Welkom op Schijndelwiki - de encyclopedie voor Schijndel

U kunt ons steunen door lid van de Heemkundekring Schijndel te worden.

Klik HIER om lid te worden

Iedere dinsdagochtend zijn wij tussen 10 en 12 uur in de heemkamer: Cultureel Centrum 't Spectrum, Steeg 9 g, Schijndel.

Carnavals Verenigingen Schijndel

Uit Schijndelwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Geschiedenis Carnaval Algemeen[bewerken | brontekst bewerken]

De naam van het feest carnaval is afgeleid van het Latijn "carne levare" dat letterlijk betekent "het vlees wegdoen" Op vastenavond (Dinsdagavond) mochten de katholieken voor de laatste keer vlees eten. Voor veel Brabanders betekende dat spekpannenkoeken eten. Maar carnaval was eigenlijk een herinnering aan een vruchtbaarheidslentefeest uit het Midden -Oosten met Romeinse en Germaanse invloeden. Centraal stond een (nep)koning op een (nep)schip/wagen die enkele dagen de baas mocht spelen om dan geofferd te worden voor de vruchtbaarheid (verbranding later begrafenis Hopbeljanus).
Sinds de tiende eeuw kende de kerk haar eigen zottenfeesten; koorknapen, priesters, monniken tooiden zich met mijter en staf en gedroegen zich net als een nepbisschop met obsceen brabbellatijn, zegeningen met urine, bewieroken met brandende schoenzolen, dierlijke uitwerpselen als hostie en schijnprocessies waarbij de nepbisschop omgekeerd op een ezel zat. Het concilie van Bazel (1435) verbood dit, maar nog in 1445 klaagden theologen in Parijs over misstanden in kloosters en op straat. Maarten Luther en de reformatie wilden dan ook niets met deze roomse uitwassen te maken hebben.
In de eerste helft van de twintigste eeuw zal er sprake geweest zijn van een bescheiden vastenavondviering. Zo gingen kinderen op vastenavond met de rommelpot rond, een overblijfsel van vastenavondgebruiken uit vorige eeuwen dat tot in de jaren 50 in de Brabantse straten te zien was. Voor wie de opbrengsten waren is niet bekend. In de jaren 20 was carnaval voor de volwassenen geen feest zoals we het nu kennen maar een veertigurengebed in de kerk. Deze gebedsdienst vond plaats vanaf carnavalszondag aaneengesloten over veertig uur of op drie momenten verdeeld over drie dagen plaats, waarbij de Heilige Hostie in een monstrans (reliekhouder) aan de gelovigen werd getoond.

Geschiedenis Carnaval Schijndel[bewerken | brontekst bewerken]

Introductie[bewerken | brontekst bewerken]

Hockeyclub “De Hopbel” gaat er prat op het carnaval in Schijndel te hebben geïntroduceerd. Al in 1949 was er een aantal leden dat van feesten hield. Deze organiseerden in het toenmalige clubhuis Amicitia een besloten carnavalsavond. Als eerste carnavalsprins fungeerde Piet van de Wiel. Aan zo`n avond werd ook een thema meegegeven, door je te verkleden in een bepaalde stijl.

Op carnavals maandag 12 februari 1955 vraagt Jac van de Wiel tijdens het werk bij Jansen de Wit aan Toon Jurriëns of deze ´s-avonds in de Hopbel (beheerder Hub van den Heuvel) wil komen om iets aan carnaval te willen gaan doen.
In het zaaltje boven wordt door 14 personen besloten om gezamenlijk carnaval te gaan vieren. Deze personen stellen zich ten doel om het carnaval in Schijndel te introduceren. Tijdens dit carnaval gaan ze als raad van elf verkleed in boerenkielen met petjes terwijl prins Carnaval gekleed was in pagepak en de burgemeester in een hem zeer goed passend boerenpak met tarvohoed. De minister was gekleed in een goedkoop gehuurd pak. Het was een zeer nauw om de hals sluitend ouderwets ministerpak.
In groepsverband voorzien van toeters ging men onder het zingen van "het is Carnaval in Hopbelland" van het ene café naar het andere.
Gezien het succes van deze dagen en mede gezien het feit dat Schijndel rijp genoeg blijkt te zijn voor het carnaval wordt besloten om definitief over te gaan tot oprichting van een carnavalsclub.
Bij de eerste algemene vergadering 16 maart 1955 wordt de toepasselijke naam van de Prinsenclub “De Hopplukkers" gekozen welke naar voren gebracht wordt door dhr. R (Mies ?) Frunt een van de vaste stamgasten van de Hopbel. Als het eerste bestuur wordt gekozen;

