U kunt ons steunen door lid van de Heemkundekring Schijndel te worden. Iedere dinsdagochtend zijn wij tussen 10 en 12 uur in de heemkamer: Cultureel Centrum 't Spectrum, Steeg 9 g, Schijndel. |
Vicaris Aertsweg
Vicaris Aertsweg
Raadsbesluit 9 april 1941. [1]
Deze weg had voorheen in de volksmond geen naam. Hij is genoemd naar Vicarius Apostolicus Andreas Aerts. Omtrent deze vicarius lezen wij in de “Geschiedenis van het Bisdom ’s-Hertogenbosch”, tweede deel door L.H.C. Schutjes het volgende. Andreas Aerts S.T.L., broeder van Jacobus Aerts deken pastoor te Sint-Oedenrode was op 10 november 1715 te Lommel uit een deftige familie gesproten, die gedurende twee eeuwen verscheidene priesters heeft opgeleverd. Hij behaalde te Leuven bij de algemene promotie van 1733 onder 111 medestudenten de zesde plaats, werd in 1739 lector der theologie in het collegie Standonck en in 1742 licentiaat in de godsgeleerdheid. Na de kapellanie te Schijndel en de parochie Heeze bediend te hebben werd Aerts in 1748 pastoor van St.Jacob te ’s-Bosch en de 5 juni 1763 vicarius apostoliek van ’s Bosch; zijn erkenning bij de staten was voren verzekerd. Bij de aanvaarding van het vicariaat moest Aerts op 5 mei 1763 de volgende belofte ondertekenen: hij mogt alleen den titel van vicarius of van vicarius in ’t bisdom van ’s Bosch dragen, hij werd tijdelijk als vicarius erkend –moest in de generaliteit zijn verblijf houden – mogt geene Jesuiten of Monnicken in de statien benoemen – mogt zelf niets verrigten ten nadele van den staat of iets dergelijks toelaten – en moest de resolutien van 19 juli 1730 en 12 maart 1731 alsmede de plakkaten naleven enz. (archief des bisdoms) – Nagenoeg dezelfde bepalingen gingen in 1782 de toelating van Antonius van Alphen als adjunct-vicarius van Andreas Aerts vergezeld. Aerts zich willende aan het gewoel der stad en vooral aan de tegenwoordigheid van den drossaart onttrekken, maakte gebruik van de goede stemming der regering opzigtens hem gebruik om meer verdraagzaamheid en toegevendheid zoo wel in het verbouwen van schuurkerken, als in het aanstellen en verplaatsen van priesters en in het verminderen der hatelijke recognitiën uit te lokken. Schoon was het denkbeeld den deftigen Antonius van Alphen tijdens zijn leven tot medehelper aan te stellen, wien hij in 1787 tot pastoor van Schijndel benoemde. De verdeling van ’s Bosch in vier parochiën door de bisschop Sonnius in 1569 bepaald, had een herziening nodig; hiertoe legde de vicarius in 1786 de grondslag. Gaarne sloot de vicarius zich op 31 januari 1790 bij de Belgische bisschoppen aan om met de aartsbisschop van Mechelen de gegronde bedenkingen en bezwaren in te brengen tegen het onderwijs van het seminarie-generaal, door keizer Joseph II te Leuven opgericht. Hetzelfde jaar stierf de verdienstelijke kerkvoogd op 13 augustus in de pastorie te Schijndel en werd aldaar in de oude parochiekerk ten noorden van het koor begraven en dezelfde grafzerk die vroeger het gebeente van de pastoor Andreas van den Boogaert gedekt had dekte thans het lijk van de vicarius. Toen de katholieken in 1812 hun oude kerk weer in bezit kregen is deze zerk weggenomen.
Aanvullende informatie [2]
De Vicaris Aertsweg begint aan de Kluisstraat en loopt dan, nadat de straat de Rietbeemdweg is overgestoken, met een bochtje naar de Vicaris van Alphenstraat. Bovendien biedt deze weg toegang tot een vaak vergeten parkeerplek midden in het centrum, die verscholen ligt tussen de nieuwbouw op de hoek van de Kluisstraat, de Vicaris van Alphenstraat en de pastorietuin.
De vicaris die de weg zijn naam heeft gegeven is Andreas Aerts (1715 - 1790), geboren te Lommel, zo vinden we in het straatnamenoverzicht dat Henk van den Brand samenstelde. In 1763 werd Aerts benoemd tot vicaris in het bisdom Den Bosch, nadat hij eerder al kapelaan was geweest in Schijndel. De entree van de Vicaris Aertsweg wordt gemarkeerd door een opvallend pand, rond 1870 als dubbel woonhuis gebouwd in een eclectische stijl, dat met name opvalt door de grote ramen met hun ronde schouders en stuckuiven. Aan de rechterkant woonde indertijd Dries van Gestel, een reepmaker en bijenhouder. Langs de heg die de diepe tuin achter het pand omsloot, liep eertijds het befaamde "tennispadje" dat uitkwam op de Kerkendijk bij de tennisbaan van de familie Bolsius. Het pad was favoriet bij de verliefde Schijndelaren.
Tot eind jaren tachtig van de vorige eeuw stond tegenover genoemd pand het fraaie Patronaat dat het veld heeft moeten ruimen voor een gebouw waarin een tijdlang ook de politie was gehuisvest. Iets verderop in de straat staan nog enkele fundatiewoningen (2012) die uitkijken op de monumentale rode beuk in de pastorietuin.
Bewoners van de Vicaris Aertsweg (huisnummerboek 1945)
| Nr. | Voornaam | Tussenvoegsel | Achternaam | Bijschrift |
|---|---|---|---|---|
| 2 | M. | v.d. | Bersselaar | Toegevoegd: Weduwe |
| 3 | Adr. P. | van | Schijndel | Doorgehaald |
| 4 | H. | van | Gestel | |
| 6 | Chr. Maria | v.d. | Rijt | |
| 10 | J. | Mutsaars | ||
| 12 | Ant. | v.d. | Sangen | |
| 16 | Lamb. S. | de | Kleijnen | Doorgehaald. Toegevoegd: Tamboer |
| 18 | G.W. | Kooijmans | ||
| 20 | P.J. | Eijkemans | ||
| 22 | A. | Deelen | ||
| 24 | M. | van | Liempd | Doorgehaald. Toegevoegd: Van Tartwijk, Petrus |
| 26 | J.F. | van | Dinther | |
| 28 | H. | van | Heertum | Toegevoegd: Joh. |
| Bronnen, noten en/of referenties
1. Schijndelse straatnamen, Heemkundekring Schijndel, oktober 2011 |