Bewerken van Adrianus Johannes van Kasteren (1922 - 2013)

Een paar dagen later had ik van de voorman vrij gekregen, samen met een man uit Boxtel. Die man werkte ook in onze ploeg. In de stad kwam ik nog een man uit Schijndel tegen. Hij woonde in een oud klooster en hij vertelde mij dat mijn broer Harrie ook in dat klooster woonde. Hij wist ook zeker dat mijn broer die avond in het café zou komen. Er was die avond muziek in het café en ik ben er 's-avonds naar toe gegaan. Harrie was er nog niet. Na een half uurtje moest ik naar de wc. Er was geen licht in het toilet en dat heb ik geweten. Ik ging zitten en het was al te laat. Ik zat bovenop een hoop stront. Ik heb een paar handdoeken weggehaald en alles zo goed mogelijk afgepoetst. Maar ik kon niet meer naar binnen. Ik stonk echt heel erg. Ik ben naar huis gegaan en heb mijn eigen goed gewassen. Het ergste was dat ik mijn oudste broer nooit in Frankrijk heb gezien, terwijl hij daar wel was.<br>

Mijn vriend werkte al een hele tijd in Frankrijk. Hij kwam met verlof thuis en vertelde zijn broer Ties en mij dat het goed werken was in Lorient. Het was een havenstad van groot formaat en er werd heel goed verdiend. De trein vertrok in Rotterdam en ging via Roosendaal, Antwerpen, Amiens, Parijs en Auray naar Lorient aan de kust. Alle grensovergangen waren zwaar bewaakt. Wij wilden wel, maar hoe kwamen we daar? Wel, na lang praten hadden wij iets uitgevonden, wat volgens ons moest werken. Wij waren toen onderduiker, dus wij hadden geen papieren en geld zodat we niet konden reizen. Christ ging na zijn vakantie terug naar Frankrijk. Hij ging met de trein over Roosendaal naar Antwerpen. Ties en ik gingen een dag daarvoor met de bus naar Goirle. Dicht bij de Belgische grens zijn wij voor de nacht in een hotel gegaan. We wilden vroeg in de morgen door de bossen richting Poppel over de grens lopen.<br>

Rond vijf uur in de morgen zijn wij uit het hotel vertrokken. Door de achtertuin van het hotel kwamen we aan bij de grens. Dat was een zandweg. We liepen een eindje over de weg en daar was al een Duitse soldaat. We werden bijna gevangen genomen. We liepen over een paadje vlak langs de grens en wilden er dwars overgaan. Maar opeens stond een Duitse soldaat voor ons op het pad. Hij hield ons staande en hij vroeg wat wij zo vroeg aan het doen waren. Wij vertelden hem dat wij in de buurt op vakantie waren in dat hotel en dat wij de omgeving wilden leren kennen.<br>

Ik ben daarna nooit meer in die stad geweest. Wel, Lorient is tamelijk ver weg. De stad moet heel mooi zijn geworden en ligt aan de Atlantische Oceaan. Het is een mooie zee en ik ben er dikwijls wezen zwemmen. Ook bijna verdronken. Wij waren met vier man in het water. Een Fransman was krabben aan het vangen. Wij stonden gewoon te praten. Maar opeens zwom één van ons weg. Hij sloeg met zijn voeten bijna in mijn gezicht. Ik raakte van de benen af en kwam in een gat terecht. De Fransman zag dat en hij heeft die anderen geroepen. Anders was ik hier nu niet geweest.<br>

Eenmaal hebben wij die familie in de maling genomen Ik weet niet wie van ons dat zo vlug bedacht had, maar ik weet nog dat wij van Volkel afkwamen. We hadden niks te roken en de sigaretten waren ook nog op de bon. Wij zijn toen bij De Kin zijn ouders in Veghel de bakkerij binnengegaan en hebben net gedaan alsof wij van de partij waren. Wel, we kregen daar tabak en een pakje sigaretten. We moesten voor hun een pak reclameblaadjes langs de weg ophangen. Heel vlug hebben wij ze in een sloot gegooid. Zo hadden wij weer voor niks te roken. Maar goed dat ze ons niet kenden.<br>

Het werk dat De Kin deed was wel het smerigste werk dat er toen was. Alles wat ze deden was mensen ophalen voor transport naar Duitsland. De onderduikers waren bang als hij ergens in de buurt was. Dat werd altijd direct doorgegeven. Soms stond hij met zijn maat bij de kerk als de mis uit was. Maar dat werd vlug bekend gemaakt.<br>

::''Hij is gestorven zoals ’t behoort.''