Voorzitter: L. Wouters
Secretaris; A. Henskens
2e secr.: Jac van de Wiel
Penningmeester: Toon Jurriëns

Eerste 2 personen zijn de grote animators.
Wie de overige leden zijn horen we graag. Mogelijk zou Wim Mertens er een van zijn.

De contributie wordt vastgesteld op hfl. 2,50 per maand, terwijl nieuwe leden een inleggeld moeten betalen van hfl. 10,- Aangezien dit niet voldoende is om de club draaiende te kunnen houden wordt een vergadering belegd met de kasteleins. Hierin wordt de kasteleins verzocht om een maandelijkse bijdrage beschikbaar te willen stellen welke vastgesteld wordt op min. hfl. 3,- en max. hfl 10,- Van de aanwezige kasteleins gaan er 13 mee akkoord. Op 19 maart wordt een gezellige feestavond gehouden in Hotel “De Hopbel” waar tevens het nieuwe lid dhr. Tausch wordt begroet. Dhr. C. van Venrooy en dhr. J. Schellekens worden respectivelijk 30 juni en 8 september lid. Tijdens een vergadering in café Santegoeds op 30 juni wordt een nieuw bestuur gekozen te weten;

  • L. Wouters,
  • A. Jurriëns,
  • P. Hendriks,
  • F. Kruger en
  • J. van de Wiel.

Septemberfeest 10 september 1955[bewerken | brontekst bewerken]

Een verzoek van de HUIF (uniform comité van Harmonie Sint Cecilia) om deel te nemen aan de Septemberfeesten wordt met meerderheid van stemmen afgewezen gezien de financiële moeilijkheden waarin de Prinsenclub verkeerd. Deze feesten worden georganiseerd ter gelegenheid van het 125 jarige jubileum van Jansen De Wit en het 100 jarige bestaan van de harmonie St.Cecilia. Op 15 juli wordt echter op deze beslissing teruggekomen omdat er een financiële tegemoetkoming is van hfl.500,- van de organisatie. Deze beslissing wordt genomen in café van Veghel in aanwezigheid van Toon Jurriëns, P. Hendriks, F. Krugers, H. van Bokhoven, A. Henskens en als gevolmachtigde van de HUIF is Pieter? van der Spank aanwezig. Opdracht is om een carnavalsavond te organiseren op 10 september 1955. Omdat men bang is dat alleen carnaval onvoldoende is wordt voor alle zekerheid in Eindhoven goochelaar Peerke van Bakel, die zijn eerste TV optreden al heeft gehad, gehuurd voor hfl. 100,- . Als de organisatoren ´s-avonds om 20.00 uur op de markt arriveren is het doodstil in de tent die toch 500/600 mensen kan bergen!!! Bij binnenkomst blijkt de tent toch geheel gevuld te zijn. Als dan de muziek (radio-orkest The Glosters uit Nijmegen is ingehuurd voor hfl. 490,-) start zit de stemming er al heel vlug in. Als halfweg de avond de goochelaar zijn trucs wil vertonen wordt deze al snel weggehoond. Huilend verlaat deze de tent en omdat de avond dan al geslaagd genoemd kan worden krijgt hij zijn hfl. 100,- waarna hij met hoge hoed al dan niet met konijn zijn terugtocht per fiets naar Eindhoven aanvaard. Bovendien wordt ook nog een gedeelte van de avond door de KRO radio uitgezonden. E.e.a. is al maanden van tevoren door wethouder Hovenier in Hilversum geregeld. Ondanks de korte voorbereidingstijd (en de schuld van hfl 800,- achteraf) wordt die dag niettemin de dag van het jaar voor de Prinsenclub. Op deze dag worden ze namelijk ook nog op het gemeentehuis ontvangen door burgemeester en wethouders. (dit was overigens van te voren als eis naar voren gebracht omdat dit in de toekomst van groot belang werd geacht gezien ervaringen van de Prinsenclub in Den Bosch.) De nieuwe Prins "Bellefleur den urste" en zijn gevolg worden gepresenteerd. Via Directeur Steenbakkers van De Molenheide, die vaak in de Hopbel kwam eten, is de Prinsenclub met Peer Appels (Bellefleur!!) uit Eindhoven in contact gebracht. De kasteleins hadden namelijk als voorwaarde gesteld dat toekomstige prinsen van buiten Schijndel moesten komen om eventuele problemen zo snel mogelijk te kunnen oplossen. Overigens moet ook de prins van Oeteldonk altijd buiten Den Bosch woonachtig zijn!
Op 28 september wordt in café van Alebeek besloten om een rikconcours te gaan organiseren om zo het tekort weg te kunnen werken. Van het dan nog batig saldo wordt een rijtuig aangeschaft voor de vereniging evenals een prinsen- en adjudantenpak. Voor de eerstvolgende optocht wordt in Baarle-Nassau snoep gekocht. Bavaria is voor hfl. 500,- de eerste grote sponsor van de vereniging.

