U kunt ons steunen door lid van de Heemkundekring Schijndel te worden. Iedere dinsdagochtend zijn wij tussen 10 en 12 uur in de heemkamer: Cultureel Centrum 't Spectrum, Steeg 9 g, Schijndel. |
Oetelaar
Oetelaar
Raadsbesluit 29 juni 1954. Zie onder Beek.
De huidige methode van het nummeren der woningen kan niet meer geacht worden te voldoen aan de eisen des tijds.
Herhaaldelijk is gebleken dat in een gebied waar de huizen genummerd zijn met een wijkletter, straten worden aangelegd. Deze straten worden dan van een afzonderlijke nummering voorzien.
Het gevolg daarvan is dan dat er een onderbreking komt in de staande wijknummering, wat tot moeilijkheden aanleiding geeft.
Om deze moeilijkheden op te heffen zou het nodig zijn om een gehele wijk te vernummeren, zodra daar een aantal nummers verdwijnt.
Het zal zonder meer duidelijk zijn, dat zulks met aanzienlijke kosten en veel moeite gepaard moet gaan.
Ook voor de betrokken inwoners en allerlei ambtelijke en andere instanties is het zeer hinderlijk als men de woningen al te dikwijls vernummert.
Gedurende de laatste tijd is in meerdere gemeenten reeds een andere methode terzake van de huisnummering toegepast.
Deze methode bestaat hierin, dat men de wijkletters laat vervallen en daarvoor in de plaats namen aan de daarvoor in aanmerking komende wegen geeft.
De gebieden waarin slechts enkele verspreide woningen of groepjes van huizen staan, geeft men de naam van dat gebied met een afzonderlijke nummering voor elk gebied.
Ter bevordering van het op een snelle wijze bepalen van de juiste plaats waar iemand woont, nummert men bij dit systeem, alle huizen welke aan een belangrijke weg staan, met de naam van die weg.
Met dit systeem bereikt men dat, zodra vernummering van een straat of gebied noodzakelijk wordt, dit slechts beperkt behoeft te blijven tot een straat of een gebied.
Raadsbesluit 11 november 1966.
Naam Oetelaar wordt hiermee behouden. Het Oetelaar, deze benaming is vermoedelijk ontstaan van Oud Laar, kasteel, fort of sterkte, welke sterkte later is verrezen te Herlaar, St. Michielsgestel.
De naam Oetelaar westelijk van Schijndel
Westelijk van Schijndel gaat de Oetelaarsestraat naar het gehucht Oetelaar. Dr. J. de Vries merkt over deze naam op: "Zal wel het laar van Oete betekenen, een naam die uit Udo zou kunnen ontstaan zijn" .
Een laar is een open plek in het bos, een bosweide, een weideplaats etc. In dat Oete ziet de Vries een persoonsnaam. Kan dat Oete op iets anders duiden? Op de kaart van Noord-Brabant uit 1841 ziet men een beekje aangegeven dat zuidelijk van Schijndel begint en de plaats aan de westzijde passeert op enige afstand om tenslotte tussen Middelrode en Berlicum de Zuid-Willemsvaart, dus eigenlijk de Aa te bereiken. Dat natuurlijke water moet eens een naam gehad hebben. Bovenlopen heten vaak Rijt maar hoe was de naam verder stroomafwaarts? Waternamen gaan vaak over op hetgeen ernaast is gelegen, waarna dat water weer een andere naam krijgt. Zo kennen we b.v. in Belgisch-Limburg aan de vallei van de Bosbeek de plaatsen Opoeteren en Neeroeteren. In die nederzettingen aan dat water komt de waternaam Oeter tot uitdrukking.
Indien dus de oudste naam van Oetelaar bij Schijndel Oetelaar was, dan zou dat laar aan dat water of omtrent dat water genoemd kunnen zijn naar het watertje Oeter westelijk van Schijndel. Men dient dus te zoeken naar de oudste vermelding van Oetelaar. Lezen we Oetelaar als Oe te Laar dan duidt dat Oe waarschijnlijk op vruchtbaar alluviaal land aan een water. Oe gaat dan terug op het Germaanse Agwjo evenals de vroeger talrijke naamgenoten O en Ge in de Maasstreek in de omgeving van Roermond; 1102 ; bij heel 1280 in de Oe en verder bij Swalmen, Horn, Beegden, Herten, Wessem Thorn en Maasbracht. Op de plattegrond van de gemeente Boxtel (uitgave gemeentebestuur 1974) ziet men zuidelijk van Lennisheuvel vlakbij het Spawater (Beerze) de naam Oetendonken. Was de plaatselijke naam van het Smalwater (Beerse) eens Oeter? Duidt Oetendonken op het vruchtbare alluviale land dat iets uitstak boven het dal? Deze vragen blijven vooralsnog onbeantwoord.