Het mooiste wat wij meegemaakt hebben, was tijdens een wandeling op de [[Koeveringsedijk|Coeveringsedijk]]. Het was heel mooi weer. Mijn vriendin en ik waren op zondagmiddag 17 september 1944 aan het wandelen. Wij zagen vanuit de richting van het

Damianenklooster een grote groep vliegtuigen komen. Dan zien wij, als ze vlak boven ons zijn, dat de deuren opengaan en opeens zit de lucht vol met parachutisten. Het was een fantastisch gezicht. Wij wisten toen nog niet dat het invasie was van de Engelsen.<br>

Schijndel bleef nog heel lang onder Duits beheer. De Duitsers werden wel een beetje lastiger nu de Engelse soldaten in de buurt waren. Maar in het begin dat de Engelsen weer waren weggetrokken, werd er weinig gevochten. Er werd af en toe wel geschoten. Ik denk alleen als ze te dicht bij elkaar kwamen.<br>

Een zuster van mijn vriendin woonde toen nog in Eerde. De moeder van mijn vriendin was erg ongerust en vroeg of ik even naar Eerde wou gaan kijken, of dat nog alles goed was met haar dochter. Sisca en ik pakten de fiets en reden naar dat kleine dorpje Eerde. Hoe dom kun je zijn, dat dorpje Eerde was bezet door de Engelsen en wij zaten toch nog in Duits gebied. Wel, er werd niet geschoten en dan wist je werkelijk niet wat er eigenlijk aan de hand was. Wij fietsten over de [[Wijbosscheweg]]. Een beetje voor Eerde lag wat op de weg maar wij wisten toen ook niet wat het was. Dichterbij gekomen zag ik dat het tankmijnen waren. Dat was een kabel en op ieder tien centimeter was er een landmijn aan gekoppeld. We durfden niet verder. Dan zag ik opeens een Engelse soldaat. Hij zat twintig meter verder in de sloot en wij stonden voor die mijnen. Hij gaf ons een teken met de armen, dat we de fietsen omhoog moesten lichten en er overheen moesten stappen. Wij wisten toen nog niet wat een gevaar daar op de weg lag, maar wij zijn er overheen gestapt en naar Eerde gegaan. Wij zijn een uurtje daar geweest en hebben een pakje koffie afgegeven. Alles was goed bij de familie en wij gingen weer gewoon terug. Hoe kan het bestaan in oorlogstijd. Lopen wij van de Duitse linies naar de Engelse en van de Engelse linies terug naar de Duitse zonder dat er wat gebeurt. We hadden geen idee hoe gevaarlijk dat was.<br>

Het was een paar weken voor de [[granaatweken]]. Ik ging toen heel veel het veld in voor hazen te vangen. Dat lukte toen heel goed want er waren toen bijna geen jagers. Alleen partijmannen, NSB-ers, mochten toen jagen. Er was toen voor de stropers nogal wat te halen. <br>

Wel gevaarlijk. Mijn vriend Chist was naar Frankrijk gaan werken met zijn Broer Ties. Mijn normale gang was van De Steeg, lopend door Perkenoven, Broekgat en [[Martemanshurk|Martamuzurk]] naar Sluis 3. Dat was ongeveer het middelpunt van waar ik mijn haasjes ging vangen. Ik had op dat moment niets te doen en ik had weer heel veel strikken staan. In de morgen loop ik weer van De Steeg, waar wij toen nog woonden, door de bossen richting het kanaal. Ik pikte een haas op in