Skendels Liekusfist 1960[bewerken | brontekst bewerken]

In 1960 houdt de SOK (Stichting Oudere Karnaval ?) voor de eerste keer het Skendels Liekusfist. Diverse clubs en muziekskes en soms ook andere teams strijden om het befaamde Loet Wouters vaandel. De Hofkapel begeleidt alle nummers die ten gehore worden gebracht. Toen het clubhuis van de hockeyvereniging zich in 1967 verplaatste van Amicitia naar Hotel De Zwaan werd het besloten hockeykarakter naar de Prinsenclub toe open gebroken, aangezien deze vereniging zijn residentie daar ook had. Gezamenlijk werd de zaterdagavond in vrolijkheid doorgebracht.

Kindercarnavalsoptocht 1964

In 1964 start de stichting kinder Carnavalscommissie Halfum een kindercarnavalsoptocht door het Wijbosch. Deze wordt op de zaterdag van het Carnavalsweekend gehouden. De jeugdprinsen uit Eerde en Schijndel zijn hier altijd te gast.

De Leutexpress in 1966 en 1972[bewerken | brontekst bewerken]

Schijndelse Raad van Elf 1972

Wim de Leeuw, correspondent Brabants Dagblad, en dhr. van Lanen, makelaar in Uden, nemen in 1966 het initiatief om de Leutexpress te laten rijden van Boxtel naar Gennep. De organisatie is en handen van de Schijndelse prinsenclub. Ongeveer 800 personen kunnen mee rijden. Alle prinsverenigingen van de plaatsen langs het Duits Lijntje worden hiervoor uitgenodigd waarvan circa 50 personen per dorp mee kunnen. In 1972 organiseren Theo Jansen, Dennis Jansen en Toon Jurriëns de 2e Leutexpress. In de aankondiging wordt weer gesproken van de express Boxtel-Gennep. De NS geeft daar geen vergunning voor omdat de brug bij Gennep niet gebruikt kan (mag?) worden. Om toch woord te houden besluit de organisatie om een kermistreintje te huren voor hfl. 3.000,- om Gennep toch per ´trein`te kunnen bereiken. De kosten van dit laatste treintje weet de organisatie later toch weer te verhalen op de gemeente Gennep. Overigens weet de carnavalsvereniging uit Mariaheide nog het spoor te blokkeren. In ruil voor 3 flessen cognac voor de toezegging dat bij de volgende Leutexpress Mariaheide ook uitgenodigd zal worden mag de trein zijn spoor vervolgen. (Na afloop bleek overigens dat de machinist en de conducteur deze flessen ´veilig` hadden gesteld.)
Raad van elf, 1972 Schijndel, St.Lidwina
Rij A: 1. Henk van Roessel (broer B6), 2. Pieter van de Spank, 3.Theo Werkhoven, 4. Leo van Rozendaal, 5. Jan Oosterholt, 6. Toon Jurriëns, 7. Dennis Jansen,
Rij B: 1. Bertus Fassbender, 2. Ted Stein, 3. Paul Wemering, 4. Huub Ketelings, 5. Guus Dijkstra, 6. Nol van Roessel (broer A1), 7. Jo Janssen (broer B10), 8. Jan Cleij (prins carnaval), 9. Herman Mautman, 10. Theo Jansen (broer B7), 11. Johan van Doremalen
Rij C: 1. Henny Steenbakkers, 2. Gerry van de Hurk, 3. Francien Vorstenbosch, 4. Hanne van Veghel, 5. Toos Vorstenbosch.

