Bewerken van Bierbrouwerij het Anker

{{Infobox gebouw
| naam          = Bierbrouwerij Het Anker
| afbeelding    = brouwerij anker.jpeg
| tekst         = Bierbrouwerij het Anker Schijndel
| locatie       = 
| gebruik       = 
| start         = 
| gereed        = 
| opening       = 
| sluiting      = 1917
| bescherming   = 
| antenne/spits = 
| hoogte top    = 
| status        = 
| bouwkosten    = 
| bouwstijl     = 
| hoogte dak    = 
| monumentnummer= 
| monumentstatus= 
| verdiepingen  = 
| liften        = 
| architect     = 
| eigenaar      = 
| ingenieur     = 
| aannemer      = 
| ontwikkelaar  = 
}}


== '''Bierbrouwerij het Anker Hoofdstraat 88 (onbekend - 1917) <ref>Attentietegels in Schijndel.</ref>''' ==
In het begin van de 19<sup>e</sup> eeuw hadden Lambertus Smits en zijn vrouw een bier- en azijnbrouwerij op de hoek Boschweg – Voortstraat. Later werd het bedrijf naar [[Hoofdstraat]] 88 verplaatst. In 1832 was het een brouwerij in een goede staat van onderhoud met een grote ketel, twee kuipen, een geelkuip, vatenkelder, mouterij en bergplaats, alles zeer goed ingericht.<br>
In de “Staat der Fabrieken” van 1894 staat dat [[Lambertus Josephus Bolsius (1848 – 1907)|Lambert Bolsius]] hier een bierbrouwerij had waar 3 mannen werkten. De bedrijfsnaam “Het Anker” is teruggevonden op een van de briefhoofden van het bedrijf uit 1909. In 1915 is Mathijs Bolsius, zoon van Lambert Bolsius en Irena Raupp, eigenaar van het pand. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was het bijzonder moeilijk om aan de nodige grondstoffen voor de bierbereiding te komen. Voor Mathijs Bolsius werd de situatie onhoudbaar en hij stopte met het bierbrouwen.<br>