Of er toen ook Engelsen zijn gesneuveld weet ik niet. Dat was nog niet alles. Toen wij weer terug kwamen stonden er twee Duitse soldaten aan de deur. Die wisten niet dat ze tussen de Engelsen zaten. Ik denk dat ik deze twee soldaten het leven heb gered. Nadat ik even met hun gesproken had, wilden ze zich overgeven. Ik ben toen naar de Engelsen teruggelopen en de Duitse soldaten zijn bij mijn kennissen naar binnen gegaan. Het was erg moeilijk dat ik geen woord Engels kende, maar er gingen twee soldaten met me mee. Die hebben toen de twee Duitsers meegenomen. Ik denk dat deze twee soldaten zonder ongelukken levend thuis zijn gekomen.<br>

Ik ga nu schrijven over de patrijs, een van de voornaamste jachtvogels. Wij gingen 's-avonds, voordat het donker werd, patrijzen eugen. Eugen was de naam voor het zoeken van de patrijzen. Of te gaan luisteren, waar ze gingen slapen. De patrijs legt ongeveer twaalf eieren. Ze broeden meestal op het land of weiland. Als de jongen uitkomen, blijven de haan en de hen bij de jongen. Dat gebeurd in juni. De jacht op de patrijs begint op 1 september. Als je gaat jagen en je jaagt een groep patrijzen op van het veld, dan vliegen die meestal van elkaar weg. Maar dan voordat het avond wordt, wil die oude haan de jonge vogels weer bij elkaar hebben. Wat hij doet komt overeen met wat een haan bij de kippen doet. Hij gaat de jongen roepen. Je kunt ook zeggen dat hij de jongen bij elkaar kraait.<br>

Het is al heel mooi om te zien wat er in het veld gebeurd. Het is heel handig als je met de fiets of brommer gaat. Als ik zelf de patrijzen ging zoeken, ging ik meestal met de fiets. Als ik een haan hoorde roepen, dan probeerde ik met de fiets tegen een boom te gaan staan. Dan kun je beter zien wat er op het veld gebeurd. Het is erg mooi. Je ziet de jonge kuikens van alle kanten naar het geluid toe lopen. Als je de oude haan kunt zien dan merk je, dat hoe dichter de jongen bij de oude haan komen, hoe zachter hij roept. Ze kruipen even bij elkaar en vliegen dan opeens tegelijk op. Ze vliegen meestal honderd of tweehonderd meter en vallen dan weer neer op het veld waar ze heel dicht bij elkaar kruipen. <br>

Dan zitten ze in hun roest. Daar gaan ze dikwijls 's-nachts slapen. Zo, nu weet je wat patrijzen eugen is. Nu verder over het vangen van die vogels. Dat is een ander kunststukje, want dan komt er ander materiaal voor de dag. Het eugen, dat is altijd het eerste wat je doet. Maar daarna hebben we netten nodig. Wel, die breide ik zelf met een speciale nettennaald. De grote vissers gebruiken die naalden ook. Ik heb in Sint-Oedenrode een man leren kennen die mij het netten breien heeft geleerd. Ik heb een net gebreid van twintig meter lang. Dat gebruikten we als treknet. Ik heb ook een rond net gebreid van twee meter doorsnee. Dat diende als schepnet. Wel, het treknet gebruikten we als wij de patrijzen precies wisten te zitten. Dan pakten we ieder een kant van het net en trokken dat dan zachtjes over de slapende patrijzen heen. Als de vogels het net voelden, dan lieten wij het vlug los. Het was dan te laat om weg te vliegen en alle vogels zaten dan onder het net. Het was nog een heel gedoe om al die patrijzen onder het net vandaan te halen. Zeker als het pikkedonker is. Maar het was de moeite waard. We kregen toen drie gulden voor een jonge patrijs, en één gulden voor een oude. Dat was toen niet slecht. Nu ga ik nog vertellen hoe ik de patrijzen ving met de kuil. De kuil was een rond net van ongeveer drie meter in doorsnee. Je kunt het vergelijken met een groot schepnet. Het werkte hetzelfde als een visnet. We hadden een ring gemaakt van een paar dunne staken op een houten kruis dat diende om het stevig te maken. Dan een lange lichte steel. Daar overheen spanden wij het net. Dat noemden ze vroeger de kuil. Het vangen met dit apparaat ging als volgt. Het begon weer met het eugen van de patrijzen, dus precies gaan kijken waar de patrijzen slapen. Dat is veel moeilijker als je denkt. Nadat je goed hebt gekeken wacht je tot laat in de nacht. Dat is niet alleen voor die patrijzen. Nog erger was de politie. Want met de kuil moesten wij ook goed licht hebben. Daarvoor gebruikten wij de lichtbak. Dat was heel vroeger de carbidlamp, maar op het laatst gebruikten wij een staaflamp, meestal met vijf batterijen. Pas als we in de buurt kwamen waar de vogels in de roest zaten te slapen, deden wij de lamp aan. We zetten de patrijzen in het licht, gaan er zachtjes naar toe en slaan dan het net naar beneden zodat de vogels zijn gevangen. Zo zie je dat een stroper heel wat moet weten van het veld en de dieren.<br>

