Welkom op Schijndelwiki - de encyclopedie voor Schijndel

U kunt ons steunen door lid van de Heemkundekring Schijndel te worden.

Klik HIER om lid te worden

Iedere dinsdagochtend zijn wij tussen 10 en 12 uur in de heemkamer: Cultureel Centrum 't Spectrum, Steeg 9 g, Schijndel.

Schuttersgilden

Uit Schijndelwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

De aloude schuttersgilden[1]

De aanleiding om iets betreffende de oude schuttersgilden onder de aandacht te brengen is de inzage van een oud boekje van het O.L. Vrouwegilde [of de zgn. Oude Schuts] welke eertijds in onze gemeente bestond. Dit boekje kwam op een zeer merkwaardige wijze in het bezit van het gemeentearchief. De eerste bladzijde daarvan luidt 'Register van Onze Lieve Vrouwe Guldebroeders inhoudende alle renten en pachten die incomende sijn aen de selve Guldebroeders te Schijndel, ghemaeckt anno 1680 den 2 february ten huize van Jasper Goyaert Spierincx, door Anthonis Corsten van Sochgel, Willem Jacops van de Cant, Paulus Handerick Smits, Bartel Gijsberts van den Boogaert als deeken, Handerick Thonisse van der Spanck als deeken ende Willem Jan Luycasse als deeken". Vervolgens bevat dit boekje een opsomming van de landerijen waaruit bepaalde renten moesten betaald worden aan het O.L. Vrouwe Gilde met daarachter de afrekeningen welke van jaar tot jaar werden gedaan. Het bevat zeer veel namen van Schijndelse families. In het gemeentearchief troffen wij reeds eerder een geschrift aan vermeldende dat op 4 october 1726 ter 'raetcamere' in vergadering bijeen waren gekomen de dekens van de vier schutterijen van het dorp te weten die van de Oude Schuts, van het Bastiane-, van het Barbara- en van het Catalijne-gilde. Tijdens die vergadering werd ten overstaan van de schepenen een ordonnantie vastgesteld op het schieten van de papegaai. Ter voorkoming van onenigheid werden de dagen aangewezen waarop iedere schutterij met een 'snaphaan' op de papegaai zou mogen schieten. De aangewezen dagen waren de maandagen in de opeenvolgende kermisweken van jaar op jaar.

Verder vonden we dat in het jaar 1629 de schutsboom stond op of tegenover de gronden aangeduid met de Heijbraecken. In 1633 en 1676 stond hij onder de uithoek Borne, aller waarschijnlijkst op de plaats onder de parochie Boschweg welke thans nog wordt aangeduid met Schutsboom.
Op 10 maart 1640 maakt Wouter Willem Buckincx, hopmeter, tevens rentmeester van Zijne Koninklijke Majesteit en wonende nabij de kerk alhier (=Servatiuskerk) zijn testament op. Hij vermaakte daarbij o.a. de Gildebroeders van Sint Barbara een bedrag over om een nieuw vaandel te kopen.
Op 25 november 1756, de feestdag van hun patrones, teerde het St. Catharinagilde ten huize van de herbergier Gíjsbert Hendricx van der Heijden.
Hoe oud de gilden wel zijn is moeilijk te schetsen. Het jaar van oprichting zou slechts door schatting zijn te benaderen.
In ieder geval bestond het Catharinagilde en Barbaragilde reeds in het jaar 1450. Op 26 november van dat jaar schonk nl. Haywig, de vrouw van Wolter van Beeck, in haar testament aan elk der gilden twee kromstaarten. We menen te mogen aannemen, dat 'de Oude Schuts' uit hoofde van hare benaming, van hogeren ouderdom is dan de drie andere Schijndelse gilden.

Bronnen, noten en/of referenties
  1. Heemblad Rond die Cluse 17e jaargang nummer 1 bladzijde 37