Klippelkunningenbal 1968[bewerken | brontekst bewerken]

Op initiatief van het hockeybestuur wordt in 1968 het Klippelkunningebal officieel ingesteld. De hockeyclub wil met de eretitel "Klippelkunning" vooral die mensen eren die kunnen bogen op grote verdiensten op het gebied van de sport, het algemeen welzijn of op het terrein van carnaval. De Klippelkunningen ontvangen een mini hockeystickje, een "proklemaosie" en worden toegezongen met een lijflied. De belangstelling voor deze avond groeide in de loop der jaren tot grote hoogte en er werd van alles verzonnen om toch maar als introducé mee naar binnen te kunnen. Vanaf 1968 wordt het bal in…?????…….gehouden. Daarna, vanaf 1978, in Café Peer Wouters bij het Jansenpark respectievelijk locatie Vicaris Aertsweg (vanaf 1987). Eerste klippelkunningen zijn Karel Sax, de klippelkunning in 1970, Doortje van Heeswijk 1971 en Burgemeester A.Th.J.H. van Tuijl wordt in 1975 Klipplkunning en Henk van den Dungen in 1978.

Hertenkamp[bewerken | brontekst bewerken]

In 1968 besluit de prinsenclub iets te willen doen voor de Schijndelse gemeenschap ter gelegenheid van het 12,5 jarig jubileum. Pieter van der Spank (ambtenaar bij de gemeente) had ooit van B en W gehoord dat als er een particulier initiatief zou zijn voor een het tot stand laten komen van een hertenkamp de gemeente daar hun volledige medewerking aan zou geven. De prinsenclub houdt daarom een zegeltjesactie waarbij de netto opbrengsten ten goede komen van een hertenkamp. Daarnaast schenken ze een hert (van oud Prins P. Weemering) een koppel herten van P. Steenbakkers (houthandel De Molenheide) en 12 eenden van Prinsenclub ´De Waggelaars`uit Boxtel.

Anekdotes Lou Wouters[bewerken | brontekst bewerken]

Tijdens een vergadering bij Cup de Graaf, waar het weer eens laat wordt, zegt Lou niet bevreesd te zijn voor een verbaal omdat de sluitingstijd overschreden zal worden. Echter om 00.15 klopt wachtmeester Rutten op de deur waarbij de aanwezige kroegbazen het hazenpad kiezen. Vooraf heeft Rutten echter al lang alle namen genoteerd, zodat iedereen zijn verbaal thuis bezorgd krijgt. Ook Toon Jurriëns krijgt zijn verbaal maar al snel daarna komt Lou twee maal hfl 2,50 vergoeden om dit verbaal te kunnen betalen. "Och" zegt Lou "uiteindelijk betaalt de politie deze verbalen toch zelf." Eerst kregen de agenten namelijk altijd glaskisten van schilderbedrijf Wouters om dit als timmerhout te kunnen gebruiken. "Nu betalen ze voortaan hfl. 5,- per kist!!" Als Lou doodziek in het ziekenhuis ligt en pastoor Chr. Vinken na het ziekenbezoek luid lachend de ziekenzaal verlaat vragen omstanders wat eraan de hand is. Vinken verteld dan dat op de vraag tot welke Heilige Lou gebeden heeft het antwoord was ´de Heilige Heineken”!!
De 1e Zittingsavond was in de bioscoop in 19…. Wim Mertens, (kapelaan Hoevenbraak) was ook lid van de prinsenclub. Een week voor de 1e optocht in 19.. stelt kapelaan Vos (parochie Hoevenbraak) Toon Jurriëns de vraag of dit "godverlaten gedrag" wel toelaatbaar is. Toon zegt daarop dat als dit zal gebeuren hij zich bij kapelaan Vos zal verantwoorden, omgekeerd spreekt Toon af dat als alles goed gaat, kapelaan Vos contact op zal nemen met Toon. Toon heeft nooit meer iets van kapelaan Vos gehoord………….