Van mijn vrienden leende ik een damesfiets en ben toen naar het Wijbosch gefietst. Ze riepen mij nog na: “Pas goed op de fiets”. Dat heb ik gedaan zo lang als ik kon. Mijn vriendin Sisca woonde tussen Schijndel en Wijbosch in. Na tien minuten was ik al in het Wijbosch. Bij mijn vriendin aangekomen, heb ik daar ongeveer alles verteld over wat ik had meegemaakt. Toen dacht ik eraan om de fiets binnen te zetten. Ik pakte de fiets, maar ik was al te laat. Een Duitser die daar passeerde zei: “Ich kan das Fahrad brauchen”. Zo, niet moeilijk. Weg fiets. Dat was gemakkelijk, ik hoefde ze niet meer in de schuur te zetten. Wel, ik had voorlopig geen fiets meer nodig. Daar mijn ouders nog met genoeg personen waren, ben ik maar bij mijn vriendin gebleven. Daar werd het al spoedig gezellig. Bij mijn vriendin hadden ze graag dat ik daar bleef. Er kwamen geregeld Duitse soldaten op de boerderij en niemand van de familie v/d Heyden kon de Duitsers verstaan. Dan voor melk, dan voor eieren, die soldaten kwamen van alles tekort. De een moest sokken hebben. Dan weer moest iemand een deken hebben of kwamen ze voor zeep. Daarna kwam er een huiszoeking. Dat was bijna een ramp geworden. Wij hadden nog steeds die parachute van de Engelsen en die vonden zij al direct.<br>

Toen moest er eentje van ons voor de Duitsers uitlopen. Elk hok werd doorzocht. Gelukkig was er niets meer te vinden. En dan moest ik maar praten met de soldaten. Een soldaat was vrij ernstig gewond aan zijn hand. Hij vertelde mij, dat hij in Mariaheide gevangen was genomen. Daar hij gewond was, mocht hij met een Engelse soldaat, naar het Rode Kruis. Hij had een mes achtergehouden in zijn sokken. Onderweg had hij de Engelse soldaat doodgestoken en was gevlucht.<br>

naar toe heb gestuurd. Wel dat ik onderweg in de sloot heb gelegen. Er kwamen kogels door de takken gevlogen. Die kwamen van de Engelsen, die toen al aan de spoorlijn zaten. Ik was weer blij dat ik daar wegkwam. <br>

Ik was nog maar even op de boerderij toen, op zaterdag 23 september 1944, de granaatweken begonnen. Dat was de tijd dat Schijndel erg werd beschoten met granaatvuur. We hadden geen schuilkelder. Soms gingen wij op de stal tussen

een paar muurtjes liggen als de beschieting begon. Maar dat was ergens ook levensgevaarlijk. Al vlug kwam er een granaat op de stal. Een paard werd door een scherf gewond in de rug, maar we hoefden het gelukkig niet af te maken. De granaten kwamen toen bijna iedere dag. We hadden een schuilkelder gegraven voor in de tuin, maar we hebben er heel weinig in gezeten. We hebben veel tijd doorgebracht in de kelder van buurman Harrie Hoogzaad. Bij ons konden wij granaten zien die op de akkers vielen, maar ook op de huizen in het Wijbosch.<br>

