da ut ruikt maar niet stinkt.
41. Trouwe? Ge kant beter duiven houwen.
42. Dan vliegde of wel in de prijzen of ze blijven weg.
43. Zo menneke, hedde oewen tuir af.
44. Alle gao aon ut werk, en ligt er nie te klink-riemen.

Bronnen, noten en/of referenties