Hoge raad 1982[bewerken | brontekst bewerken]

Tijdens een koffietafel werd op 20 februari 1982 de Hoge Raad opgericht. Dat gebeurde in het toenmalige gemeenschapshuis In den Herd. Het idee om een dergelijk gezelschap op te richten was er al in 1980. Voor veel mensen die vroeger een functie bekleed hadden in de Prinsenclub was het moeilijk om onherroepelijk uit het carnavalsleven te stappen. Bovendien hadden ze een schat aan ervaring en vonden een aantal leden dat ze deze mensen niet zo maar konden laten gaan. Tijdens een algemene ledenvergadering op 2 november 1981 van de Prinsenclub werd het oprichten van een Hoge Raad goedgekeurd. Het doel van de Hoge Raad is de band met de Prinsenclub te continueren met die mensen die zich voor die club verdienstelijk hebben gemaakt. Twee van de leden hebben het recht tot het bijwonen van de vergaderingen van de Prinsenclub. Tussen alle namen van het gezelschap bij de oprichting in 1982 springt er een in het oog: die van Dien van den Heuvel, die de eretitel "Moeder van het Schijndelse carnaval" heeft meegekregen. Verder waren er bij oud-prinsen als: Paul Wemering, Jan van Rossum, Ben van Hattum, Ad Mureau, Ted Stein en d´n diksten boer Jan Cleij. Verder waren van de partij: Jan Schellekens, Pieter van der Spank, Piet Kemps, Toon Jurriëns en Theo Jansen. Deze laatste, eertijds Grootvorst, werd de eerste voorzitter. Zij stelden zich toen ten doel om de band met de prinsenclub op deze wijze te continueren. Opvallend was dat ook de echtgenotes van deze heren lid van de Hoge Raad werden en zelfs stemrecht kregen. Prominent aanwezig zijn de leden van deze Raad bij de sleuteloverdracht ten gemeentehuize op de zaterdag voor carnaval. Het is inmiddels een goede traditie dat dan aan iemand die zich verdienstelijk heeft gemaakt voor het Schijndelse carnaval, het beeldje van de Hopplukker wordt overhandigd. Een ander moment waarop de Hoge Raad van zich doet spreken is de Boerenbruiloft, een evenement dat door de Raad is opgezet in samenwerking met de Mauwperen.

Prinsen van Schorsbos[1][2][bewerken | brontekst bewerken]

Naam van - tot
Prins Loet 1955
Prins Peer I 1956 - 1957
Prins Theo I 1958 - 1959 - 1960
Prins Harry I 1961
Prins Pouw I 1962 - 1963 - 1964
Prins Willem I 1965 - 1966
Prins Jan I 1967 - 1968 - 1969
Prins Juul I 1970 - 1971
Prins Janus II 1972 - 1973
Prins Oscar I 1974
Prins Nard I 1975 - 1976
Prins Janus III 1977 - 1978 - 1979 (1980)
Prins Jaonus IV 1980
Prins Jan V 1981
Prins Jac I 1982
Prins Peer II 1983 - 1984
Prins Peer III 1985
Prins Harry II 1986 - 1987 - 1988
Prins Fons I 1989 - 1990 - 1991
Prins Frits I 1992 - 1993 - 1994
Prins Jansonius VI 1995 - 1996 -1997
Prins Jan VII 1998 - 1999 - 2000
Prins Han I 2001 - 2002 - 2003
Prins Mart I 2004 - 2005 - 2006
Prins Peer IV 2007 - 2008 - 2009
Prinses Eenmalia 2010
Prins Harry III 2011 - 2012 - 2013
Prins Willem II 2014
Prins Peer V 2015
Prins Martinus 2016
Prins Robert dun allerjongste 2017
Prins Jan dun allerskonste 2018
Prins Felix 2019
Prins Carlo I 2020 - 2021
Prins Toon I 2022 - 2023

Overige afbeeldingen.[bewerken | brontekst bewerken]

Video[bewerken | brontekst bewerken]

Video Carnavalsoptocht 1974

Bronnen, noten en/of referenties
  1. Boek 55 jaor Schorsbos 1955 - 2010
  2. Johan van Gerwen 2010 - 2023