Wij waren toen bevrijd van de Duitsers, maar boven de rivieren was het nog heel erg. De Engelsen waren rechtstreeks Duitsland binnengevallen, waardoor het noorden van Holland nog steeds in Duitse handen bleef. Daar was toen bijna niets meer te eten. Die mensen in het noorden hebben een heel zware tijd gehad. Veel mensen zijn van honger gestorven. In Schijndel was het erg rustig geworden. We waren bevrijd, maar Schijndel lag wel in puin. Het ging even slecht met de bevrijders. De grote troepenmacht naar Arnhem werd door de Duitsers tegengehouden. Ze waren tussen Veghel en Uden doorgebroken en hadden de grote weg afgesneden. De troepen kwamen te laat voor de brug bij Arnhem, en dat was een ware tegenslag voor Market Garden. Wij in Schijndel hebben er niet veel meer van gemerkt.<br>

Sisca, Broer; we vonden elkaar in Veghel onder een veranda van een klein cafeetje op de markt. Ik had net een meisje waar ik een paar dagen kennis mee had, achtergelaten bij een danstent. Zo vonden Sisca en ik elkaar in dat kleine kroegje. We hebben heel vlug een goed gesprek gehad. 's-Avonds heb ik haar dicht bij haar ouderlijk huis afgezet en ook een afspraak gemaakt voor een volgende keer. Die afspraak ging door voor drie jaar. In die jaren hebben wij de

tweede wereldoorlog meegemaakt. Het mooiste van de oorlog dat wij gezien hebben was dat de Duitsers vertrokken. Kort nadat de oorlog voorbij was, dachten wij aan trouwen. Het was toen een jaar na de oorlog. Het werd 19 september in het jaar 1946.<br>

Toch hebben we het huis gehuurd en hebben daar gewoond totdat wij gingen emigreren naar Australië. Daarna hebben wij Sint-Oedenrode gemist. Het was een gezellig en mooi dorp.<br>

Terwijl Schijndel begon aan de wederopbouw, ben ik weer gaan werken in Sint-Oedenrode. Ik stond daar aan de puntlas. Het was geen slecht werk, maar wel een beetje gevaarlijk voor je handen, want dat plaatijzer was altijd scherp en vettig. Ik heb daar nog een paar jaartjes gewerkt. Toen, op een dag in 1947, moest ik op kantoor komen. Daar zaten twee politieagenten. Die vroegen mij waar ik gebleven was met de reebok die ik geschoten zou hebben. Wel, ik vroeg hun of ze gek waren. De reebokken zitten in de dierentuin en niet in de bossen. Maar ik zag wel dat ze mij niet geloofden.<br>

De volgende dag werd mijn werk veranderd. Ik moest naar de stinkende spuiterij. De dag erna heb ik mij ziek gemeld en ben ik naar Eindhoven gefietst. Bij Philips heb ik om werk gevraagd. De week erna kon ik daar gaan werken. Dat was maar goed ook, want toen ik terug kwam op mijn werk werd ik direct ontslagen. Ik zei: “Dank je”. Wel, ik had wel degelijk een reebok geschoten. Mijn buurman moet mij verraden hebben. Maar ik was er wel beter op geworden, want bij Philips ging ik meer verdienen. Alleen moest ik wel in ploegendienst.<br>

loonzakje.<br>

Nog een klein verhaaltje. Ik werkte met een jonge man. Zijn naam was Harrie Lemmens. Hij werkte bij mij bij Philips. We hadden samen afgesproken om naar Janus Hellings te gaan, die in Beek en Donk boswachter was. Wij wilden graag een eekhoorn vangen. Hellings stond direct klaar om ons te helpen. Vanaf de boswachterswoning was het naar de dennenbossen wel een kwartiertje lopen. Onderweg vroeg Harrie Lemmens aan de boswachter: “Ik heb gehoord dat de eekhoorns heel erg hard bijten”? Met een onnozel gezicht zei de boswachter: “Je hebt geluk, want deze maand bijten die beestjes niet. Het is deze maand dekkingstijd en dan hoef je niet bang te zijn voor bijten”. Daar werd verder niet meer over gesproken.<br>