== '''De brouwerij van Smits/Bolsius.''' ==
[[Afbeelding:Bierbrouwerij anker 01.jpeg|thumb|400px|left|Dames van Liempd op de kruising Toon Bolsiusstraat - Kluisstraat met op de achtergrond de bierbrouwerij het Anker van Bolsius, later conservenfabriek, die aan de Hoofdstraat stond. Op de kruising ook een brandkuil.
Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-f3c8c002-22a5-2987-2192-d86b992f31e4 hier.]]]
Daar waar tegenwoordig de [[Boschweg]] begint, ongeveer op de hoek bij de afslag [[Voortstraat]], had Lambertus Smits, getrouwd met Petronella (Peternella / Piternel) van Bree, in het begin van de 19<sup>e</sup> eeuw een bier- en azijnbrouwerij. Later werd dit bedrijf naar de Hoofdstraat verplaatst, ter plaatse ongeveer waar in 1997 de ABNAMRO-bank gevestigd is. In 1832 werd de brouwerij als volgt omschreven:<br>
De bier- en azijnbrouwerij, staande en gelegen in sectie D no. 20, in een goede staat van onderhoud, met een ketel groot 44 vaten, 33 kannen, no. 2 een kuip groot 15 vaten, 33 kannen en no.2 10 vaten, 31 kannen benevens eene geelkuip, vaatenkelder, mouterij en bergplaats alles zeer goed in gericht.<br>
Lambertus Smits overleed in 1856, waarna zoon Thijs de brouwerij overnam. De toestand wordt in het verslag van de gemeente Schijndel over 1863 matig genoemd. In 1865 liet hij het pand geheel verbouwen. Het perceel was overigens gesplitst. Behalve de brouwerij stond er een smederij van [[Petrus Kemps (1842 – 1912)|P. Kemps]] op. Thijs Smits, bijgenaamd “d’n brouwer”, was door familiebanden gerelateerd aan de familie Bolsius. Zijn zus Allegonda was getrouwd met [[Hendricus Gijsbertus Josephus Bolsius (1817 – 1885)|Hendrikus G.J. Bolsius]] uit Den Bosch. Zoon [[Lambertus Josephus Bolsius (1848 – 1907)|Lambert Bolsius]], geboren op 30 oktober 1848, ging na zijn studie op de Ruwenberg en het Klein Seminarie te Sint-Michielsgestel bij zijn oom Thijs Smits, die geen kinderen had, werken. Na het overlijden van M.P. (Thijs) Smits in 1891 nam Lambert de brouwerij over. In de “Staat der Fabrieken” van Schijndel over 1894 staat vermeld dat L.J. Bolsius hier een bierbrouwerij had waar 3 mannelijke volwassenen werkzaam waren. Blijkens nog aanwezig briefpapier heette de brouwerij van Bolsius “Het Anker”. Lambertus Josephus Bolsius was getrouwd met Irena Francisca Augustina Maria Raupp. Hij stierf op 4 juli 1907, waarna het bedrijf door zijn zonen Harry en Frits werd voortgezet. [[Henricus Godefridus Josephus Bolsius (1885 - 1954 )|Harry]] en [[Godefridus Joannes Leo Maria Bolsius (1887 – 1954)|Frits Bolsius]] hadden in Schijndel nog een bedrijf te runnen, namelijk de kaarsenfabriek van oom A.J.M. [[Toon Bolsius]], die zij in 1906 na zijn overlijden hadden overgenomen. In 1914 waren er bij de brouwerij Bolsius 5 mannelijke arbeiders in dienst. Bij de brouwerij was toen tevens een mouterij gevestigd. In 1915 wordt Mathijs Bolsius uit Den Bosch, zoon van Lambert Bolsius en Irena Raupp, als eigenaar van het pand Hoofdstraat 88 genoemd. Naar alle waarschijnlijkheid heeft hij in dat jaar ook de brouwerij overgenomen. De brochure “Verzeichnis der Niederländischen Brauereien” maakt melding van een nieuwe eigenaar van de brouwerij omstreeks 1915, namelijk M. Bolsius. Ook in de “Staat der fabrieken” van de gemeente Schijndel over 1916 wordt M. Bolsius als eigenaar van de brouwerij vermeld. Het bedrijf had toen 5 volwassenen in dienst. Tijdens de Eerste Wereldoorlog, vooral na 1916, was het bijzonder moeilijk om aan de nodige grondstoffen voor de bierbereiding te komen. Dat is de reden waarom in deze periode vele brouwerijen gedwongen waren om met de productie te stoppen. Ook voor M. Bolsius werd de situatie onhoudbaar en hij stopte derhalve met het bierbrouwen. In 1918 of daaromtrent werd de brouwerij ter plaatse omgevormd tot een jamfabriek, de Asdonck II. In 1919 werkten in die fabriek honderd personen. Volgens het kadaster was in 1920 de eerdergenoemde [[Henricus Godefridus Josephus Bolsius (1885 - 1954 )|Harry Bolsius]], zoon van brouwer Lambert Bolsius, eigenaar van het bewuste perceel met opstal. Een jaar later wordt als eigenaar genoemd N.V. Vruchtenconservenfabriek De Asdonck II, waarna het in 1923 in bezit kwam van slager [[Cornelis Johannes Petrus Geerkens (1876 – 1943)|Geerkens]] die er, samen met zijn broer, een [[Gebr. Geerkens|vleeswarenfabriek]] vestigde.<br>