Aanvullende informatie
Een naam zo Schijndels dat het vreemd is dat Den Bosch zich met carnaval Oeteldonk noemt. Duidelijk is immers dat de "oetels" hun thuisbasis hebben tussen Schijndel en Gemonde, waar de landelijke weg ligt die nu Oetelaar heet, de verbinding tussen de Gemondseweg en de Oetelaarsestraat. De straatnaam heeft alles te maken met het gehucht Oetelaar. In het boek Het Schijndelse Landschap citeert Henk Beijers taalkundige dr. J. de Vries, van het gelijknamige woordenboek. "Zal wel laar van Oete betekenen, een naam die uit Udo ontstaan zou kunnen zijn. Een laar is een open plek in een bos, een bosweide, een weideplaats." Beijers komt daarbij zelf met de suggestie dat "Oete" ook wel eens verband zou kunnen houden met plaatsnamen als Opoeteren en Neeroeteren, waarbij "oeter" verwijst naar een beek of riviertje. In Schijndel zou ter plaatse ooit zo'n beekje gelopen hebben. Ook wijst Beijers op het woord "oe", wat vruchtbaar land zou betekenen. Een tenslotte sluit hij niet uit dat het iets met kikvorsen te maken heeft, met "oetels".
In Schijndel spreekt met overigens zelden over "Oetelaar", daar heet het gebied in de volksmond "doetler". Van de(n) Oetelaar is een veel voorkomende naam binnen het Schijndelse en ook volop te vinden in de nabije omgeving. De Rooise koster A.C. Brock noemt "Oetelaar" in zijn Beschrijving van Stad en Meierij van 's-Hertogenbosch uit het eerste kwart van de negentiende eeuw "een kleine niet aanmerkelijke buurt, dan dat dezelve waarschijnlijk het stamhuis is van een oud adelijk Meierysch geslacht, gezeit van Oetelaar,(...)"
Er is overigens geen enkele aanwijzing dat "oetel" iets met "kikker" te maken heeft. Waarschijnlijk is Oeteldonk "een schertsende verwijzing naar de Bossche bisschop Godschalk uit Den Dungen, die eind 19e eeuw fel tegen het "heidense" Carnavalsfeest gekant was. Van den Oetelaar was een veel voorkomende achternaam in Den Dungen in die tijd. Oetel is derhalve schertsend bedoeld in de naam "Oeteldonk", aldus wikipedia.
Bewoners van het Oetelaar
Wijk B (huisnummerboek januari 1945)
| Nr. | Voornaam | Tussenvoegsel | Achternaam | Bijschrift |
|---|---|---|---|---|
| B2 | Joh. | van | Heesch | |
| B3 | H. | van | Tartwijk | en Van Roosmalen, H. |
| B4 | Joh. | Korsten | ||
| B5 | J.J. | Hellings | ||
| B6 | Chr. J. | de | Vroom | |
| B7 | Weduwe Adr. | van | Aarle | |
| B8 | E. | van | Heeswijk | |
| B9 | A. | Habraken | Inwonend: Van Helvoort, P
en Habraken, Hendr. | |
| B10 | M. | Brus | en Brus, J.J. inwonend | |
| B11 | Chr. M. | van | Kasteren | |
| B12 | A. | Vermeer | ||
| B13 | Kinderen | v.d. | Bogaard | |
| B14 | Kinderen | v.d. | Ven | Doorgehaald: Kinderen |
| B15 | Adr. | Venmans |
Wijk C (huisnummerboek januari 1945)
| Nr. | Voornaam | Tussenvoegsel | Achternaam | Bijschrift |
|---|---|---|---|---|
| C1 | W. | van | Heeswijk | |
| C2 | J.A. | van | Kasteren | |
| C3 | J.J. | v.d. | Sangen | |
| C4 | Adr. | v.d. | Heijden | en V.d. Heijden, Adr.M. inwonend |
| C5 | M. | Vermeer | ||
| C6 | A. | Verbruggen | ||
| C11 | Kinderen | v.d. | Eerden | |
| C12 | G. | van | Aarle | |
| C13 | P. | van | Boxtel | |
| C14 | Weduwe J. | Verhagen | ||
| C15 | P. | Persons | ||
| C17 | Hub. | van | Roosmalen | |
| C18 | G. | van | Liempd | Langenhuijsen, Adr. inwonend |
| C19 | Joh. | v.d. | Aa | V.d. Aa, Wilh. inwonend |
| C20 | A.L. | van | Oorschot | |
| C21 | Mar. | Pennings | ||
| C22 | J.H. | v.d. | Oetelaar | |
| C23 | L. | Smits | ||
| C24 | J. | Smits | Smits, Henri inwonend | |
| C25 | P. | Verbruggen | ||
| C26 | G. | van | Geffen | |
| C27 | Chr. | den | Otter | |
| C28 | Simon. | Brok |