We waren in de dennenbossen aangekomen en al spoedig zagen wij een eekhoorn. Maar, in een dikke boom en daar krijg je ze echt niet uit. Na een tijdje zagen wij een eekhoorn in een klein dennenboompje en daar gingen wij achteraan. Hellings schudde zo hard aan dat boompje, dat de eekhoorn omlaag viel. En ik had het geluk dat ik hem op kon vangen, precies rond zijn nek. Het was een heel mooi beest, mooi rood gekleurd en een mooie staart. Ik zie hem nog komen.

Diezelfde nacht moest Harrie het nog eens vertellen, in de fabriek. Ik had de andere werkers al ingelicht over wat er gebeurd was. Toen Harrie binnenkwam werd er al geroepen: “De eekhoorns bijten deze maand niet, hé Harrie”?<br>

[[Bestand:Kasteren 22.png|400px|thumb|Broer van Kasteren]]

Het begon met drie jonge vogels. Ik was ergens in de Liekendonk. Dat zijn de bossen tussen De Steeg en de [[Houterdsedijk|Houtertsedijk]] en de Zuid Willemsvaart. Ik was daar met mijn hond Spits. Opeens liet hij mij horen dat hij wat had gevonden. Ik ging er vlug op af en zag dat hij jonge vogels had gevonden. Ik wist niet wat voor soort vogels het waren. Dus ik nam ze mee naar huis en bracht ze later naar de heer Wouters. Die vertelde mij dat het jonge houtsnippen waren. Het was wel interessant, want volgens hem broedden die hier niet. Ik ben daarna nog veel bij de heer Wouters gekomen. Met een bunzing, maar ook met veel andere vogels. Aan hem heb ik ook nog een reebok verkocht.<br>

Later ben ik bij hem in leer gegaan om vogels en andere dieren op te zetten. Twee jaar heb ik les van hem gehad. Ondertussen heb ik ook twee jaar een schriftelijke cursus gedaan voor jachtopziener. Daarin leerde ik de vogelwet, de jachtwet, de visserijwet, schrijven van een proces-verbaal, de zedenwet. Ook kreeg ik een herhaling Nederlandse taal. Ik heb mijn diploma jachtopziener met gemak gehaald, maar mijn fout was dat ik niet uit het veld kon blijven. Ik

Maar toen kwam Australië in zicht.<br>

Ik denk na tien jaar, kwam er slecht bericht. Mijn afdeling ging over naar Roosendaal. Een paar maandjes nog, en dan was gebeurd. Ik ging over naar Strijp 3. Dat beviel mij helemaal niet. Ik moest naar de afdeling tv-schermen waar ik sprongetjes uit die grote schermen moest slijpen. Toch heb ik het nog een tijdje volgehouden, maar ik werkte niet lekker meer. Toen kwam de lust om naar Australia te vertrekken. Wel, ik was blij dat ik mijn ontslag kon indienen. Ik was toen twaalf jaar bij Philips, nog een half jaar verwijderd van mijn zilveren horloge. Ik heb nog naar dat horloge gevraagd toen ik wegging, maar de baas zei: “Je bent pas twaalf jaar in dienst”. Ik zei hem: “Geef mij dan alleen het horloge en haal de band er af”. Daar trapte hij niet in. Toch was ik blij dat ik weg was. Ik kreeg een goed getuigschrift mee. Het was niet mijn bedoeling om weer bij dezelfde firma te gaan werken in Australia, maar in tijd van nood was een goed getuigschrift gemakkelijk.<br>

Op 7 augustus 1959 zijn wij geëmigreerd naar South-Australia.<br>