== '''Overige afbeeldingen.''' ==

<gallery caption="Bierbrouwerij Het Anker/ Jamfabriek Hoofdstraat 88." widths="200" hieghts="200">
Bestand:P00006.jpeg|De jamfabriek van Bolsius, voorheen de Bierbrouwerij het Anker, op de hoek van de Hoofdstraat - Kluisstraat. Voor meer details klik [/ hier.]
Bestand:P01487.jpeg|De achterzijde van de jamfabriek van Bolsius aan de Hoofdstraat 88. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-c5aa6818-8232-11e5-a5cb-b35b9a5f9262/ hier.]
Bestand:P03438.jpeg|Foto genomen in de winter (sneeuw) vanuit villa Nieuwegaard richting kerk. In 1938 hebben de zijbeuken van de kerk een puntdak gekregen. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-0570a9c1-dea5-83bd-aba9-0e6ec136befd/ hier.]
Bestand:P00006.05.jpeg|Opslag van biervaten in een van de kelders van de bierbrouwerij het Anker later de jamfabriek van Bolsius aan de Hoofdstraat 88. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-c5aaa738-8232-11e5-a5cc-83ca1f6bf385/ hier.]
Bestand:P00006.15.jpeg|Gang met biervaten in Bierbrouwerij het Anker aan de Hoofdstraat 88. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-a21f4b5f-6c20-c915-3f07-9d54f2cb90a4/ hier.]
Bestand:P00006.08.jpeg|Het was- en spoellokaal van jamfabriek van Bolsius aan de Hoofdstraat 88. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-c5ab5a98-8232-11e5-a5cf-8f917d80f052/ hier.]
Bestand:P00006.14.jpeg|Bierfles van brouwerij Bolsius, het Anker, aan de Hoofdstraat 88. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-ca251310-f94d-3b37-1512-d537427b1e43/ hier.]
Bestand:P00006.02.jpeg|De kookinrichting in de jamfabriek van Bolsius aan de Hoofdstraat 88. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-c5a9fee6-8232-11e5-a5c9-5ba9a0481055/ hier.]
Bestand:P00006.01.jpeg|Het ketelhuis van de jamfabriek van Bolsius aan de Hoofdstraat 88. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-c5a9caf2-8232-11e5-a5c8-1f047585b0fb/ hier.]
Bestand:P00006.03.jpeg|De kookinrichting van de jamfabriek van Bolsius aan de Hoofdstraat 88. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-c5aa33de-8232-11e5-a5ca-07e6633da46d/ hier.]
Bestand:P00006.06.jpeg|De drooginrichting in de jamfabriek van Bolsius aan de Hoofdstraat 88. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-c5aae4b4-8232-11e5-a5cd-1fa6fc19bc20/ hier.]
Bestand:P00006.12.jpeg|De drogerij in de jamfabriek van Bolsius, daarvoor bierbrouwerij het Anker. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-c5ac43d6-8232-11e5-a5d3-d7455a88b675/ hier.]
Bestand:P00006.13.jpeg|De jamfabriek van Bolsius aan de Hoofdstraat 88. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-c5ac7e96-8232-11e5-a5d4-f319a945004d/ hier.]
Bestand:P00006.07.jpeg|De koelkamer in de jamfabriek van Bolsius aan de Hoofdstraat 88. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-c5ab19d4-8232-11e5-a5ce-2f19d47429af/ hier.]
Bestand:P00006.09.jpeg|Een van de zolders van de jamfabriek van Bolsius aan de Hoofdstraat 88. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-c5ab9a58-8232-11e5-a5d0-139861209c02/ hier.]
Bestand:P00006.10.jpeg|De machinekamer van jamfabriek van Bolsius aan de Hoofdstraat 88. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-c5abd3c4-8232-11e5-a5d1-ff14b2337726/ hier.]
Bestand:P00006.11.jpeg|Het kantoor van de jamfabriek van Bolsius aan de Hoofdstraat 88. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-c5ac0862-8232-11e5-a5d2-4ff377abf7a0/ hier.]
Bestand:P01489.jpeg|Bolsius jamfabriek. De voorraad appels voor de jamfabriek van Bolsius in de tuin van Huize Nieuwegaard. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-c5acf498-8232-11e5-a5d6-83402f3bff52/ hier.]
Bestand:P01488.jpeg|De voorraad appels voor de jamfabriek van Bolsius in de tuin van villa Nieuwegaard, tegenover de jamfabriek. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-c5acb988-8232-11e5-a5d5-9b8542a6f5b4/ hier.]
Bestand:P01724.jpeg|Voor de jamfabriek is de Schijndelse jeugd appels aan het schillen in de plantenkas van Huize Nieuwegaard. Voor meer details klik [https://www.heemkundekringschijndel.nl/collectie/beeldmateriaal/?diw-id=brabantcloud_enb-83-beeldmateriaal_enb-83.beeldmateriaal-620b3fa2-a2d8-796c-eae1-b8b9ca6947b7-a73701fa-df76-42cb-e444-c6e99c663264/ hier.]
</gallery>


{{appendix}}
[[Categorie:Fabriek]]
[[Categorie:Bierbrouwerij]]
[[Categorie:Hoofdstraat|Hoofdstraat 088]]
{{DEFAULTSORT:Hoofdstraat 088}}